Andrzej Bednarz - Medytacja teoria i praktyka.pdf - Medytacja - brusak666

ANDRZEJ BEDNARZ

Medytacja

teoria i praktyka

WST Ę P

Medytacja jest ostatnio bardzo modnym zjawiskiem. Wypada o niej dyskutować, wypada ją

praktykować. Ale tak naprawdę, czym ona jest, czemu słuŜy, jak ją rozumieć i wykonywać?

Niniejsza ksiąŜka przedstawia róŜnorodność poglądów na temat istoty medytacji, sposobów

praktykowania, filozofii leŜącej u jej podstaw. PoniewaŜ róŜne szkoły, nauczyciele, róŜne strefy

kulturowe mają swoje specyficzne poglądy na jej temat, dla szerszego ukazania problemu

przedstawiłem szeroką gamę tych poglądów.

Ponadto znajduje się w niej trochę informacji koniecznych do zrozumienia tematu oraz szczegółów

dotyczących kaŜdego rodzaju praktyki, a takŜe wzory pojedynczych medytacji do indywidualnych

ćwiczeń.

WyraŜam nadzieję, Ŝe ksiąŜka ta pomoŜe nieco w rozjaśnieniu tego trudnego zagadnienia. O tym

jednak jak bardzo, zdecyduje indywidualne pragnienie poszukiwania prawdy i zmian oraz otwartość na

nie kaŜdego czytelnika z osobna.

Dziękuję wszystkim, którzy w przekazie pisanym, ustnym lub mentalnym pomogli mi zdobyć

wiedzę znajdującą się w niniejszej ksiąŜce. Nie roszczę sobie pretensji do zupełnego nowatorstwa

rzeczy. Jestem jedynie tym, który zauwaŜył róŜnorodność tematu, zebrał dostępny i trudny materiał w

jednym miejscu, ujmując go całościowo i w określonym układzie oraz wplótł w niego swoje poglądy i

energię.

Autor Wrocław, 2.09.1993

CO TO JEST MEDYTACJA?

Ten, kto w gl ę bi siebie znajduje szcz ęś cie,

kto w gl ę bi siebie znajduje rado ść

i w gl ę bi siebie dostrzega ś wiatlo,

ten dochodzi do ukojenia w Brahmanie,

albowiem sam staje si ę Brahmanem,

Bhagavad-gita

PatańdŜali, twórca podstaw filozofii i praktyki Jogi wylicza osiem metod (procesów), będących

jednocześnie stopniami, przez które człowiek moŜe osiągnąć czystość i harmonie umysłu. Jest to tzw.

Astaunga Joga, czyli Joga ośmiostopniowa.

Stopnie te wspomagają człowieka w jego drodze od najniŜszego do najwyŜszego etapu rozwoju.

Nie naleŜy jednak przeskakiwać niektórych etapów, uwaŜając je za mało waŜne lub nawet za

niepotrzebne. Bez ich realizacji kolejne, wyŜsze stopnie mogą się nie zrealizować w taki sposób jak

być powinno. MoŜe to nawet doprowadzić do zawalenia się Ŝmudnie budowanej budowli.

Stopniami tymi są:

1. Yama - dyscypliny etyczne (powstrzymywanie się).

2 . Niyama - samodyscypliny (nabywanie cnót)

3. Asana - pozycje ciała.

4. Pranayama - ćwiczenia oddechowe.

5. Pratyahara - koncentracja.

6. Dharana - skupienie uwagi.

7. Dhyana - medytacja.

8. Samadhi - kontemplacja.

W niniejszej ksiąŜce zajmiemy się tylko medytacją. Pozostałe zagadnienia są opisane w obszernej

literaturze (z róŜnych stref geograficznych, kulturowych i filozoficznych) i wychodzą poza zakres tej

publikacji.

Jak widać, medytacja stanowi jeden z etapów tej drabinki a jednocześnie jest jedną z

podstawowych praktyk Jogi oraz innych systemów filozoficznych i religijnych. W kaŜdym z nich

rozwijała się przez wieki na swój sposób. Ma swoje charakterystyczne cechy i podstawy filozoficzne;

pokazałem ich róŜnorodność w dalszych rozdziałach.

W róŜnych językach określa się ją róŜnymi terminami, ale sens ich jest zawsze ten sam; dhyana -

sanskrycki, ze ń - japoński, chan - chińki, soen - koreański, meditatio - łaciński, medytacja - polski.

Jest ona wielką zagadką daną człowiekowi do rozwiązania. Jej tajemnica róŜnymi drogami

przenikała ze Wschodu w świat zachodni. Istnieje pogląd, Ŝe świat zachodni dotychczas był daleki od

duchowej strony swego rozwoju. Dlatego teŜ wiedza dotycząca medytacji pozostawała u swego

źródła. Gdyby się jednak dobrze przyjrzeć, to wiele praktyk znanych juŜ było u nas od bardzo dawna i

trudno im odmówić wartości. Od kilku dziesięcioleci świat naszej strefy zaczai się zmieniać w sposób

widoczny, przechodząc powoli w kierunku zmian duchowych. Medytacja pojawiła się w ślad za tymi

zmianami i od tej pory zgromadziła coraz więcej zwolenników, tych którzy ją praktykują.

Wielu trudzi się nad rozwiązaniem zagadki postawionej w tytule rozdziału. Ale zastanówmy się, czy

w ogóle warto szukać na nią odpowiedzi. Czy nie lepiej po prostu praktykować? Wydaje mi się, Ŝe

jedynym sposobem jej rozwiązania jest własna praktyka (potwierdzają to niemal wszyscy Mistrzowie).

Jedynie poprzez tę praktykę zdołamy poznać to, co nie jest nam dane wyrazić w słowach, to czego nie

potrafi objąć nasz umysł. Trudności związane z odpowiedzią moŜna prześledzić czytając wypowiedzi

Wielkich tego świata, zamieszczone w następnym rozdziale.

Istota medytacji osiągalna jest jedynie dla pojedynczego istnienia; nie ułatwi nam niczego cudze

spełnienie. Zdani jesteśmy na poszukiwania w zupełnej samotności. Jedynie w samotności, ciszy i

spokoju jesteśmy w stanie poznać i zrozumieć proste prawdy i zjawiska.

Banalne skądinąd przysłowia róŜnych narodów mówią o tym nieraz w sposób dosadnie prosty.

Potwierdzają jednak tezę, Ŝe powinniśmy sami próbować wyjaśnić to, co nas interesuje. Oto niektóre z

nich:

"Praktyka czyni Mistrza" - polskie.

"Raz zobaczyć to więcej niŜ sto razy usłyszeć" - wietnamskie.

Dopiero leŜąc w pościeli dowiadujemy się, Ŝe są w niej pchły" - wietnamskie.

"JeŜeli chcesz się napić, musisz to zrobić sam. śaden opis wody ci jej nie zastąpi" - chińskie.

"Kto chce się dowiedzieć jak smakuje ryŜ, musi ryŜ jeść" - chińskie.

"Aby złapać rybę, trzeba zamącić wodę w stawie" - chińskie.

"Lepsze jedno oko swoje niŜ dwa cudze" - greckie.

"Cudzymi zębami nie moŜna gryźć" - Ŝydowskie.

Jednym z celów medytacji jest wznieść się poza zwykłe ograniczenia świadomości ludzkiej i

przedostać się do jej wyŜszych stanów. MoŜe się to stać przez skupienie umysłu, co pozwoli na

chwilowe znalezienie się poza jego wpływem. Umysł moŜe wyjść poza swój normalny zasięg, w

bezmiar, który nie sposób opisać. MoŜna go jedynie doświadczyć. Umysł zdolny jest doznać pełni

Istoty jedynie poprzez proces medytacji.

Nie jest to jednak jedynie relaks, chociaŜ ten ostatni jest elementem medytacji. W relaksie nasze

ciało i umysł odpoczywają; w medytacji umysł jest aktywny, nawet jeśli jest on pozornie bierny.

Zazwyczaj działamy na płaszczyźnie powierzchniowej, co jest ograniczaniem własnych moŜliwości.

Całkowicie identyfikujemy się z własną osobowością i indywidualnością, które chronią nas jak

szczelnie zamknięta muszla. Większość ludzi nie próbuje jej nigdy świadomie otworzyć. Nie potrafimy

z niej wyjść na spotkanie z Wiecznością i Doskonałością. Ba, często podświadomie boimy się tego, bo

moglibyśmy "niechcący" naruszyć nasz unormowany sposób Ŝycia i wtedy trzeba by było coś z tym

zrobić. A nam jest po prostu wygodniej nic nie robić. Niektóre z przysłów jednoznacznie wskazują, Ŝe

aby coś uzyskać, trzeba spróbować.

Medytacja umoŜliwia nam przedostanie się przez ograniczenia umysłu. Jak kaŜda wartościowa

zdobycz, wymaga ona jednak wysiłku i dyscypliny, aby osiągnąć sukces. Jako nagrodę zdobywamy

wiele korzyści osobistych oraz odkryć duchowych. W konsekwencji nasze Ŝycie zacznie się rozwijać

drogami, których istnienia nawet nie podejrzewaliśmy. Medytacja odkrywa proces samospełnienia się.

Nie jest ona techniką. Jest ona Istnieniem, przebywaniem umysłu w Czystej Świadomości.

Osiągnięcie tego stanu umysłu pozwala na doświadczenie Natury Rzeczywistości, Natury

Wszechświata, którego jesteśmy częścią, a które prowadzi do osiągnięcia pełnej harmonii naszej jaźni

z Jaźnią NajwyŜszą.

Na tym etapie proponuję zatrzyma ć pytania i wątpliwości. Myślę, Ŝe przeczytanie następnych

rozdziałów, w których pojawią się dalsze informacje, pomoŜe w rozwianiu wielu wątpliwości. Gdy

jednak dalej kogoś będzie to ciekawiło, proponuję praktykować i czekać na Przebłysk. MoŜe wtedy juŜ

wszystko będzie proste. Myślę jednak, Ŝe wówczas problem, czy medytacja jest tym lub tamtym nie

będzie miał Ŝadnego znaczenia, nie będzie godzien uwagi.

Nieodparcie chciałoby się w tym miejscu powiedzieć, parafrazując anonimowego katolickiego

mistyka z XIV w. (autora ksiąŜki "Obłok niewiedzy"):

"Kimkolwiek jesteś, który posiadasz tę ksiąŜkę, o to cię proszę, byś nikomu nie pozwalał jej czytać,

jak tylko człowiekowi, który według twego osądu naprawdę i w pełni postanowił podąŜać doskonale za

Bogiem. PodąŜać za nim nie tylo w Ŝyciu czynnym, ale i ku najwyŜszym szczytom Ŝycia

kontemplacyjnego, jakie zdobyć moŜe dusza w śmiertelnym ciele, dzięki łasce BoŜej. Winien to być

człowiek, co do którego jesteś przeświadczony, iŜ od dawna ze wszystkich sił stara się poprzez swe

Ŝycie dojść do Ŝycia kontemplacyjnego. W przeciwnym razie z ksiąŜki niczego nie pojmie. Nakazuję ci

ponadto i proszę usilnie, jeśliby ktokolwiek czytał tę ksiąŜkę, abyś przykazał mu (jak ja tobie)

zastanowić się nad tym, co czyta." Czytanie jej jedynie dla ciekawości lub sensacji nie przyniesie ani

zrozumienia ani mądrości. Będzie jeszcze jedną zaliczoną lekturą. Warto zdać sobie sprawę, Ŝe ani

mól jedzący ksiąŜki, ani osioł noszący je na grzbiecie nie są przez to mądrzejsi. Dlatego teŜ kolejne

rozdziały naleŜy potraktować jako inspirację do własnych działań, jako pomoc w zrealizowaniu tego,

czego kaŜdy szuka.

MEDYTACJA W USTACH MISTRZÓW I FILOZOFÓW

Słowa wydobywaj ą ce si ę z naszych ust

pochodz ą z ziemi,tote Ŝ gdy mówimy

o sprawach ducha, niejasno tylko

wyra Ŝ aj ą nasze my ś li.

P. Yogananda

W poprzednim rozdziale starałem się wyjaśnić jednoznacznie problem medytacji. Nie jest to, jak

widać, sprawa prosta. śeby ją zrozumieć przedstawiam wypowiedzi mistrzów Jogi i Ze ń, świętych

róŜnych religii, mistyków oraz filozofów Wschodu i Zachodu. Świadomie przedstawiam tak szeroką

gamę poglądów, aby łatwiej trafić do kaŜdego z czytelników. Myślę, Ŝe lektura ta rozwieje wiele z

obecnych wątpliwości; nie wyjaśni jednak prawdopodobnie nawet przysłowiowego czubka góry

lodowej. Pamiętajmy więc, Ŝe nawet jeŜeli pewne sprawy wydadzą się juŜ jasne, to po pewnym etapie

praktyki niektórzy stwierdzą, Ŝe teraz to juŜ nic nie wiadomo.

Jedną z przyczyn tego stanu rzeczy jest m.in. to, Ŝe poszczególne wypowiedzi się "wykluczają".

Takie wraŜenie da się odebrać podczas ich wnikliwego studiowania. Ale czy na pewno? Raczej nie, bo

wynika to jedynie z niezbyt precyzyjnego narzędzia wypowiedzi, jakim jest nasz umysł oraz język. Są

one na tyle prymitywne i ograniczone w stosunku do wiedzy, którą mają przekazać, Ŝe trudno

oczekiwać od nich precyzji wykonania tego, czego nie potrafią. Język fizyczny i opisywana przez niego

Wiedza pochodzą z róŜnych sfer istnienia i dlatego tak trudno je połączyć. Dlatego teŜ wydźwięk

poniŜszych cytatów to tylko namiastka tego, co rzeczywiście one w sobie kryją.

Ponadto naleŜy wziąć pod uwagę i to, Ŝe kaŜdy ma swoją własną i indywidualną drogę rozwoju, Ŝe

kaŜdy na swój sposób rozumie to, co dla innych wydaje się być inne. Dlatego teŜ kaŜdy z Mistrzów ma

takie a nie inne rozumienie tego, czym jest medytacja, jak ją praktykować. Jest tyle sposobów

rozumienia ilu Mistrzów, tylu Mistrzów ile istnień ludzkich.

Przy bardzo uwaŜnym wczytaniu się w treści poszczególnych wypowiedzi moŜna zorientować się,

Ŝe mimo pozornych rozbieŜności mają one wspólne elementy. Wspólne na tyle, aby dać chociaŜ ramy

rozumienia tego zagadnienia. Myślę, Ŝe kaŜdy, kto jest na pewnym etapie rozwoju duchowego,

zrozumie o co tu chodzi. KaŜdy będzie miał inne wraŜenie, ale odpowiednie dla siebie samego. I to

jest w porządku. Niech kaŜdy stworzy dla siebie samego własną odpowiedź na pytanie Czym jest

medytacja? Ale tylko dla siebie, bo to, co dla jednego jest całkowicie proste i jasne, dla innego będzie

trudne i niezrozumiałe; stanowić będzie nadal przypadkowy zlepek słów. Pamiętajmy, Ŝe poniŜej

zamieszczone cytaty miały dać odpowiedź, ale czy dały? Bądźmy mądrzy swoją mądrością, a

wypowiedzi innych traktujmy jako dodatek, wstęp do wiedzy. Bądźmy teŜ jednak pokorni i nie

uwaŜajmy, Ŝe wiemy wszystko, Ŝe moŜemy uczyć innych, bo jesteśmy od nich mądrzejsi.

