Metodologia badań pedagogicznych z elementami logiki i statystyki

1 Etapy badania

-          sytuacja problemowa

-          Formułowanie problemu- to zadać pytanie dotyczące sytuacji problemowej

-          Formułowanie hipotez – jest to całkowite przyjęcie albo zupełnie do odrzucenia, musi dać się zweryfikować rzeczywiście tzn. czy zadania są praktyczne

-          Przewidywanie skutków (rozumowanie) – uporządkowanie konsekwencji, jakie mogą być zweryfikowane; postawienie prognoz – na podstawie modelu i danych empirycznych z uwzględnieniem dostępnych technik ich weryfikacji.

-          Empiryczna weryfikacja – przeprowadzenie danych działań i ich weryfikacja

-          Porównanie wniosków z doświadczeniem – porównanie wniosków z hipotezą, wprowadzenie ewentualnych zmian w modelu badań oraz poszukiwanie możliwości rozszerzenia modelu

2 Język nauki: określa te sposoby interesujących ją przedmiotów i zjawisk, które są w niej stosowane, a obszar zjawisk wydzielonych przez określony zbiór aspektów (zmiennych) poddaje wewnętrznej strukturalizacji i podziałowi wg. Wyróżnionych wartości tych zmiennych.

3 Pojęcia

Pojęcia

        konotacja              denotacja

znaczenie wyjaśnia sens                            z sensu wynika zakres, zbiór obiektów - DESYGNAT

-          jednostkowe – 1 desygnat

-          historyczne -  warunki: czas, miejsce,

-          -uniwersalne-równoważne - wszystkie desygnaty terminu A są zarazem desygnatami terminu B i odwrotnie

-          równoznaczne wiele desygnatów

4. Definicje-to pewne wypowiedzi określające, jakie jest znaczenie terminu. Termin definiowany nazywany definenium, zwrot określający znaczenie tego terminu definensem

-          nominalne – wyjaśnia znaczenie wyrazu definiowanego przez podanie wyrażenia równoznacznego pod względem treści i zakresu ( j. naukowy, potoczny)

-          realne są charakterystyką cech specyficznych wspólnych przedmiotom składającym się na zakres pewnego terminu.

5.  Błędy definicyjne

- idem per idem – (to samo przez to samo) – to popełniony błąd w trakcie pisania definicji tzn. x wyjaśniony nie może się powtórzyć jako x w definicji        x : = ple,ple,x,ple

- ignotum per ignotum - (nieznane przez nieznane) nie jest to błąd logiczny

- sprzeczność –dwie wielkości logiczne się wykluczają, np.  x=2 i x=-2, nie jest to tylko błąd matematyczny.

Oksymoron – symbol błędu w j.pol.

- nieadekwatność –nie mają ze sobą nic wspólnego, rozłączność zakresu oraz za wąskim lub za szerokim zakresem.

  Zakres definienium ¹ zakres definensu  np. wieloryb to ryba słodkowodna

6. Zmienne –czynnik przybierający różne wartości, specyfikując ich możliwe własności, stany lub zdarzenia np. wiek, wykształcenie             

[wo] – przedział jednostkowy zmiennej             

- wartościowe

a.      dychotomiczne ( dwudzielne)– np. płeć – kobieta, mężczyzna

b.      wielowartościowe (dyskretne i ciągłe)- wiele zmiennych np. poziom aspiracji edukacyjnych – wysoki, średni, niski

- skale (zmienne)

a.      nominalne (jakościowe) - zbiór różnych kategorii, pozwalających określić, które przedmioty są pod danym względem równe (jednakowe), a które różne.

b.      porządkowe – dysponując nimi jesteśmy w stanie powiedzieć, czy dwa porównywane przedmioty posiadają daną własność w stopniu równym, czy też jeden ma ją w stopniu wyższym niż drugi (ocena, poziom, natężenie, stopień)

c.       interwałowe (przedziałowe) – pozwalają stwierdzić o ile porównywalnych jednostek pomiaru jeden z dwóch przedmiotów posiada daną cechę w stopniu wyższym niż drugi. Podstawą tej skali są przedziały o równej wielkości, a punkt zerowy jest przyjęty umownie.

d.      ilorazowe –  zawiera własności w/w skal, zbudowana jest podobnie jak interwałowa, z tym że posiada absolutne zero, umożliwiające tym samym porównywanie nie tylko dystansów, ale i proporcji między różnymi ich wartościami (ile razy).

- role

a.      zależne – zmienna, której zmiany są skutkiem oddziaływania jednej lub więcej jakiś zmiennych, czynnik zmieniający się pod wpływem określonych działań.

b.      Niezależne – zmiany nie zależą od zespołu innych zmiennych występujących w badanym zbiorze, warunkuje osiągnięcia ale sam od nich nie zależy

ë Nieistotne

   istotne-zbiór zależnych zakłócających i ważnych ,

ë zakłócające- np. błąd , sposób odczytu z urządzenia  pomiarowego, 

   ważne              

ë główne-najsilniej oddziaływają na z. zależną

  uboczne- najsłabiej oddziaływają na z. zależną ]

7. Wskaźniki – musi być  zawsze czymś co da się łatwo zaobserwować (fakt zachodzi przed oczami)

-          definicyjne – zadanie wprowadzające wskaźnik jest ustaleniem terminologicznym, tzn. konieczność zdefiniowania pojęcia – dobranie pewnego jednoznacznego wskażnika opartego na konwencji terminologicznej.

-         

rzeczowe- zadanie wprowadzające wskaźnik jest twierdzeniem empirycznym, związek pomiędzy zjawiskiem a wskaźnikiem oparty na twierdzeniu lub doświadczeniu:

empiryczne – zjawisko jest obserwowalne

inferencyjne- wskaźnik nie wywodzi się z definicji, zjawisko nie jest obserwowalne, a o jego wystąpieniu wnioskujemy np. stan wiedzy

-          opercjonalizacja zmiennych- ustalenie kryteriów empirycznej stosowalności dla zmiennych

8. Pomiar zmiennych – polega na mniej lub bardziej intuicyjnym wnioskowaniu na temat występowania czy stopnia intensywności zjawiska na podstawie obserwacji mniej lub bardziej złożonej, ale niezbyt jasno określonej sytuacji wskaźnikowej.

BADANIE ROZKŁADU

Np. Jakie są kolory oczu w grupie A i B?  x: ínieb., ziel., szare., piwne, inneý

                            A              B

Niebieskie              20              17

Zielone                            15              16

Szare                            30              20                            w grupie A dominują oczy szare

Piwne                            5              31                            w grupie B dominują oczy piwne

Inne                            2              3

Mediana –jest to wartość środkowa dzieląca zbiorowość na dwie równe części: część dolną obejmującą wartości mniejsze lub równe medianie i część górną zawierającą wartości większe lub równe medianie. Wstępnym warunkiem dla wyznaczenia mediany jest uporządkowanie szeregu według wartości rosnącej lub malejącej.

Dominanta – to wartość , która w danym rozkładzie występuje najczęściej, jest uważana za typową

Kwartyl – Realizacja cechy statystycznej, która dzieli całą zbiorowość na części pozostające pomiędzy sobą w ściśle określonych  proporcjach

-          miary tendencji centralnych – proporcje występowania różnych wartości w danym zbiorze   DºM

n              -przypadki występowania                                          np.   A   30              B   ....

N              -ilość wszystkich ocen                                                        72                   ....

-          miary rozproszenia:

- Obszar zmienności-  jest to różnica między największą i najmniejszą wartością zmiennej w szeregu. Najczęściej oznaczany jest literą R:

R = Xmax – Xmin

- Odchylenie przeciętne – to miara uwzględniająca wszystkie występujące w szeregu wartości zmiennej. Charakteryzuje przeciętny poziom odchyleń poszczególnych wartości szeregu od średniej arytmetycznej. Przyjmuje zawsze wartości dodatnie

X- poszczególne wartości zmiennej

x – średnia artmetyczna

N liczebność zbiorowości

- Wariancja – jest jedną z częściej stosowanych miar rozproszenia. Określa się ją jako sumę kwadratów odchylenia wszystkich wartości zmiennej od ich średniej arytmetycznej, podzieloną przez ich liczbę jest przydatna do porównywania struktury części zbiorowości logicznie ze sobą powiązanych

X- każda wartość zmiennej

x – średnia artmetyczna

N liczebność zbiorowości

- Odchylenie standardowe – jest najczęściej stosowaną i bardzo precyzyjną miarś rozproszenia wartości zmiennej. Informuje, o ile przeciętnie, średnio odchyla się każda wartośc zmiennej od średniej artmetycznej

X- każda wartość zmiennej

x – średnia artmetyczna

N liczebność zbiorowości

- grupowanie statystyczne – polega na podziale zebranego materiału, stanowiącego zbiór dużej ilości szczegółowych informacji na jednorodne grupy(kategorie). Podstawą ich wyodrębnienia są cechy, czyli zmienne.

-          Szeregi – są zbiorem informacji uporządkowanych według pewnej cechy. Najprostrzy szereg składa się z dwóch wierszy lub kolumn, z których jedna podaje warianty cechy, a druga liczbę jednostek w danym wariancie.

-          tablice – zebrany w badaniach materiał empiryczny po pogrupowaniu umieszczany jest w tablicach w tekście opracowania, a czasem również w aneksie. Prawidłowa tablica pozwala na szybką orientację w prezentowanym materiale statystycznym , umożliwia porównywanie wyników badań i analizę struktury zbiorowości, ułatwia wykrywanie prawidłowości, a także umożliwia obliczanie miar statystycznych.

-          Wykresy –pokazują w sposób obrazowy kształt rozkładu uzyskanych wyników badań. W przypadku cech ilościowych do najczęściej stosowanych form wykresów zaliczamy: wykresy liniowe, histogramy i wieloboki liczebności (diagramy). Przy graficznym przedstawieniu cech jakościowych najczęściej zastosowanie znajdują wykresy słupkowe, koła, kule, obrazki, kartogramy.

-          prezentacje danych różnych skal pomiarowych

9. Rozkłady wartości zmiennych

-         

rozkład normalny KRZYWA GAUSSA - jest  to graficzne przedstawienie rozkładu prawdopodobieństwa wystąpienia określonej wartości zmiennej, przyjmujące kształt dzwonu

-           

-          własności rozkład...