Urazy kręgosłupa i rdzenia kręgowego
Urazy tego typu mogą towarzyszyć urazom głowy.
Zawsze należy je podejrzewać w następujących okolicznościach:
· uraz spowodował utratę przytomności poszkodowanego
· uraz dotyczył górnej połowy ciała, a szczególnie szyi i głowy
· uraz spowodował zaburzenia świadomości
· w przypadku zatrucia lekami i alkoholem.
Urazy, które predysponują do uszkodzeń kręgosłupa są następujące:
· upadki z wysokości
· skoki na głowę do płytkiej wody
· wypadki komunikacyjne (szczególni motocyklowe)
· uderzenia w głowę.
Skutki:Urazy kręgosłupa mogą powodować złamania kręgów, przemieszczenie krążków międzykręgowych itp. i doprowadzić do ucisku rdzenia kręgowego (np. przez odłam kostny).Urazy rdzenia kręgowego mogą prowadzić do wstrząśnienia i stłuczenia rdzenia, przerwania jego ciągłości oraz uszkodzenia nerwów rdzeniowych. W zależności od wysokości, na której został uszkodzony rdzeń kręgowy, mogą mieć miejsce zaburzenia oddychania poszkodowanego:
· przy uszkodzeniu powyżej czwartego kręgu szyjnego nie ma przekazywania pobudzeń drogą nerwu przeponowego do przepony
· przy uszkodzeniu poniżej ma miejsce tylko częściowe porażenie przepony.
Zdarza się, że uraz rdzenia kręgowego ma podłoże jatrogenne, tzn. został spowodowany wskutek nieumiejętnie udzielonej pomocy.
Objawy:
Uszkodzenia kręgosłupa:
· ból – w przypadku złamania kręgów
· stwierdzana przy badaniu poszkodowanego bolesność wyrostków kościstych
· zniekształcenie kręgosłupa (nienaturalne wybrzuszenie), zniekształcenie krzywizn kręgosłupa: garb, uskok
· ograniczenie ruchomości kręgosłupa, np. przymusowe ustawienie głowy.
Uszkodzenia rdzenia kręgowego:
· możliwość wystąpienia zaburzeń oddychania w zależności od wysokości uszkodzenia rdzenia
· wystąpienie tzw. wstrząsu rdzeniowego – na skutek uszkodzenia ośrodków współczulnych nagle dochodzi do rozszerzenia naczyń, w których zalega krew (jest to sytuacja analogiczna do omdlenia)
· porażenie kończyn i tułowia
· porażenie pęcherza moczowego (tzw. pęcherz neurogenny) i zwieracza odbytu.
Postępowanie:
1. Wezwanie pomocy
2. Unieruchomienie głowy i szyi oraz tułowia
3. Ocena funkcji życiowych – oddech, tętno:
o jeśli poszkodowany wymaga prowadzenia resuscytacji krążeniowo-oddechowej – udrożnienie dróg oddechowych poprzez wysunięcie żuchwy,
o jeśli poszkodowany nie wymaga prowadzenia resuscytacji krążeniowo-oddechowej, tamowania krwawień oraz innych nagłych działań. Nie należy go poruszać do czasu przyjazdu pogotowia ratunkowego!
4. Jeśli poszkodowany musi być przeniesiony, jest to możliwe po uprzednim unieruchomieniu głowy, szi i tułowia.
piewca