ORGANIZACJA I ZARZĄZDANIE
W
ADMINISTARCJI PUBLICZNEJ
WYKŁAD III
ORGANIZACJE PUBLICZNE I ICH CECHY
„Jakakolwiek instytucja - rządowa, przemysłowa, naukowa - której zespół pracowników administracyjnych sięga tysiąc ludzi lub przekracza tą liczbę, by istnieć, nie potrzebuje żadnej innej działalność. Administracja jest samowystarczalna żywi się własną pracą.
Jest to administracja dla administracji".
Prawa Parkinsona
Dobra publiczne
Czyste dobra publiczne wykazują dwie właściwości: ich konsumpcja jest całkowicie nierywalizacyjna i z konsumpcji tej nikogo nie da się wykluczyć.
Nierywalizacyjny charakter konsumpcji sprawia, że wykluczenie kogokolwiek z czerpania z niej korzyści staje się nieopożadane. Gdyby źródłem zaopatrzenia w dobro publiczne był sektor prywatny, skutkiem byłaby niewystarczająca (mniejsza od optymalnej) konsumpcja i/albo niedostateczna podaż.
Niemożność wykluczenia oznacza, że wyłączenie kogokolwiek z czerpania korzyści, jakie daje konsumpcja dobra jest niewykonalne. Pojawia się wówczas problem gapowicza. Dóbr tego rodzaju zazwyczaj nie jest w stanie dostarczyć rynek, jeśli już pochodzą one z firm prywatnych, to ich podaż będzie niewystarczająca[1].
Dobro prywatne, moja konsumpcja dobra prywatnego wyklucza twoją
Tablica 1. Charakterystyka dobra publicznego
Tak
NIE
Czyste dobro prywatne
· Koszty wykluczenia niskie,
· Produkowane przez firmy prywatne,
· Dystrybucja przez rynek,
· Finansowanie przychodów ze sprzedaży
Przykład; żywność, obuwie
Dobro mieszane
· Dobra, których korzyści są wspólnie konsumowane, ale które są podatne na przepełnienie lub zatłoczenie,
· Wyprodukowane przez firmy prywatne, lub bezpośrednio przez sektor publiczny,
· Dostarczane przez rynek lub bezpośrednio przez budzet (sektor publiczny)
· Finansowane z przychodów ze sprzedaży lub z podatków
Przykład: park publiczny, basen publiczny, zasoby będące wspólną własnością.
Nie
· Dobra prywatne z elementami zewnętrznymi,
· Produkowane przez firmy prywatne
· Dostarczane przez rynek z dopłatą korektą podatku,
· Finansowane z dochodów ze sprzedaży
Przykład: szkoły, transport, usługi ochrony zdrowia, prywatne baseny
· Wysokie koszty wykluczenia,
· Wytworzone bezpośrednio przez rząd lub przez firmy prywatne na podstawie umowy z rządem
· Finansowane przez budżet
Przykład: obrona narodowa
Organizacje publiczne podejmują działania w interesie publicznym i urzeczywistniają swoje cele tak wpływając na inne organizacje lub na niezinstytucjonalizowanych uczestników życia społeczno- gospodarczego, aby podejmowali działania umożliwiające realizacje zarówno ich własnych celów, jak i celów organizacji, których wpływowi są poddani. Organizację publiczną można określić jako złożoną całość, posiadającą cechy charakterystyczne dla wszystkich organizacji, wyróżniającą się specyficznym systemem celów i wartości, a w konsekwencji właściwym jej charakterem związków wewnątrz organizacji oraz ze środowiskiem zewnętrznym.
Organizację publiczną można zdefiniować jako społeczno-ekonomiczny system, którego podsystemy celów i wartości, psychospołeczny, materialno - techniczny oraz podsystem struktury, a przede wszystkim podsystem zarządzania oraz relacje ze środowiskiem zewnętrznym wyróżniają się publicznością jako immanentną cechą, odróżniają ją od innych typów organizacji.
Publiczność organizacyjna, cecha odróżniająca biznesowy charakter relacji od rodzaju stosunków charakteryzujących organizacje publiczne.
Tablica 1. Elementy wymiaru publicznego charakteru organizacji
Wymiar publiczny organizacji
Otoczenie
1. większa złożoność otoczenia
2. większa otwartość na wpływ otoczenia,
3. funkcjonowanie w mniej stabilnym otoczeniu,
4. mniejsza presja ze strony konkurentów.
Cele
1. wyróżniający się charakter celów, np. sprawiedliwość i odpowiedzialność,
2. zorientowanie się na większą liczbę celów,
3. niejednoznaczność celów organizacji publicznych, np. agencji państwowych.
Struktura
1. bardziej sformalizowany charakter organizacji,
2. rozwiązywanie problemów zarządzania w sposób charakterystyczny dla modelu biurokratycznego,
3. mniejsza autonomia menadżerów (menadżer zarządza, a nie jest właścicielem), działa zawsze w imieniu organu publicznego).
Wartości
1. mniejsze znaczenie motywacji materialnej,
2. częstsze zorientowanie na działanie w interesie publicznym,
3. mniejsze zaangażowanie w działania organizacyjne
Wykres 1. Misja i cele organizacji publicznej z uwzględnieniem oddziaływania otoczenia
1. Teoria interesariuszy:
1) Organizacja funkcjonuje w otoczeniu grup interesów zawiązujących się zarówno we wnętrzu, jaki na zewnątrz organizacji. Zachowanie tych grup z jednej strony istotnie wpływa na funkcjonowanie organizacji, z drugiej strony zaś jest przez organizację kształtowane, co powoduje, że owe grupy interesów, określane mianem interesariuszy (stakeholders), odnoszą korzyści lub ponoszą szkody z racji działań organizacji,
2) Teoria interesariuszy koncentruje się na naturze relacji zachodzących między organizacją a grupami interesów oraz na korzyściach będących wynikami tych relacji,
...
figiela