wyklad 6 biofarmacja.pdf

BIOFARMACJA –WYKŁD6

Biofarmaceutyczne aspekty podania doustnego, na błonę śluzową jamy ustnej, doodbytniczo

Podanie doustne jest najczęściejstosowaneminzewzględunamożliwośćwspółpracyzpacjentem,łatwość

dawkowania,łatwośćprzyjmowanialeku

! Sposoby wchłaniania leków w przewodzie pokarmowym:

 dyfuzja bierna

 transport aktywny

 transport przez pory

Obowiązują:

 kwasowo- zasadowateoriapodziału

 współczynnik podziałuolej/woda

 żołądek – wchłanianiesąsubstancje o charakterzesłabychkwasów

 jelito cienkie- intensywnyproceswchłaniania, dziękibardzorozwiniętejpowierzchni(70m²)orazobecności

nośnikówtransportuaktywnego

 jelito grube –końcowyetapwchłaniania leków, miejsce reabsorpcji niewielkiejilościsubstancjileczniczej

podawanejwpostacidoustnej,lekuoprzedłużonymwchłanianiu

Na dostępność biologiczną leków podawanych doustnie wpływają :

1. czynniki farmaceutyczne

2. fizjologiczny lub patologiczny stan chorego

3. schemat dawkowania

! Czynniki farmaceutyczne:

 właściwościsubstancjileczniczej

 właściwościsubstancjipomocniczych

 proces technologiczny

 postaćleku

 rodzajanionumawpływnawchłanianie Np. dostępnośćbiologicznaróżnychsoliżelazawporównaniuz

siarczanem żelazawym(=100%)jestróżnaSoleżelazawełatwiejsądostępneodsoliżelazowych

 wpływstopniarozdrobnieniaipostacilekunastężeniegryzeowulfiny w 4 godziny po podaniu doustnym:

Powierzchnia właściwa

[m²/g]

Dawka [mg]

Stężenie we krwi mg/l w 4h po

po d aniu

Zawiesiny

Tabletki

0.41

500

0.70

0.64

0.41

1000

1.07

0.88

1.56

250

0.85

0.68

1.56

500

1.60

0.97

! Indywidualny fizjologiczny lub patologiczny stan chorego:

a. odczynoróżnychodcinkachprzewodupokarmowego

b. szybkośćopróżnianiażołądka

c. czynniki dietetyczne

d. oddziaływaniesubstancjileczniczejznaturalnymiskładnikamiprzewodupokarmowego

a. Odczyn w różnych odcinkach przewodu pokarmowego:

 absorpcjilekusprzyjapHśrodowiska,wktórymsubstancjaleczniczaniejest zdysocjowana

 procesaktywnegotransportuniezależyodpHpłynówprzewodupokarmowego

b. Szybkość opróżniania żołądka i ruchy żołądkowo- jelitowe

 początekefektuterapeutycznegodlalekówwchłanianychwjeliciezależyodszybkościzjakąlekopuszcza

żołądekiwchodzidodwunastnicy

 szybkieprzejścielekówprzezżołądekjestważne dla substancji niestabilnych w niskich pH lub w

obecnościenzymówżołądkowych

Szybkość opróżniania żołądka zależy od:

 objętościmasypokarmowej

 temperatury pokarmu (pokarmpłynny,ogrzanyszybciejprzechodziprzezżołądek)

 cieczeodużejlepkości, przebywajądłużejwżołądku

 tłuszczeikwasytłuszczoweopóźniająopróżnianieżołądka(spowalniająruchyperystaltyczne,hamują

wydzielaniesokużołądkowego)

Ruchy perystaltyczne jelit - ułatwiają absorpcję leków:

 rozdzielająroztwórlekówiułatwiająwchłanianieprzezzmniejszenieśredniejswobodnejdrogidyfuzji

cząsteczkisubstancjiczynnejdobłonabsorbujących

 czas przebywania substancji leczniczej w jelicie warunkuje jejdostępnośćbiologiczną, szczególniew

przypadku substancjileczniczejrozpuszczającej siępowolilubreabsorbowanychnadrodzeaktywnego

transportu

 przyobniżonejczynnościruchowejjelitzregułynasilasięwchłanianieśrodkówleczniczych

c. Czynniki dietetyczne:

 z reguły obecność pożywienia zmniejsza szybkość absorpcji środków leczniczych – spadek

rozpuszczalności

 dużalepkośćmasypokarmowejzmniejszaszybkośćdyfuzji

 składnikipokarmowemogąabsorbowaćczęśćdawki substancji leczniczej

 dużestężenietłuszczustymulujewydzielanieżółci,wobecnościktórejzwiększasięrozpuszczalnośći

absorpcja trudno rozpuszczalnych substancji leczniczych

Przykłady

 dostępnośćtetracyklin i pochodnych penicylin wzrasta 2-3krotniepoprzyjęciuprzedposiłkiem

 dostępnośćtetracyklinzmniejszasięporównoczesnympodaniumlekalubśrodkówstosowanych

przynadkwaśności (obecnośćjonówCa)

 wchłanianiegryzeowulfinyrośniewobecnościtłuszczu(dwukrotnie)

d. Oddziaływanie substancji leczniczej z naturalnymi składnikami przewodu

pokarmowego

Enzymy i białka

 enzymy- przemiana typu deacylacji hydrolizy

 białka- zmniejszają aktywność środków zobojętniających zawierających glin poprzez tworzenie

