06.pdf

Zaawansowane zabiegi resuscytacyjne

u dzieci

Dominique Biarent a, * , Robert Bingham b , Christoph Eich c , Jesús López-Herce d , Ian Maconochie e ,

Antonio Rodríguez-Núñez f , omas Rajka g , David Zideman h

a Paediatric Intensive Care, Hôpital Universitaire des Enfants, 15 av JJ Crocq, Brussels, Belgium

b Great Ormond Street Hospital for Children, London, UK

c Zentrum Anaesthesiologie, Rettungs-und Intensivmedizin, Universitätsmedizin Göttingen, Robert-Koch-Str. 40, D-37075 Göttingen, Germany

d Pediatric Intensive Care Department, Hospital General Universitario Gregorio Marañón, Complutense University of Madrid, Madrid, Spain

e St Mary’s Hospital, Imperial College Healthcare NHS Trust, London, UK

f University of Santiago de Compostela FEAS, Pediatric Emergency and Critical Care Division, Pediatric Area Hospital Clinico Universitario de Santiago de

Compostela, 15706 Santiago de Compostela, Spain

g Oslo University Hospital, Kirkeveien, Oslo, Norway

h Imperial College Healthcare NHS Trust, London, UK

Wstęp

Podsumowanie zmian w stosunku

do Wytycznych 2005

Poniższe wytyczne dotyczące zabiegów resuscytacyjnych

u dzieci oparte są na dwóch głównych regułach: 1) częstość

występowania krytycznych stanów zagrożenia życia, szcze-

gólnie zatrzymania krążenia oraz urazów u dzieci jest znacz-

nie mniejsza niż u osób dorosłych; 2) większość stanów na-

głych u pacjentów pediatrycznych jest początkowo zaopa-

trywana przez osoby, które nie specjalizują się w resuscytacji

dzieci i które mają ograniczone doświadczenie w postępo-

waniu z dzieckiem w stanie zagrożenia życia. Z tych powo-

dów wytyczne dotyczące zabiegów resuscytacyjnych u dzie-

ci muszą być oparte na najlepszych, dostępnych dowodach

naukowych, ale także cechować się prostotą i łatwością za-

stosowania. Ostatecznie, międzynarodowe wytyczne muszą

uznać różne warianty struktur ratownictwa medycznego za-

równo narodowe, jak i lokalne, dopuszczając, jeśli zaistnieje

taka konieczność, możliwość dostosowania ich do istnieją-

cych warunków.

Wprowadzenie zmian w wytycznych było odpowiedzią na

nowe przekonywające dowody naukowe. Celem twórców

było także ułatwienie uczenia się i zapamiętywania nowych

wytycznych. Tak jak poprzednio, nadal brak jest przekony-

wających dowodów naukowych dotyczących resuscytacji

dzieci. Dlatego też, aby ułatwić i pomóc w rozpowszechnia-

niu i wdrażaniu wytycznych PLS, zmiany zostały wprowa-

dzone tylko na podstawie nowych, wysokiej jakości dowodów

naukowych lub w celu zapewnienia zgodności z wytyczny-

mi stosowanymi u osób dorosłych. Głównym tematem ba-

dań pozostaje nadal możliwość zastosowania tych samych

wytycznych u dorosłych i dzieci. Główne zmiany w wytycz-

nych dotyczą następujących zagadnień:

Rozpoznawanie zatrzymania krążenia

Personel medyczny nie jest w stanie w sposób wiarygod-

ny stwierdzić obecność lub brak tętna u niemowląt i u dzie-

ci w czasie krótszym niż 10 sekund 12,13 . Dlatego też badanie

tętna nie może być jedynym wyznacznikiem określającym

zatrzymanie krążenia i konieczność wykonywania uciśnięć

klatki piersiowej. Jeśli poszkodowany nie reaguje, nie od-

dycha prawidłowo i nie ma żadnych oznak życia, ratowni-

cy przedmedyczni powinni rozpocząć RKO. Personel me-

dyczny powinien poszukiwać oznak krążenia oraz jeśli po-

siada doświadczenie w tej technice, może dodać badanie

tętna do metod rozpoznania zatrzymania krążenia i podję-

cia decyzji o tym, czy powinno się rozpocząć uciśnięcia klat-

ki piersiowej czy też nie. Decyzję o rozpoczęciu RKO nale-

ży podjąć w czasie krótszym niż 10 sekund. W zależności

od wieku dziecka tętno można sprawdzać na tętnicy szyj-

nej (dzieci), ramiennej (niemowlęta) lub udowej (dzieci i nie-

mowlęta) 14,15 .

Proces powstawania wytycznych

Europejska Rada Resuscytacji (ERC) wydała wytyczne do-

tyczące zabiegów resuscytacyjnych u dzieci (PLS) w 1994,

1998, 2000 i 2005 roku 1–5 . Ostatnie dwie publikacje były

oparte na International Consensus of Science opracowanym

przez International Liaison Committee on Resuscitation

(ILCOR) 6-8 . Ta metoda została ponownie użyta w latach

2009/2010 i dała w rezultacie Consensus on Science with

Treatment Recommendation (CoSTR), który został rów-

nocześnie opublikowany w Resuscitation, Circulation i Pedia-

trics 9,10 . Grupa robocza PLS przy ERC pracowała nad wy-

tycznymi ERC PLS opartymi na CoSTR 2010 roku i do-

datkowej, uzupełniającej literaturze naukowej. Wytyczne

dotyczące resuscytacji noworodków zostały opisane w roz-

dziale 7 11 .

Stosunek uciśnięć do wentylacji

Stosunek uciśnięć klatki piersiowej do wentylacji

( Compression Ventilation – CV ) stosowany w resuscytacji

dzieci powinien zależeć od liczby ratowników obecnych na

miejscu zdarzenie (jeden lub więcej) 16 . Ratownicy przedme-

* Correspondingauthor.

E-mail: dominique.biarent@huderf.be (D. Biarent).

www.erc.edu

Wytyczne resuscytacji 2010

www.prc.krakow.pl

182

D. Biarent, R. Bingham, Ch. Eich, J. López-Herce, I. Maconochie, A. Rodríguez-Núñez, Th. Rajka, D. Zideman

dyczni, którzy zazwyczaj uczą się technik resuscytacji wyko-

nywanej przez jedną osobę, powinni być szkoleni w prowa-

dzeniu resuscytacji w stosunku 30 uciśnięć do 2 oddechów

ratowniczych. Jest on taki sam jak u osób dorosłych i daje

możliwość, że każda osoba przeszkolona w BLS będzie

w stanie resuscytować dziecko po przekazaniu tylko nie-

wielkiej ilości dodatkowych informacji. Ratownicy z obo-

wiązkiem udzielenia pomocy powinni być uczeni stosun-

ku 15 : 2, ponieważ skuteczność tej metody została potwier-

dzona w badaniach na zwierzętach oraz na manekinach 17–21 .

Ta ostatnia grupa, w której zwykle znajdują się pracowni-

cy ochrony zdrowia, powinna otrzymać rozszerzone szkole-

nie ukierunkowane ściśle na resuscytację dzieci. Zatraci się

prostotę szkolenia z zakresu resuscytacji, jeśli stosunek uci-

śnięć do wentylacji będzie uzależniony od tego, czy obecny

jest jeden, dwóch czy więcej ratowników. Niemniej jednak

osoby z obowiązkiem udzielenia pomocy mogą używać sto-

sunku uciśnięć do wentylacji 30 : 2, jeśli są same, szczegól-

nie gdy nie osiągają wystarczającej liczby uciśnięć na minutę

z powodu trudności w naprzemiennym wykonywaniu wen-

tylacji i uciśnięć. Wentylacja pozostaje ważnym elementem

RKO w zatrzymaniu krążenia spowodowanym asﬁ ksją 22 .

Tym niemniej ratownicy, którzy nie są w stanie lub nie chcą

prowadzić wentylacji metodą usta–usta, powinni być zachę-

cani do wdrożenia resuscytacji polegającej jedynie na uci-

skaniu klatki piersiowej.

życia 34 . Niemniej jednak, jeśli istnieje prawdopodobieństwo,

że AED będzie użyte u dzieci, osoba kupująca AED powin-

na sprawdzić, czy funkcjonowanie konkretnego modelu zo-

stało sprawdzone na okoliczność rozpoznawania dziecięcych

zaburzeń rytmu. Obecnie wielu producentów dostarcza za-

projektowane specjalnie dla pacjentów pediatrycznych elek-

trody samoprzylepne lub oprogramowanie, które zapewniają

standardową redukcję energii dostarczanej przez urządzenie

do wartości 50–75 J 35 i takie modele są rekomendowane dla

dzieci pomiędzy 1. a 8. rokiem życia 36,37 . Jeśli brak jest możli-

wości wykonania deﬁ brylacji zmniejszoną wartością energii

lub urządzenie nie ma dostępnej funkcji manualnej reduk-

cji energii, można zastosować AED używane dla osób doro-

słych u dzieci powyżej 1. roku życia 38 . Dowody wspierające

zastosowanie AED u dzieci poniżej 1. roku życia ograniczo-

ne są do pojedynczych doniesień klinicznych 39,40 . Częstość

występowania rytmów do deﬁ brylacji u niemowląt jest bar-

dzo mała, z wyjątkiem sytuacji kiedy przyczyną zatrzymania

krążenia jest choroba serca 41-43 . W tych rzadkich sytuacjach

stosunek korzyści do możliwych powikłań może się prze-

chylać na stronę korzyści i należy wówczas rozważyć zasto-

sowanie AED (preferowana jest redukcja energii).

Defibrylatory manualne

Nadal zalecane jest leczenie za pomocą natychmiasto-

wej deﬁ brylacji w przypadku rozpoznania zatrzymania krą-

żenia u dzieci w mechanizmie migotania komór (VF) lub

w częstoskurczu komorowym bez tętna (VT). W zaawanso-

wanych zabiegach resuscytacyjnych u osób dorosłych (ALS)

zalecane jest wykonanie pojedynczego wyładowania a na-

stępnie natychmiastowe podjęcie RKO bez sprawdzania tęt-

na lub zapisu rytmu na monitorze (zob. rozdział 4) 44-47 . Aby

zminimalizować czas bez przepływu krwi, uciśnięcia klatki

piersiowej powinny być kontynuowane podczas przyłożenia

i ładowania łyżek deﬁ brylatora lub elektrod samoprzylep-

nych (jeśli pozwala na to rozmiar klatki piersiowej dziecka).

W momencie gdy deﬁ brylator jest naładowany, uciśnięcia

klatki piersiowej należy na krótko przerwać, aby wykonać

deﬁ brylację. Nie jest znana optymalna wartość energii de-

ﬁ brylacji u dzieci zapewniająca bezpieczeństwo i skutecz-

ność wyładowania, jednak badania na modelach zwierzę-

cych oraz doniesienia na podstawie nielicznych serii przy-

padków klinicznych pokazują, że wartości energii większe

od 4 J/kg są odpowiednie dla wykonania skutecznej deﬁ bry-

lacji bez istotnych skutków ubocznych 29,37,48,49 . Badania kli-

niczne dowodzą, że dawka 2 J/kg w większości przypadków

jest niewystarczająca 13,42,50 . Wyładowanie dwufazowe jest tak

samo efektywne jak jednofazowe, a wywołuje mniej podeﬁ -

brylacyjnych dysfunkcji w miokardium 36,37,49,51-53 .

Dlatego, aby uprościć i ujednolicić postępowanie w BLS

i ALS u dorosłych i dzieci, zaleca się stosowanie pojedyn-

czych wyładowań niewzrastającą energią 4 J/kg w przypad-

ku wykonywania deﬁ brylacji u dzieci (preferowane są deﬁ -

brylatory dwufazowe, lecz jednofazowe są również akcepto-

walne). Należy używać łyżek deﬁ brylatora w największym

rozmiarze lub elektrod samoprzylepnych, które pasują do

rozmiaru klatki piersiowej niemowlęcia lub dziecka, w po-

zycji przednio-bocznej lub przednio-tylnej. Istotne jest, aby

łyżki lub elektrody nie dotykały jedna drugiej 13 .

Jakość RKO

Technika uciśnięć klatki piersiowej u niemowląt zaleca

stosowanie uciśnięć opuszkami dwóch palców w przypad-

ku resuscytacji wykonywanej przez jednego ratownika oraz

techniki dwóch kciuków i dłoni obejmujących klatę pier-

siową niemowlęcia, gdy jest obecnych dwóch lub więcej ra-

towników 23-27 . U dzieci starszych można stosować uciśnię-

cia za pomocą jednej lub dwóch rąk w zależności od pre-

ferencji ratownika 28 . Należy kłaść nacisk na konieczność

osiągnięcia odpowiedniej głębokości uciśnięć: co najmniej

na jedną trzecią wymiaru przednio-tylnego klatki piersio-

wej u wszystkich dzieci (tzn. ok. 4 cm u niemowląt i ok.

5 cm u dzieci). Należy również zwrócić uwagę na całkowi-

tą relaksację klatki piersiowej po fazie uciśnięcia. Uciskanie

klatki piersiowej powinno być wykonywane z jak najmniej-

szą liczbą przerw, aby zminimalizować czas bez przepływu

krwi. Zarówno dla niemowląt, jak i dla dzieci częstotliwość

uciśnięć powinna wynosić co najmniej 100/min, jednak nie

więcej niż 120/min.

Defibrylacja

Automatyczne defibrylatory zewnętrzne

Opisane w literaturze fachowej pojedyncze przypad-

ki kliniczne wskazują na fakt, że zastosowanie automatycz-

nych deﬁ brylatorów zewnętrznych (AED) u dzieci powyżej

pierwszego roku życia jest skuteczne i bezpieczne 29,30 . Auto-

matyczne deﬁ brylatory zewnętrzne potraﬁ ą prawidłowo zi-

dentyﬁ kować zaburzenia rytmu u dzieci i jest niezwykle mało

prawdopodobne, aby zaleciły wykonanie deﬁ brylacji w przy-

padku, gdy jest ona niewskazana 31-33 . Tym samym wskaza-

ne jest stosowanie AED u dzieci powyżej pierwszego roku

www.erc.edu

Wytyczne resuscytacji 2010

www.prc.krakow.pl

Zaawansowane zabiegi resuscytacyjne u dzieci

183

Drogi oddechowe

wieku, poniżej której stosuje się wytyczne dla pacjentów pe-

diatrycznych. Jeśli ratownicy uważają, że osoba poszkodowa-

na jest dzieckiem, powinni stosować algorytmy pediatryczne.

Jeżeli zaś ta opinia będzie błędna i poszkodowany okaże się

młodym dorosłym, ryzyko związane z podjętą decyzją będzie

niewielkie, ponieważ – jak pokazały badania nad etiologią za-

trzymania krążenia – model pediatryczny zatrzymania krą-

żenia obowiązuje aż do wczesnego okresu dojrzałości 54 .

Rurki z mankietem uszczelniającym

Rurki z mankietem uszczelniającym mogą być bez-

piecznie stosowane u niemowląt i małych dzieci. Rozmiar

powinien być dobrany na podstawie obowiązującego wzoru.

Ucisk chrząstki pierścieniowatej

Bezpieczeństwo oraz korzyści wynikające z zastosowa-

nia ucisku chrząstki pierścieniowatej w czasie intubacji nie są

do końca jasne. Dlatego też ucisk na chrząstkę powinien być

modyﬁ kowany lub przerwany, jeśli uniemożliwia wentylację

lub wydłuża czas i zmniejsza łatwość wykonania intubacji.

A. Podstawowe zabiegi resuscytacyjne u dzieci

Kolejność postępowania

Ratownicy, którzy byli uczeni algorytmu BLS dla osób

dorosłych oraz nie mają specjalistycznej wiedzy na temat re-

suscytacji dzieci, mogą używać sekwencji postępowania jak

u osób dorosłych, ponieważ przeżywalność będzie niższa, jeśli

nie podejmą żadnych działań. Osoby bez wykształcenia me-

dycznego, które chcą się nauczyć resuscytacji pediatrycznej

w związku z tym, że ich praca jest związana z ponoszeniem

odpowiedzialności za dzieci (np.: nauczyciele, pielęgniarki

szkolne, ratownicy wodni), należy uczyć, iż preferowana jest

modyﬁ kacja BLS dla osób dorosłych polegająca na wykona-

niu pięciu początkowych oddechów ratowniczych, a następnie

prowadzeniu RKO przez około 1 minutę przed udaniem się

po pomoc (patrz algorytm BLS dla osób dorosłych).

Kapnometria

Monitorowanie końcowowydechowego dwutlenku wę-

gla (CO 2 ), najlepiej za pomocą kapnograﬁ i, jest przydatne

w potwierdzeniu prawidłowego położenia rurki intubacyjnej

oraz zalecane podczas RKO, ponieważ pomaga ocenić i zop-

tymalizować jakość prowadzonej resuscytacji.

Dobór stężenia tlenu w mieszaninie oddechowej

Wobec rosnącej liczby dowodów na potencjalną szko-

dliwość hiperoksji po zatrzymaniu krążenia należy od mo-

mentu przywrócenia spontanicznego krążenia kontrolować

wdechowe stężenie, aby zmniejszyć ryzyko hiperoksemii.

Podstawowe zabiegi resuscytacyjne

u dzieci dla osób z obowiązkiem

udzielenia pomocy

Systemy wczesnego reagowania

Wdrożenie systemów wczesnego reagowania w warun-

kach oddziałów pediatrycznych może zmniejszyć częstość

występowania zatrzymań krążenia i oddychania oraz śmier-

telność wewnątrzszpitalną.

Nowe zagadnienia

Nowe zagadnienia poruszone w Wytycznych 2010

obejmują postępowanie w patologiach kanałów jonowych

(tzn. znaczenie wykonywania sekcji oraz w następnej kolej-

ności wykonywanie testów wśród członków rodziny) i nie-

których sytuacjach szczególnych: urazach, korekcji serca jed-

nokomorowego przed i po pierwszym etapie, korekcji meto-

dą Fontana, nadciśnieniu płucnym.

Terminologia

W poniższym tekście rodzaj męski obejmuje także rodzaj

żeński oraz nijaki, a termin dziecko odnosi się zarówno do

niemowląt, jak i dzieci, chyba że zaznaczono inaczej. Okre-

ślenie świeżorodek ( newly born ) odnosi się do noworodka za-

raz po urodzeniu. Noworodek oznacza dziecko do 4. tygo-

dnia życia. Niemowlę to dziecko poniżej pierwszego roku

życia, a termin dziecko odnosi się do dzieci pomiędzy pierw-

szym rokiem życia a początkiem okresu pokwitania. Od okre-

su pokwitania dzieci określa się jako nastolatki , dla których

można używać algorytmów stosowanych u osób dorosłych.

Ponadto konieczne jest odróżnienie niemowlęcia i starsze-

go dziecka, ponieważ istnieje kilka istotnych różnic w od-

niesieniu do diagnostyki i wykonywanych interwencji w obu

tych grupach. Początek pokwitania, który jest ﬁ zjologicznym

końcem dzieciństwa, jest najbardziej logiczną górną granicą

Po 1 min RKO zadzwoń pod 112 lub 999

albo wezwij zespół resuscytacyjny

Ryc. 6.1. Algorytm podstawowych zabiegów resuscytacyjnych

u dzieci dla osób z obowiązkiem interwencji

www.erc.edu

Wytyczne resuscytacji 2010

www.prc.krakow.pl

184

D. Biarent, R. Bingham, Ch. Eich, J. López-Herce, I. Maconochie, A. Rodríguez-Núñez, Th. Rajka, D. Zideman

Poniższa sekwencja powinna być stosowana przez oso-

by z obowiązkiem udzielenia pomocy w sytuacjach zagroże-

nia życia u dzieci (zazwyczaj są to członkowie zespołów me-

dycznych) (ryc. 6.1).

1. Upewnij się, że jest bezpiecznie zarówno dla ciebie jak

i dla dziecka.

2. Sprawdź reakcję dziecka:

delikatnie potrząśnij dzieckiem i zapytaj głośno:

„Czy wszystko w porządku?”

3A. Jeśli dziecko odpowiada lub porusza się:

pozostaw dziecko w pozycji, w jakiej je zastałeś (pod

warunkiem że jest ona dla niego bezpieczna);

oceń jego stan i w razie potrzeby wezwij pomoc;

powtarzaj regularnie ocenę stanu ogólnego dziecka.

3B. Jeśli dziecko nie reaguje:

głośno wołaj o pomoc;

delikatnie odwróć dziecko na plecy;

udrożnij drogi oddechowe dziecka poprzez odchy-

lenie głowy do tyłu i uniesienie bródki w następu-

jący sposób:

umieść rękę na czole dziecka i delikatnie od-

chyl jego głowę ku tyłowi;

w tym samym czasie umieść opuszki palca (lub

palców) pod bródką dziecka i unieś ją. Nie na-

ciskaj na tkanki miękkie pod bródką, bo mo-

żesz spowodować niedrożność dróg oddecho-

wych;

jeśli wciąż masz trudności z udrożnieniem dróg

oddechowych, spróbuj metody wysunięcia żu-

chwy: połóż palce wskazujące obydwu rąk za

żuchwą dziecka po jej bokach i popchnij ją do

przodu.

Jeżeli podejrzewasz istnienie urazu okolicy szyi, sta-

raj się udrożnić drogi oddechowe, używając jedynie metody

wysunięcia żuchwy. Jeśli nadal jest to nieskuteczne, zastosuj

niewielkie odchylenie głowy do tyłu, do momentu aż drogi

oddechowe zostaną udrożnione.

4. Utrzymujac drożność dróg oddechowych, wzrokiem,

słuchem i dotykiem oceń, czy występują prawidłowe

oddechy poprzez przysunięcie swojej twarzy blisko twa-

rzy dziecka i obserwowania jego klatki piersiowej:

obserwuj ruchy klatki piersiowej;

słuchaj nad nosem i ustami dziecka szmerów od-

dechowych;

poczuj ruch powietrza na swoim policzku.

W pierwszych kilku minutach po zatrzymaniu krążenia

dziecko może nabierać kilka wolnych, nieregularnych odde-

chów ( gasping ). Patrz, słuchaj i staraj się wyczuć oddech nie

dłużej niż 10 sekund, zanim podejmiesz decyzję. Jeśli masz

jakiekolwiek wątpliwości, czy dziecko oddycha prawidłowo,

postępuj tak, jakby oddech był nieprawidłowy.

5A. Jeśli dziecko oddycha prawidłowo:

ułóż dziecko w pozycji bezpiecznej (patrz dalej);

wyślij kogoś lub sam udaj się po pomoc – zadzwoń

pod lokalny numer ratunkowy aby wezwać karetkę;

sprawdzaj, czy oddech nadal występuje.

5B. Jeśli dziecko nie oddycha lub oddycha nieprawidłowo:

delikatnie usuń widoczne ciała obce mogące powo-

dować niedrożność dróg oddechowych;

wykonaj 5 pierwszych oddechów ratowniczych;

podczas wykonywania oddechów ratowniczych

zwróć uwagę na pojawienie się kaszlu lub odru-

chów z tylnej ściany gardła w odpowiedzi na twoje

działania; obecność lub brak tego typu reakcji sta-

nowi część oceny obecności oznak krążenia, która

zostanie opisana w dalszej części rozdziału.

Oddechy ratownicze u dziecka powyżej 1. roku życia

(ryc. 6.2):

zapewnij odchylenie głowy i uniesienie bródki;

kciukiem i palcem wskazującym ręki leżącej na

czole zaciśnij miękkie części nosa;

rozchyl usta dziecka, ale zapewnij uniesienie bródki;

nabierz powietrza, obejmij szczelnie swoimi usta-

mi usta dziecka, upewniając się, że nie ma przecie-

ku powietrza;

wykonajpowolnywydechdo ust dziecka trwający

ok. 1–1,5 sekundy, obserwując równocześnie uno-

szenie się klatki piersiowej;

utrzymując odchylenie głowy i uniesienie bródki

odsuń swoje usta od ust poszkodowanego i obser-

wuj, czy podczas wydechu opada klatka piersiowa;

ponownie nabierz powietrze i powtórz opisaną se-

kwencję pięć razy; oceń jakość oddechu, obserwu-

jąc klatkę piersiową dziecka: powinna się unosić

i opadać jak przy normalnym oddechu.

Ryc. 6.2. Wentylacja usta–usta – dziecko

Oddechy ratownicze dla niemowląt (ryc. 6.3):

umieść głowę w pozycji neutralnej (kiedy niemowlę

leży na plecach, głowa jest zazwyczaj przygięta i może

wymagać niewielkiego odchylenia) i unieś bródkę,

nabierz powietrza, obejmij szczelnie swoimi ustami

usta i nos dziecka upewniając się, że nie ma prze-

cieku powietrza. Jeśli u starszego niemowlęcia nie

można objąć ust i nosa, ratownik może próbować

objąć swoimi ustami albo usta, albo nos niemow-

lęcia (jeśli tylko nos – należy zacisnąć usta, aby po-

wietrze nie wydostawało się na zewnątrz),

powoli wdmuchuj powietrze do ust i nosa niemow-

lęcia przez 1–1,5 sekundy, w ilości wystarczającej

do widocznego uniesienia się klatki piersiowej;

www.erc.edu

Wytyczne resuscytacji 2010

www.prc.krakow.pl

Zaawansowane zabiegi resuscytacyjne u dzieci

185

7B. Jeśli brak oznak krążenia, chyba że jesteś PEWIEN, że

możesz wyczuć wyraźne tętno o częstości większej niż

60/min w ciągu 10 sekund:

rozpocznij uciskanie klatki piersiowej;

połącz uciskanie klatki piersiowej z oddechami ra-

towniczymi.

Ucinicia klatki piersiowej

Ryc. 6.3. Wentylacja usta–usta–nos – niemowlę

U wszystkich dzieci uciskaj dolną połowę mostka. Aby

uniknąć uciśnięć nadbrzusza, zlokalizuj wyrostek mieczyko-

waty poprzez znalezienie miejsca, gdzie łuki żebrowe dol-

nych żeber łączą się ze sobą. Należy uciskać mostek na sze-

rokość jednego palca powyżej tego punktu. Uciśnięcia po-

winny być wystarczające, aby obniżyć mostek o około jedną

trzecią głębokości klatki piersiowej. Nie należy się obawiać,

że uciska się za mocno: „Uciskaj szybko i mocno”. Należy

całkowicie zwolnić ucisk i powtarzać tę czynność z często-

ścią co najmniej 100/min (ale nie przekraczając 120/min). Po

15 uciśnięciach należy odchylić głowę, unieść bródkę i wy-

konać dwa efektywne oddechy. Uciskanie klatki piersiowej

i oddechy ratownicze powinno się kontynuować w stosunku

15 : 2. Najkorzystniejsza metoda uciskania klatki piersiowej

różni się nieznacznie u dzieci i u niemowląt.

utrzymując odchylenie głowy i uniesienie żuchwy od-

suń swoje usta od ust poszkodowanego i obserwuj, czy

podczas wydechu opada klatka piersiowa;

nabierz powietrza i powtórz opisaną sekwencję 5 razy.

Zarówno u niemowlęcia, jak i u dziecka, jeśli wykonanie

skutecznego oddechu natraﬁ a na trudność, drogi oddecho-

we mogą być niedrożne:

otwórz usta dziecka i usuń z nich wszelkie widoczne

przeszkody; nigdy nie staraj się usunąć ciała obcego na

ślepo;

upewnij się, że głowa jest prawidłowo odchylona, bród-

ka uniesiona oraz czy szyja nie jest nadmiernie odgięta;

jeśli odgięcie głowy i uniesienie brody nie powoduje

udrożnienia dróg oddechowych, spróbuj metody wysu-

nięcia żuchwy;

podejmij do 5 prób w celu uzyskania efektywnych od-

dechów, jeśli nadal jest to nieskuteczne, rozpocznij uci-

skanie klatki piersiowej.

6. Oceń układ krążenia dziecka.

Masz nie więcej niż 10 sekund na:

poszukiwanie oznak krążenia – zalicza się do tego

jakikolwiek ruch, kaszel lub prawidłowy oddech

(nie oddechy agonalne, które są rzadkie i nieregu-

larne).

Jeśli sprawdzasz tętno, upewnij się, że nie zajmie ci to

więcej niż 10 sekund.

U dziecka powyżej 1. roku życia badaj tętno na tętni-

cy szyjnej.

U niemowlęcia badaj tętno na tętnicy ramiennej, czyli

wewnętrznej stronie ramienia.

Puls na tętnicy udowej można badać zarówno u nie-

mowląt, jak i u dzieci. Tętno bada się w pachwinie, miejsce

to znajduje się w połowie odległości pomiędzy kolcem bio-

drowym górnym przednim a spojeniem łonowym.

7A. Jeżeli jesteś pewien, że w ciągu 10 sekund stwierdziłeś

obecność oznak krążenia:

jeśli to konieczne, kontynuuj oddechy ratownicze aż do

powrotu spontanicznego oddechu;

jeśli dziecko nadal jest nieprzytomne, ułóż je w pozycji

bezpiecznej;

powtarzaj regularnie ocenę stanu ogólnego dziecka.

Uciśnięcia klatki piersiowej u niemowląt (ryc. 6.4)

W przypadku uciśnięć klatki piersiowej prowadzonych

przez jednego ratownika zalecane jest wykonanie tej proce-

dury opuszkami dwóch palców. Jeżeli jest dwóch lub wię-

cej ratowników, należy użyć techniki dwóch kciuków i dłoni

obejmujących klatkę piersiową niemowlęcia. Należy umie-

ścić kciuki jeden obok drugiego w dolnej połowie mostka

(jak powyżej), ułożone końcami w kierunku głowy niemow-

lęcia. Pozostałe rozpostarte palce obu dłoni obejmują dol-

ną część klatki piersiowej, a końce palców podtrzymują ple-

cy niemowlęcia. W obydwu metodach należy uciskać dolną

część mostka tak, aby obniżyć mostek o około jedną trzecią

głębokości klatki piersiowej.

Ryc. 6.4. Uciśnięcia klatki piersiowej – niemowlę

www.erc.edu

Wytyczne resuscytacji 2010

www.prc.krakow.pl

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: