Wscieklizna.doc

1.   Systematyka Lyssawirusów.

Lyssawirus należy do rodziny Rhabdoviridae, możemy wyróżnić 5 serotypów:

·          Serotyp1 wścieklizna( szczepy izolowane od psów i innych gatunków zwierzat)

·          Serotyp2 Lagos

·          Serotyp3 Mokola

·          Serotyp4 Duvenhage ( szczepy występujące u ludzi i zwierząt w Afryce)

·          Serotyp5EBL ( European bat lyssavirus)

o         Podtyp EBL1

o         PodtypEBL2

Na podstawie badań genetycznych rozróżnia się sześć genotypów z których 4 pierwsze odpowiadają kolejnym serotypom, podczas gdy serotyp 5 został podzielony na dwa genotypy, gdzie EBL1 stanowi genotyp 5 a EBL2 genotyp 6. Dodatkowo szczepy wirusa izolowane w Australi należą do nowego genotypu 7  w obrębie rodzaju Lyssavirus.

2.   Rezerwuary wirusa wścieklizny.

·         Europa: lisy, wilki, gryzonie

·         Azja: wilki, lisy, szakale

·         Afryka: szakale, hieny

·         Ameryka Północna: szopy, lisy, skunksy

·         Ameryka Południowa i Środkowa: nietoperze ssące krew

3. Sylwatyczna postać wścieklizny.

Sylwatyczna = leśna, związana z lisami i sarnami. Kontrolowała liczebność stada. Obecnie mniejsze znaczenie.

4. Wirus terenowy- wpełni zjadliwy

    Wirus fixe-  tzw. Wirus ustalony, wirus który na drodze pasaży na tkance mózgowej zwierząt, został pozbawiony zjadliwości, zachowuje swe właściwości antygenowe i jest używany do produkcji szczepionek przeciw wściekliźnie.

5. Drogi zakażenia:

W warunkach doświadczalnych można uzyska zakażenie drogami erogenną i pokarmową, jednak nie mają one prawie żadnego znaczenia MW warunkach naturalnych. W warunkach naturalnych główną drogą zakażenia zwierzęcia lub człowieka jest wyłącznie droga pozioma w wyniku pokąsania przez zwierzę wydalające wirus ze śliną.

6. Czy można zakazić się  wścieklizną przy ukąszeniu krwiopijnych owadów? Jeśli nie-wyjaśnij dlaczego? (Dawid)

NIE  MOŻE!!!!! We wściekliźnie brak wiremii !!!!!

7. Co jest materiałem zakaźnym w przypadku wścieklizny? (Dawid)

Materiałem zakaźnym są wydzieliny i wydaliny pochodzące od zwierząt chorych bądź będących w stanie inkubacji zawierające wirusa. Głównie jest to ŚLINA  (nawet od 3-7 dnia  przed wystąpieniem objawów klinicznych, a u zwierząt chorych wirus utrzymuje się  w ślinie aż do momentu zejścia śmiertelnego).Wirus obecny jest również  w niewielkich ilościach  w moczu i kale ,lecz szybko w środowisku ulega dezaktywacji -dlatego nie stanowią większego źródła zakażenia!! Choroba rozprzestrzenia się wyłącznie droga pionową w wyniku pokąsania przez  zwierzęta wydalające wirus ze śliną.

8. Czy wścieklizna  może rozprzestrzeniać  się z wtórnych źródeł? Jeśli tak-podaj przykłady. (Dawid)

Tak jak wyżej napisałem wirus jest wydalany  wraz z moczem i kałem ,ale szybko ulega inaktywacji pod wpływem warunków środowiskowych, stąd szerzenie się choroby przez wtórne źródła zakażenia nie odgrywa większej roli , choć jest możliwe!! Za przykład może służyć fakt zakażenia się wirusem wścieklizny poprzez  suche rozpylone odchody południowoamerykańskich  nietoperzy  Grotołazów!

9. Patogeneza zakazenia wirusem wscieklizny- jak rozprzestrzenia sie zakazenie w organizmie zwierzecia (roznice gatunkowe)? (Michal)

Wirus dostaje się do rany najczęściej na skutek pogryzienia. Inne drogi zarażenia się wścieklizną – erogenna (kropelki śliny dostają się do jamy nosowej, worka spojówkowego lub pył z odchodów nietoperzy?, przeczepione narządy)  Wprowadzony do rany wirus może być przez jakiś czas nieaktywny lub replikuje się w mięśniach poprzecznie prążkowanych lub tkance łącznej rany. Następnie wirus wnika do zakończeń nerwowych nerwów czuciowych i ruchowych. Miejscem wnikania jest receptor nikotynowo – acetylocholinowy w płytce mięśniowo-nerwowej. Dodatkową rolę mogą pełnić receptory fosfolipidowe i gliozydowe. Wirus następnie wędruje włóknami nerwowymi do przynależnego odcinka rdzenia kręgowego. W zwojach międzykręgowych wirus ulega replikacji i kontynuuje wędrówkę w stronę OUN. Wnika do rdzenia kręgowego (do jego istoty szarej) i wędruje w stronę mózgu. Po dostaniu się do mózgu wirus namnaża się w układzie limbicznym (węchomózgowie, podwzgórze, pień mózgu), powodując dysfunkcję neuronów i zaburzenia w zachowaniu (ataki agresji). Następnie wirus wędruje do kory nowej (neocortex) i tam namnaża. Klinicznie zwierzę się uspokaja, jednak choroba manifestuje się w postaci porażeń. Po namnożeniu w OUN wirus odśrodkowo przenosi się do narządów na obwodzie (kora nadnerczy, trzustka, skóra, rogówka) a w szczególności gruczoły ślinowe (przez n. trójdzielny, n. twarzowy, n. węchowy, n. językowo-gardłowy). Wirus namnaża się w komórkach nabłonkowych i wydzielany jest przez szczyt komórki do światła gruczołach wyprowadzających.

Różnice gatunkowe w rozprzestrzenianiu się wścieklizny a tym samym długość okresu inkubacji uzależniona jest od miejsca wniknięcia wirusa (im bliżej OUN tym inkubacja krótsza) i wielkości zwierzęcia (u krów okres inkubacji może trwać nawet 6 msc – wirus ma długą drogę do pokonania.

10. Co może rzutować na czas inkubacji zakażenia wirusem wścieklizny? (Kasia)

- ilość i zjadliwość wirusa

- umiejscowienie rany (im krótsza droga nerwów do pokonania tym szybciej)

- wiek i odporność zwierząt

Najdłuższy u człowieka-814 dni odnotowano(zwykle do 150dni), pies 14-90dni, kot 4-6tyg, koń-zwykle 2-3tyg (może być przedłużony do 3, a nawet 15 mies.),bydlo-od 3 tyg do 60 dni, świnia-2-4dni, Av-2-6dni, lis-2tyg-4mies.

11. Obecność wirusa w ślinie-gatunki zwierząt u których jest on obecny w śliniankach, utrzymywanie wirusa w ślinie (materiał świeży i wysuszony , okres występowania wirusa w ślinie w odniesieniu do momentu zakażenia i występowania objawów klinicznych) (Kasia)

-wirus pojawia się w ślinie 3-7 dnia przed wystąpieniem objawów klinicznych (w okresie inkubacji) i utrzymuje się aż do momentu zejścia śmiertelnego. Od momentu zakażenia-6-14 dzień.

- gatunki: wszystkie (ptaki- nie znalazłam inf na temat jego występowania tam, na chorobach drobiu dowiedziałam się, że ptaki nie mają gr. ślinowych ;)

-wirus bytuje w ślinie wysuszonej-do 16h, w wilgotnej –do 24h

12. Co to  jest neuroprobazja? ( słowo nie odnalezione  , informacje od ludzi z roku wyżej) (Kasia)

Jest to wędrówka wirusa wzdłuż włókien nerwowych. Inwazja ta zaczyna się poprzez zakończenia nerwów ruchowych lub czuciowych. Wnikanie wirusa do zakończeń nerwów odbywa się za pośrednictwem glikoproteiny rozpoznającej swoiste receptory gospodarza. Głównym receptorem dla wirusa wścieklizny jest receptor nikotynowo-acetylocholinowy obecny w płytce nerwowo-mięśniowej. Pewną rolę tym procesie odgrywają także receptory gangliozydowe i fosfolipidowe. Z miejsca ukąszenia wirus wędruje wzdłuż włókien nerwowych do przynależnego odcinka rdzenia kręgowego. W warunkach eksperymentalnych na myszach wykazano iż wirus porusza się wzdłuż nerwów z prędkością 3mm na dobę. Po namnożeniu w zwojach międzykręgowych rozpoczyna on dalszą wędrówkę do OUN. Wirus wnika do neuronów poprzez mechanizm endocytozy. Dalej w OUN wirus dociera do kory nowej i po namnożeniu tam rozprzestrzenia się w kierunku odśrodkowym wzdłuż nerwów obwodowych do różnych narządów (np.  kory nadnerczy, trzustki, skóry, rogówki, gr. ślinowych).

13. Wrażliwość wirusa na środki dezynfekcyjne oraz trwałość w środowisku (Kasia)

- wykazuje stosunkowo dużą oporność na czynniki fizyczne, chemiczne i biologiczne

- jest dość oporny na inaktywację cieplną- ulega jej w 4C po 12 miesiącach, w 18C po 24 dniach , w 23C po 30-50 dniach, w 37C po 120h, w 56C po 4-5h, w 60C po 5 min, w 100C po 2 min.

- jest dość oporny na wysychanie- 14 dni w 22C oraz działanie promieni ultrafioletowych , które niszczą zakaźność po 5 min, przy zachowaniu właściwości antygenowych

- światło słoneczne inaktywuje zarazek dopiero po 2h, a pH 3-3,5 po 30 min.

- jest odporny na procesy gnilne, w zwłokach właściwości zakaźne wirusa utrzymują się przez kilka miesięcy

- jest wrażliwy na działanie 2% formaliny w 80-90C, fenolu, alkoholu etylowego, roztworów mydła oraz czwartorzędowych zasad amoniowych

14. Przebieg zakazenia u poszczegolnych gatunkow zwierzat (bydlo, koniowate, trzoda chlewna, owce, kozy, psy, koty) – postacie choroby, okres inkubacji, stadia choroby i wystepujace w nich objawy kliniczne zakazenia. (Michal)

OBJAWY:

Wszystkie zwierzęta:

-          zaburzenia w sferze psychicznej – działanie wirusa na komórki kory mózgowej, zaburzenia świadomości, otępienie, zamroczenie, chęć ucieczki, omamy, lęk, stany podniecenia, pobudzenie maniakalne

-          pobudzenie ruchowe: drżenia, zwiększone napięcie mm., drgawki, niedowłady, porażenia

-          zaburzenia czucia: przeczulica, drętwienie, parestezja

-          objawy somatyczne: gorączka, poliuria, biegunki

Psy:

- okres inkubacji – 3-8 tyg

§          Postać gwałtowna (szałowa) – 3 okresy

§          1. Zwiastunowy, melancholii – st. prodromorum s. melancholicum: objawy często niezauważalne, posmutnienie lub pobudzenie, nienaturalna wesołość, lizanie po rękach i twarzy, niepokój, utrata apetytu, spaczony apetyt, nierównomiernie rozszerzone źrenice. Trwa 1 – 3 dni

2. Podniecenia, maniakalny – st. irritationis s. excitationis, agresji: nadmierna aktywność ruchowa, przeciągłe wycie ochrypłym głosem, nienormalne łaknienie ® połykanie rzeczy niejadalnych, porażenie gardła ® utrudnione połykanie ® obfite ślinienie, rozszerzenie źrenic, niekiedy zez, pies atakuje wszystkich i wszystko z nadzwyczajną siłą i sprawnością. Trwa 1 – 7 dni

3. Porażenia, depresji – st. paralyticum: chwiejność zadu, porażenie kończyn tylnych, opadanie żuchwy, wypadanie języka, zaburzenia połykania, drgawki, objawy padaczkopodobne, porażenie mm. oddechowych ® śpiączka i śmierć.

§          Postać cicha – brak okresu podniecenia

Koty:

- okres inkubacji – 4-6 tyg (9 dni – 6 msc)

Koty bardziej wrażliwe na zakażenie wirusem, u nich objawy występują z większym nasileniem.

1.      Okres zwiastunowy – zwierzęta płochliwe garną się, ufne stają się lękliwe, chowają się w ciemne miejsca, uporczywe miaukanie, nieobecny wzrok, utrata apetytu, gorączka, nierówne rozszerzenie źrenic, świąd skóry. Trwa 1-2 dni.

2.      Stadium podniecenia – koty bardzo agresywne, ataki z dużą szybkością, drżenie mięśni, ślinienie się, trudności z połykaniem, wypadanie języka, zmiana głosu, zaburzenia koordynacji, mogą być wymioty, ciągłe bieganie aż do utraty sił. Trwa 2-4 dni.

3.      Stadium porażenne – utrata agresywności, postępujące porażenia, śpiączka, agonia i śmierć. Trwa 1-4 dni.

Stosunkowo często obserwuje się postać cichą u kotów bez widocznych objawów pobudzenia i agresywności.

Bydło:

- Okres inkubacji – 3 tyg- 6 msc

Bydło jest wysoce wrażliwe na zakażenia wirusem wścieklizny. Stanowi ślepe ogniwo w transmisji.

- Objawy atypowe – biegunka, niestrawność, obniżone łaknienie, zaparcia, atonia żwacza.

- Postać porażenna – drgawki poszczególnych partii mięśni, parcie na odbytnicę, ślinotok, spaczony apetyt, ziewanie, ciągłe, ochrypłe ryczenie, porażenia kończyn tylnych, osłabienie zadu, wiotkość ogona, obniżenie czucia u podstawy ogona, niefizjologiczne postawy.

- Występuje postać szałowa – podniecenie, niepokój, ataki na przeszkody, nadpobudliwość na bodźce świetlne i akustyczne.

Konie:

- Okres inkubacji – 2-3 tyg. (2 mies.)

- Atypowe objawy – niepokój, zaburzenia ze strony układu pokarmowego podobne do chorób morzyskowych, napięty brzuch

Postać klasyczna wścieklizny (trzy stadia) u konia występuje rzadko!

Najczęściej:

- Postać szałowa – kąsanie, kopanie, tarzanie się, ślinotok, samookaleczenia, napieranie na przeszkody, drgawki mięśniowe, zgrzytanie zębami, częste rżenie, przeczulica skóry, trudności w połykaniu

- Postać cicha (najczęstsza) – objawami przypomina chorobę Bornaską, niezborność, porażenia, częste oddawanie kału i moczu, wysuwanie warg, zgrzytanie zębami, zwiotczenie ogona, porażenie zwieracza odbytu i utrata czucia w kończynach tylnych

Śmierć 4-5 dnia po wystąpieniu objawów choroby.

Świnie:

- Okres inkubacji – 2 – 4 dni

- Postać szałowa – ataki na inne zwierzęta, podniecenie, ochrypłe chrząkanie, kurczowe ruchy głową, gryzienie ściółki, ślinotok, lochy mogą zabijać młode

- Postać cicha – lękliwość, otępienie, porażenia kończyn tylnych,

Owce:

- Okres inkubacji –3 tyg. – 2 mies

- posmutnienie, brak apetytu, ruchy warg, tępe spojrzenie, ślinienie, niepokój, wzmożony popęd płciowy, ochrypłe pobekiwanie, upadki, porażenia, kołowacizna, tupanie, bodzenie, gryzienie przedmiotów

Kozy:

- Okres inkubacji - 3 tyg. – 2 mies

- posmutnienie, brak apetytu, ruchy warg, porażenia zadu i kończyn tylnych, upadki

Objawy podobne jak u owiec

15. Z czym należy różnicować wściekliznę u psów i kotów? (Martyna)

Fe:

·          Każde ostre zachorowanie o szybko pogarszającym się stanie ogólnym, nawet przy słabo zaznaczonych objawach neurologicznych (Fe wychodzące na dwór)

1)      Choroba Aujeszky’ego (silny świąd prowadzący do rozległych samookaleczeń)

2)      Toksoplazmoza

3)      Inne ostre zapalenia mózgu

4)      Urazy i nowotwory OUN

5)      Niedobór witaminy B1

6)      Ciała obce w jamie ustnej i gardle

7)      Zatrucia

8)      Silne wykończenie w końcowych stadiach wielu chorób zakaźnych (np. panleukopenia, białaczka) może przypominać cichą postać wścieklizny.

Ca:

1)      Nosówka (przy nosówce najpierw występują objawy ze strony ukł. oddechowego, a następnie nerwowe – wolniej niż przy wściekliźnie. Są to ataki drżeń mięśniowych, drgawek, które nasilają się przy nosówce okresowo, a przy wściekliźnie pojawiają się w końcowym okresie.)

2)      Choroba Aujeszky’ego (bardzo silny świąd, przebieg słabszy od wścieklizny)

3)      Toksoplazmoza

4)      Kleszczowe zapalenie mózgu (i inne zapalenia mózgu)

...