kompleksów

Sole kwasów żółciowych:

 jakosubstancjepowierzchniowoczynnezwiększająrozpuszczalnośćsubstancji leczniczych

 tworząnierozpuszczalnekompleksy z:

 tubokuraryną

 neomycyną

 kanamycyną

 nystatyną

 polimyksyną

 wankomycyną

! Warunki wchłaniania w obrębie jamy ustnej:

 korzystniejszeodwarunkówpanującychwprzewodziepokarmowym

 wchłanianiezależyodgrubościistopniazrogowaceniabłonyśluzowej

zmianyprzepuszczalnościdlawodyisubstancjileczniczych,

stopieńukrwieniabłonyśluzowej

tabletki do ssania

powolneuwalnianie,działaniemiejscowe,

główniedezynfekujące

Jama ustna

tabletkipodjęzykowe(lingwetki)

szybkowchłanianeprzezbłonęśluzowąjamy

ustnej

tabletki bioadhezyjne

szybkie, dobre wchłanianie

! Zalety podawania preparatów wchłaniających się w jamie ustnej:

 dużastabilnośćleku

 szybkie,dobrewchłanianie

 brakefektupierwszegoprzejścia

 dobramożliwośćwzmacniania efektu

 „bezpieczne stosowanie”

Przyczyny:

 brakoddziaływańsokużołądkowego

 ścisłykontaktzdobrzeprzepuszczalnąbłoną śluzową

 szybkoregenerowanabłonaśluzowa

Przykładypreparatów,którepopodaniudziałająogólnoustrojowo,wchłaniająsięprzezbłonęśluzowąjamy

ustnej:

Postać leku

Zastosowanie

Kasułkidorozgryzania chorobawieńcowa

dusznica bolesna

Tabletki /gumy dożucia nikotynizm

Systemy adhezyjne ból

Aerozole

dusznica bolesna

Tabletki rozpuszczalne

objawy hipotonii, hipotyreoza, bóle, migrena,

nudności, niedobórandrogenów, dusznica

Tabletki liofilizaty

psychofarmakologia

! Biofarmaceutyczne aspekty leków doodbytniczych

 doodbytniczopodajesięsubstancjęwpostaci

 czopków

 wlewów(lewatywa)

 mikrowlewek

 Rectokapsułek

 doodbytniczostosowanelekidziałają

 miejscowo

 ogólnie:

 p/bólowo

 p/gorączkowo

 rozkurczająco

 kardiologicznie

 kiedy podajemy?

 gdy substancja lecznicza działa drażniąco na przewód pokarmowy lub ulega w nim

rozkładowi

 gdy pacjent jest nieprzytomny lub niemożeprzyjąćleku(npzewzględunauporczywe

wymioty; wciążyorazwchorobielokomocyjnej)

 pogląd że doodbytnicza droga podania leku pozwala nawy eliminowanie całkowite efektu

pierwszegoprzejścianiejestścisły

Na ogółprzyjmujesię,żewchłanianie,którenastępujewokolicyżyłodbytniczychdolnych,

wprowadzająsubstancjęlecznicząbezpośredniodokrążeniachłonnego,natomiast z okolicyżyły

odbytniczejgórnejwprowadzająprzezżyłęwrotnąwątroby , wtedy możliwy jest efekt pierwszego

przejścia!

! Unaczynienie odbytnicy:

 żyłyodbytniczedolne

 żyłyodbytnicześrodkowe

 żyłyodbytniczegórne

 żyławrotna

 przewódchłonny

! Wchłanianie w odbytnicy:

1. warunki anatomiczno- fizjologiczne miejsca podania:

 niewielkailośćpłynu,doktóregoprzechodzisubstancjalecznicza

 małepojemnośćbuforowapłynu

2. właściwościfizykochemicznesubstancjileczniczej

 rozpuszczalne w lipidach i wodzie

 wartośćpKa

 stężenie

 wielkośćcząsteczki(w przypadku zawiesiny)

 najszybsze wchłanianie jestpostacipłynnych

 wlewsłabohipertonicznychroztworów(mikrowlewek)

 wolniejsze wchłanianie

 rektokapsułek tj kapsułek żelatynowych zawierających roztwory lub zawiesinę

substancji leczniczych

 najwolniejsze wchłanianie

 zczopków,jegoszybkośćmożnaregulowaćdoborempodłoża

! Podsumowanie podania doodbytniczego :

 tylkoczęściowounikasię metabolizmu w efekcie pierwszegoprzejścia

 mała powierzchnia (wyłącznie wchłanianie bierne) ogranicza wchłanianie i ponadto dostępność

biologicznalekujestrożna (czopekmożesięwysunąć),stądzarównowchłanianiejakidostępność

biologicznasązmienne

 nienależypodawaćtądrogąlekówowłaściwościachdrażniących

 lekipodanewpostaciroztworów(wlewy)działająszybcieji skuteczniej niż wpostaciczopków

 korzystneupacjentówwymiotujących

 stosowanedouzyskaniadziałania

 ogólnego–np. teofilina, aspiryna, oksykodon, indometacyna, pyralgina

 miejscowego - np. kortykosteroidy w stanach zapalnych jelita grubego

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: