Subkultury młodzieżowe.doc

24. Subkultury młodzieżowe

Każdy młody człowiek potrzebuje grupy, "która umożliwiłaby mu zrealizowanie potrzeby przynależności, akceptacji i uznania, szuka tzw. grupy autentycznej. Nie należą do nich, niestety, grupy formalne tworzone dla młodzieży przez dorosłych np. koła zainteresowań, sekcje sportowe itp."
Należą do nich grupy nieformalne; wśród których ogromną popularnością obecnie cieszą się grupy nazywane subkulturami bądź podkulturami młodzieżowymi. Pojęcia te używane są zazwyczaj zamiennie.
Pojęcie "podkultura" w literaturze naukowej stosowane jest od niedawna. Ryszard Dyonizak scharakteryzował subkulturę w sposób następujący: "Gdy wiele jednostek ma podobne problemy i gdy na gruncie wspólnych zainteresowań i dążeń powstają dość trwałe więzi między rówieśnikami, którzy tworzą im tylko odpowiadające i ich tylko obowiązujące normy, wartości i wzory, to pewna całość tych norm, wartości i wzorów stanowi podkulturę określonej zbiorowości”.

Cloward i Ohlin wyróżniają trzy typy podkultur młodzieżowych:
1. Podkultura typowo przestępcza, rodząca się w dobrze zintegrowanych środowiskach, w których występują różne formy przestępczej działalności dorosłych. Wzory zachowań przestępczych prezentowane przez dorosłych są przejmowane przez młodzież, która stopniowo angażuje się w przestępczość - najpierw w gangach młodzieżowych traktowanych jako staż, a następnie w rozmaitych formach przestępczości dorosłych, aż po udział w syndykatach przestępczych. W tej sytuacji, gdy istnieją nielegalne drogi prowadzące do sukcesu, przestępczość traktowana jest przez młodzież jako normalny sposób życia - czyli trudno mówić o nieprzystosowaniu społecznym młodzieży wyznającej tę podkulturę.
2. Podkultura konfliktu, powstająca na obszarach źle zintegrowanych, o dużej mobilności członków grup i ogólnej niestabilności, gdzie istnieje ograniczony dostęp do wzorów przestępczych dorosłych, w związku, z czym wzory zachowań służące osiągnięciu wyższego statusu pochodzą głównie od rówieśników. W ramach tej podkultury tworzą się zwłaszcza gangi chuligańskie nastawione na bójki i wandalizm, a szczególnie cenione tam wartości to odwaga, bojowość i siła fizyczna - prestiż mają zwłaszcza ci, którzy wyróżniają się w walkach między gangami.
3. Podkultura wycofania się, zwana również podkulturą podwójnie przegranych. Skupia ona tę młodzież z warstw niższych, która nie ma możliwości osiągnięcia sukcesu w drodze legalnej, a której nie powiodło się także w adaptacji nielegalnej (dwa poprzednie sposoby). Sposób ten wybiorą również ci, którzy działania bezprawne odrzucili jako sprzeczne ze swoim kodeksem moralnym. Jest to przede wszystkim podkultura narkomanów, a przestępczość występuje tu głównie w formie nielegalnej dystrybucji środków odurzających, by z czasem pojawić się jako różnorodne działania zmierzające do zdobycia środków odurzających.

Każda subkultura młodzieżowa może być stworzona przez niewielką grupę osób, ale w jej skład może wchodzić czasami kilkadziesiąt milionów osób. Przykładem tak rozbudowanej i licznej podkultury mogą być punki, rozsiane po całym nieomal globie ziemskim. Co nie zaprzecza istnieniu mniejszych grup punków w obrębie jednej subkultury. Aby jakąś zbiorowość można było nazwać grupą konieczne są do spełnienia następujące warunki:
1. Poczucie przynależności, czyli świadomość "my" cechującego członków.
2. Zasada odrębności powodująca, że inni są określani w kategoriach "oni" lub "wy".
3. Wspólne wartości i wypływające z nich normy.
4. Wewnętrzna organizacja grupy.

Uczestnictwo w subkulturach jest zazwyczaj rezultatem niezaspokojenia obiektywnych potrzeb młodzieży i stanowi bardzo często próbę zwrócenia na siebie uwagi. Wynika ono też z cech osobowości charakterystycznych dla wieku młodzieńczego. Cechy te mają podłoże biologiczne, ale są też uwarunkowane czynnikami społecznymi i kulturowymi, a także błędami procesu wychowawczego. Wszelkie dziwne i niezrozumiałe zachowania służą rozładowaniu agresji i frustracji, która młodym daje się szczególnie we znaki. "Geneza poszczególnych podkultur jest podobna, a różnice ideologii to w gruncie rzeczy odbicie różnic wynikających z czasu i miejsca, w którym młodzi żyją."

Krótka charakterystyka wybranych subkultur młodzieżowych:

Sataniści - noszą czarne, skórzane kurtki z wizerunkiem diabła lub głowy kozła, buty "oficerki", emblematy w kształcie odwróconego krzyża lub trzech szóstek (czasem w formie tatuażu). Słuchają muzyki black-metal.

Heavymetalowcy - słuchają muzyki o ciężkim, posępnym, brzmieniu. Na skórzane kurtki nakładają dżinsowe kamizelki z wypisanymi nazwami zespołów muzycznych. Noszą zazwyczaj długie włosy, wszelkiego rodzaju wisiorki, niklowane łańcuszki, kolczyki.

Depeszowcy - noszą wzorzyste, kolorowe chustki zwane "bandamkami", często podcinają włosy z boków głowy.

Szalikowcy - noszą koszulki i szaliki w barwach klubów sportowych, których są fanatycznymi zwolennikami.

Rockersi - pasjonują się motocyklami. Noszą skórzane buty, czarne skórzane kurtki lub kamizelki z naszywkami: SS, War, Wermaht. Długie włosy podtrzymują opaskami

Punki - noszą czarne, skórzane kurtki, nabijane ćwiekami, dżinsowe, zniszczone spodnie i buty ("glany"). Noszą skórzane pasy i bransoletki nabijane ćwiekami lub ostrzami na luźno umocowanych łańcuchach, tzw. "pieszczochy". Włosy podgalają po bokach głowy, pozostawiając na jej środku kolorowy czub

Skinhedzi - bardzo krótko ostrzyżeni lub z ogoloną głową. Noszą najczęściej kurtki "lotnicze", dwustronne (czarnopomarańczowe). Podczas bójki przekładają je na stronę jaskrawą. Zakładają ciężkie, czarne buty, z kolorowymi sznurówkami.

Dyonizak R.
1965 Młodzieżowa podkultura, Warszawa

Jawłowska A.
1975 Drogi kontrkultury, Warszawa

Pęczak M.
1992 Mały słownik subkultur młodzieżowych, Warszawa

Słomińska J.
1986 Mechanizmy i funkcje grup młodzieżowych, Warszawa