Pozostawiam więc juŜ kaŜdego z czytelników sam na sam z poniŜszymi wypowiedziami i własnym

ich rozumieniem.

Swami Wiwekananda:

"W naszych dalszych studiach zmierzamy do wyzwolenia. Mamy rozproszyć ciemności,

oswobodzić duszę. Oto nasz cel: Nadświa-domość. A wówczas, po osiągnięciu tego stanu, człowiek

jest wolny, osiąga boskość. Dla jego nieograniczonego umysłu odkrywają się tajemnice wszechświata;

strona po stronie, aŜ do końca, otwiera się księga Natury. Wydostajemy się z tej doliny łez, z Ŝycia-

śmierci i dochodzimy do Jedni, gdzie nie ma juŜ Ŝadnego rozróŜniania. I poznając Rzeczywiste,

Rzeczywistym się stajemy. Urzeczywistnienie prawdziwej natury jest jedynym celem Ŝycia.

Medytacja to wielka rzecz, największe zbliŜenie do duchowego Ŝycia. Tylko w takiej chwili waszego

codziennego Ŝycia, kiedy Dusza czuje sama siebie i wolna jest od wszelkich przedmiotów,

przekraczacie materię, uwalniacie się od ciała (...).

Gdy umysł został wyćwiczony w ten sposób, by pozostać odpowiednio długo skupionym na

określonym miejscu, wtedy uzyskuje on zdolność płynięcia ku temu miejscu nieprzerwanym prądem.

Ten stan to właśnie medytacja."

Omkar:

"Medytacja w istocie swej jest wzniesieniem się do dziedziny Ponadświadomości. Jest ona stanem,

w którym nasza zdolność poznawcza wydostaje się poza ograniczenie przez zmysły. Nie ma doznań

wewnętrznych i postrzegania wewnętrznego innych jak tylko za pomocą nadzmysłów duchowych.

Skończone nie moŜe postrzegać ani pojmować Nieskończonego (...).

Przede wszystkim musimy dbać o to, Ŝeby zacząć medytację od prawdy, a nie od złudzeń. Ale co

to jest prawda? Jedynie stanie si ę jednym z poznawanym jest prawdą. Dwoistość, rozszczepienie

jest to brak poznania i nieprawda.

To, co zaczyna si ę niewiedz ą, kończy się nieuchronnie brakiem poznania. Natomiast medytacja

zaczynana w oparciu o pewne prawdy toŜsamości (stania się Jednym), doprowadza równieŜ w duchu i

w mocy do Jedni toŜsamości. Gdybyś jednak zaczynał bez tej pewności, medytacja ani by ci nie

otworzyła drogi wzwy Ŝ, ani nie poprowadziła.

Przeto, zanim zaczniesz, nastaw swą uwagę wyłącznie na nie-rozdzielne JEDNO - prawdę,

pewność Jedni swej z Wiekuistem.

Teraz trwaj po prostu w ciszy i w znieruchomieniu jak głębie oceanu wszechświata.

A teraz pytaj siebie: kim jestem ja? CzyŜ nie jestem niepodzielną Jednią, Wiekuistą faźnią? (...)

Tylko niewiedza podsuwa mniemanie, Ŝe pogrąŜonemu w medytację Bóg zstępuje z zewnątrz, z

oddali, bądź teŜ, Ŝe medytacja przemienia nas w Boga. Nic podobnego nie dzieje się. Natomiast

prawdą jest, Ŝe doznajemy objawienia wewnętrznego, iŜ w głębi swej jesteśmy istotą boską.

Przystępujemy do medytacji, Ŝeby świadomość tę podtrzymać w sobie i nie utracić jej. Nie po to

więc zagłębiamy się w medytację Ŝeby stać się Bogiem lub osiągnąć zjednoczenie z nim. Nie o to

więc chodzi, Ŝeby przez medytację przysporzyć sobie coś nowego, czego jeszcze nie posiadaliśmy,

lecz o to, Ŝeby dotrzeć świadomością do własnej wewnętrznej istoty, poznać jasno, bez cienia

wątpliwości, prawdę, Ŝe stanowimy z niepodzieloną i niepodzielną Jaźnią - Przedwieczną Jednię.

Zadaniem twoim podczas medytacji jest doświadczać wciąŜ na nowo tej swojej absolutnej

wewnętrznej wolności i czerpać siły Ŝycia ze świadomości tego (...).

Wzywam przeto was, dzieci Wiekuistego, pogrąŜcie się całym swoim jestestwem w milczeniu

medytacji. Niechaj rozjaśni was świadomość prawdy, Ŝe pochodzicie z Wiecznego, Ŝyjecie z Nim

i przez Nie, w najgłębszej swej istocie jesteście wieczną Jaźnią. Jest to wasze dziedzictwo prawem

pochodzenia z Wiecznego. Pozwólcie, aby duszę waszą przepełnił w ciszy medytacji pokój wyŜszy

nad wszelki rozum i wszelkie pojmowanie."

Sri Ananda:

"Stan medytacyjny ma miejsce wtedy, jeśli umysł jest zdolny skoncentrować się na zewnętrznym

lub wewnętrznym obiekcie wystarczająco długo, Ŝeby mogły zostać wyeliminowane wszystkie

zakłócenia i kiedy strumień myśli płynie bez przeszkód w jednym kierunku przez określony podmiot."

Sri Ramana Maharishi:

"Zadawaj sobie ciągle pytanie kim ja jestem? Poszukiwanie to powinno doprowadzić do odkrycia

czegoś wewnątrz siebie, co jest poza umysłem. Rozwiązując ten wielki problem rozwiąŜesz inne

problemy. Jeśli dobrze poznasz prawdę o sobie, wtedy tylko mogą zniknąć - ignorancja, sprzeczności,

relatywna wiedza (...).

Medytacja jest mentalnym oglądaniem pewnych koncepcji. Jest to powtarzanie zaczynające się

słowami (mantr ą ) , kończące się zaś w ciszy Jaźni. Medytacja i kontrola umysłu są współzaleŜne.

Medytacja zawiera czujne śledzenie myśli - kontrolę nieustannego strumienia wyobraŜeń. Na początku

towarzyszy temu koncentracja, pewien wysiłek na rzecz utrzymania czynnej uwagi, zakłócającej

właściwy prąd medytacji, lecz po pewnym czasie praktyki medytacja oczyszcza się i staje się

bezwysiłkowa, spontaniczna. Zmienia się ona w ciągły, cichy prąd, niezaleŜny od aktywności i ciała

(...).

Mouna - milczenie jest stanem, który przekracza mowę i myśl. Jest to medytacja pozbawiona

aktywności umysłu. Ujarzmienie umysłu to medytacja. Głęboka medytacja jest Wiecznym Słowem.

Cisza wciąŜ przemawia, jest ona źródłem języka. W ciszy przychodzi duchowy przekaz - znaczenie

Wielkiej Wymowy. Długie wykłady nie są tak wymowne jak cisza. Jest ona niezniszczalną wymową,

doskonałym językiem.

Medytować jakiś czas dobre jest dla duchowych nowicjuszy, zaawansowany zaczyna cieszyć się

głębszym pięknem, bez względu na to czy pracuje czy nie."

Ary Asanga:

"Gdy przejdziesz w stan medytacji, widział juŜ nie będziesz Świętych Trzech, bo Trójnią tą sam się

juŜ stałeś. Ty i myśl twa staliście się bliźniętami, a nad wami świeci gwiazda, do której dąŜysz.

Andrzej Bednarz - Medytacja teoria i praktyka.pdf

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: