Karol Marks.doc

Karol Marks

Poglądy

Marks uchodzi za założyciela tak zwanego naukowego socjalizmu, który, wyrósłszy z jego poglądów filozoficznych, tylko w związku z nimi staje się zrozumiały. Marks pozostawał stale pod wpływem filozofii Hegla, zachował też jego sposób dociekania, jego dialektyczną metodę i przekonanie o identyczności „bytu” i „myślenia”. Szczytowym zakończeniem filozoficznego systemu Marksa jest jego materialistyczne pojmowanie dziejów, oparte na historycznym materializmie.

Pod względem ekonomicznym Karol Marks jest uczniem Ricarda, na którego teorii o wartości pracy oparł swój własny system, a zwłaszcza teorię wyzysku. Podobnie jak Ricardo zapatruje się Marks bardzo pesymistycznie na położenie klasy pracującej i przepowiada upadek kapitalistycznego ustroju, wskutek ciągłego wzrostu klasy robotniczej i coraz bardziej zaostrzających się kryzysów (teoria katastrof). Ponieważ zaś według metody dialektycznej postęp dokonuje się w ten sposób, że w miejsce starego systemu przychodzi nowy, wręcz przeciwny, więc Marks potępiał wszystkie reformy socjalne, dążąc do zupełnego zniszczenia systemu kapitalistycznego w drodze rewolucji i do ugruntowania władzy proletariatu w drodze dyktatury.

TO JEST DOBRE:):

Marks Karol (1818–1883), niemiecki filozof i działacz rewolucyjny, ideowy przywódca międzynarodowego ruchu robotniczego, twórca tzw. socjalizmu naukowego – doktryny wyjaśniającej i uzasadniającej konieczność obalenia kapitalizmu w drodze rewolucyjnej walki. Od 1844 współpracował z F. Engelsem, w 1848 wspólnie wydali Manifest komunistyczny – program Związku Komunistów.

Marks organizował i współuczestniczył w założeniu Międzynarodowego Stowarzyszenia Robotników (1864) – I Międzynarodówki. Według Marksa świat jest materialny i rozwija się zgodnie z obiektywnymi prawami materii, stąd jest poznawalny – podstawą naszej wiedzy jest praktyka. Głosił, że każde zjawisko ma w przyrodzie materialne powiązania z innymi (zasada jedności świata), składa się to na jedną całość pozostającą w nieustannym ruchu (dialektyka). Oznacza to, że świat nie tylko jest w stałym rozwoju, ale także przechodzi od form niższych do coraz bardziej doskonałych. Wszystko to odbywa się w bezustannej walce, która jest siłą napędową każdego rozwoju.

Przeniesienie zasad materializmu dialektycznego i metody dialektycznej na badanie życia społecznego określił Marks jako materializm historyczny. Marks doszedł do wniosku, że obalenie kapitalizmu jest nieuniknione, a walka klas prowadzi do dyktatury proletariatu, która jest fazą przejściową do zbudowania społeczeństwa bezklasowego. Poglądy Marksa wywarły duży wpływ na myśl polityczną XIX i XX w., stając się podstawą doktryny marksizmu-leninizmu.

Główne prace Marksa z zakresu ekonomii: Przyczynek do krytyki ekonomii politycznej (1859), Kapitał (tom 1 - 1867, tom 2 i 3 - 1885-1894, opracowane i przygotowane do druku przez Engelsa), Krytyka programu Gotajskiego (1875, wydane 1891).

TO TEŻ:

Filozofia Marksa (marksizm)
Myśl Marksa rozwijała się pod wpływem dwóch sprzecznych tendencji - determinizmu i aktywizmu. Z jednej strony Marks wierzył, że historią i rozwojem społeczeństw rządzą prawa deterministyczne, a studiowanie historii pozwoli poznać je i przewidywać przyszłe zmiany, z drugiej zaś uważał, że mimo wszystko można tę historię zmieniać - filozofowie dotąd tylko objaśniali świat, chodzi jednak o to, by go zmieniać.
Teoria Marksa, nazwana przezeń "materializmem historycznym", a przez Engelsa "socjalizmem naukowym" lub "materializmem dialektycznym", opiera się na heglowskiej tezie, że historia przejawia się w dialektyce - ścieraniu się przeciwstawnych sił. Hegel był filozofem idealistycznym i uważał, że świat materialny jest światem pozorów, natomiast rzeczywistość jest idealna. Marks zaadoptował na potrzeby swojego systemu pojęcie dialektyki, odrzucił jednak idealizm Hegla. Kontynuował tu materialistyczne idee Ludwiga Feuerbacha. Podobnie jak Hegel i inni filozofowie, Marks odróżniał pozory od rzeczywistości, jednak jego zdaniem tylko uwarunkowane historycznie i społecznie ideologie uniemożliwiają ludziom jasny ogląd warunków materialnych w jakich żyją.
Ważny wpływ na poglądy Marksa wywarło dzieło Engelsa Położenie klasy robotniczej w Anglii w 1844 roku (1845), które nasunęło Marksowi koncepcję walki klasowej i pogląd, że klasa robotnicza jest siłą społeczną, która dokona rewolucji. Niestety, już w momencie publikacji książka Engelsa była nieaktualna - podawała bowiem fakty sprzed 20, 30, a nawet 40 lat jako wciąż aktualne - o czym Marks musiał o tym wiedzieć, gdyż część fałszerstw Engelsa została ujawniona w 1848 roku przez niemieckiego ekonomistę Brunona Hildebranda.
Jednym z fundamentalnych pojęć koncepcji Marksa jest praca. Marks twierdził, że w naturze ludzkiej leży przekształcanie przyrody i nazwał ów proces transformacji pracą, a zdolność do przekształcania przyrody określił mianem siły roboczej. Siła robocza jest nierozerwalnie związana z ludzką wyobraźnią i inteligencją. Choć dla Marksa siła robocza jest ludzką naturą, Marks uważał, że jest ona czynnikiem indywidualnym - praca jest aktywnością społeczną i jest zdeterminowana przez zmieniające się w czasie warunki społeczne.
Marksowska analiza historii oparta jest na rozróżnieniu między środkami produkcji (czyli przedmiotami, których używamy w procesie produkcji, jak ziemia, zasoby naturalne i technologia) a społecznymi stosunkami produkcji (czyli relacjami społecznymi, które określają wykorzystywanie środków produkcji). Oba te pojęcia obejmują również sposoby produkcji - Marks stwierdził, że w danej społeczności sposoby produkcji zmieniają się z biegiem czasu, a społeczeństwa europejskie dokonały postępu od feudalnych sposobów produkcji do kapitalistycznych sposobów produkcji. Marks wierzył, że środki produkcji zmieniają się szybciej niż stosunki produkcji, a rozdźwięk między bazą i nadbudową jest główną przyczyną konfliktów społecznych.
Termin "społeczne stosunki produkcji" obejmuje nie tylko relacje między jednostkami, ale również między grupami społecznymi, czy klasami. Marks uważał, że pojęcie klasy społecznej da się zdefiniować ściśle na podstawie obiektywnych kryteriów, niezależnie od tego, co ludzie myślą o sobie. Podstawowym kryterium kwalifikacji był dla Marksa stosunek do najbardziej podstawowego zasobu - własnej siły roboczej. Marks rozważał problem alienacji - dokonując kolejnego zapożyczenia od Hegla dokonał jego reinterpretacji w duchu materializmu. Według Marksa sytuacja, gdy ktoś rezygnuje z własnej siły roboczej - własnej zdolności przekształcania świata - jest równoznaczne z alienacją swojej natury. Marks opisał formę alienacji jako fetyszyzm towarowy - jego zdaniem ludzie nabierają przekonania, że rzeczy, które wytwarzają, oraz narzędzia produkcji mają samoistną wartość, a nie włożona w produkty siła