podręcznik o SUSE Linux Enterprise Desktop.pdf

Podstawy open source – system SUSE Linux 1-1

Wstęp

Hej! Witaj w podręczniku „Podstawy open source – system SUSE Linux”.

Mam na imię Geeko i jestem maskotką :-) SUSE Linux.

Będę Twoim przewodnikiem na kartach podręcznika.

Zapamiętaj te symbole:

– oznacza ważną wskazówkę

– oznacza dodatkowe informacje

– oznacza ćwiczenia

Podręcznik opiera się na systemie operacyjnym SUSE Linux Enterprise Desktop 10.

Całe potrzebne oprogramowanie pobierzesz bezpłatnie na stronie http://ocw.novell.com .

Znajdziesz też tam bezpłatne podręczniki do innych produktów firmy Novell

2008 Novell Inc. Licencja Creative Commons Attribution-NonCommercial-ShareAlike 2.5. Wolno kopiować, rozprowadzać, przedstawiać i wykonywać

utwór oraz opracowane na jego podstawie utwory zależne jedynie dla celów niekomercyjnych, przy zachowaniu autorstwa Novell Inc.

Podstawy open source – system SUSE Linux 1-2

1. Idea oprogramowania Open Source

1.1. Historyczny rozwój Uniksa

W latach sześćdziesiątych zeszłego stulecia – większość systemów operacyjnych

uruchamianych na komputerach obsługiwało wyłącznie operacje wsadowe, co wymagało

pracochłonnego przygotowania zestawu papierowych kart perforowanych lub

wydziurkowania setek metrów papierowej taśmy perforowanej. Operator maszyny

cyfrowej (tak nazywano wtedy komputer) musiał wczytać do komputera najpierw

taśmę (karty) z programem, później dane. Do wczytywania służyły specjalne

urządzenia zwane czytnikami kart lub taśmy. Wyniki, na ogół w postaci wydruku,

przekazywane były osobom zlecającym obliczenia. Jeżeli zauważono jakiekolwiek błędy,

cały proces przygotowania tzw. “wsadu”, jego wczytania oraz wydrukowania wyników;

należało powtórzyć. Procedura była mało efektywna i niewygodna. Nawet wprowadzenie

taśmy magnetycznej niewiele poprawiło sytuację.

Projektanci systemów doszli do wniosku, że zdecydowanie bardziej wydajna

i efektywna byłaby praca interakcyjna – możliwość sterowania pracą programów

bezpośrednio przez operatora przez wydawanie poleceń uruchomionemu na danym

komputerze systemowi operacyjnemu. Jeszcze lepiej – gdyby można było uruchamiać

równolegle wiele programów przez wielu operatorów. Komputery słabo wykorzystywały

możliwości swoich procesorów, większość czasu procesory były bezczynne – czekały na

wynik operacji wejścia/wyjścia: wczytywanie danych, przekazywanie wyników obliczeń.

Już na początku lat sześćdziesiątych pojawiły się pierwsze systemy pozwalające

na pracę interakcyjną oraz wielodostępną. Takim systemem był CTSS, działający

w oparciu o podział czasu, a następnie MULTICS - początkowo mający być tylko

rozszerzeniem CTSS. W latach siedemdziesiątych takich systemów już było o wiele

więcej (pojawiło się też pojęcie maszyn wirtualnych), przykładem - systemy na

komputery IBM,m.in. MVS OS370/VM.

MULTICS to system operacyjny, który został zaprojektowany przez zespół złożony

z pracowników Massachusetts Institute of Technology (MIT), firmy General Electric

(której oddział komputerowy został później sprzedany firmie Honeywell) i firmy Bell

Laboratories (która zaniechała tego projektu w 1969 r.).

MULTICS był bardzo nowoczesnym, jak na tamte czasy, systemem operacyjnym

z podziałem czasu, hierarchicznym systemem plików wraz z kontrolą dostępu dla

każdego pliku i możliwością tworzenia symbolicznych linków, bardzo prostą rozbudową

poprzez dodawanie dysków czy pamięci podczas pracy systemu, wdrożoną koncepcją

ringów, czyli obszarów uprawnień, gdzie jądro miało największe uprawnienia (ring 0)

sterowniki mniejsze, a aplikacje użytkownika najmniejsze (ring 3).

W 1969 jeden z twórców MULTICS'a, Ken Thompson, razem z Dennisem Ritchie

napisali w Bell Laboratories, oddziale AT&T (amerykański koncern telekomunikacyjny),

pierwszego Unix'a . Nazwa UNIX powstała jako kalambur ze słowa MULTICS :-) .

2008 Novell Inc. Licencja Creative Commons Attribution-NonCommercial-ShareAlike 2.5. Wolno kopiować, rozprowadzać, przedstawiać i wykonywać

utwór oraz opracowane na jego podstawie utwory zależne jedynie dla celów niekomercyjnych, przy zachowaniu autorstwa Novell Inc.

Podstawy open source – system SUSE Linux 1-3

Pierwszy Unix napisany był w - powszechnie wówczas stosowanym do pisania systemów

operacyjnych - języku programowania, assemblerze. Assemblery są mocno związane

z konkretnym typem maszyny, są oparte o tzw. język wewnętrzny procesorów.

W latach 1971-1973, po opracowaniu języka C przez Dennisa Ritchie, Unix został

przepisany na język C, co dało systemowi niezależność od konkretnego typu procesora,

czyli system stał się “przenaszalny”.

Bell Laboratories (oddział AT&T) przekazało kod źródłowy oraz

całą dokumentację systemu Unix praktycznie za darmo, co

spowodowało bardzo szybkie jego rozpowszechnienie.

Prostota pracy z systemem wynikająca z zastosowania podejścia KISS ( Keep It Simple,

Stupid! ;-)) przy jego elastyczności i skalowalności w połączeniu z praktycznie

nieograniczonym dostępem do kodu źródłowego spowodowała, że wielu programistów

oraz firm aktywnie zaangażowało się w rozbudowę systemu o nowe funkcje oraz

możliwości. UNIX szybko stał się dojrzałym i stabilnym systemem o dużych

możliwościach i popularności. Zaowocowało to pojawieniem się, praktycznie w tym

samym czasie, wielu jego komercyjnych (IBM, DEC, HP (HP-UX, 1982)) oraz

niekomercyjnych ( BSD UNIX - Berkeley Software Distribution , 1978) odmian.

W 1983 roku AT&T ogłosiło wersję UNIX System V standardem UNIX' a. Wiele lat trwały

kłótnie i dyskusje między jego twórcami o prawa autorskie do UNIX' a, a wojna o to,

który UNIX jest “właściwym” standardem, BSD czy System V, do dzisiaj pozostała

nierozstrzygnięta. Aktualnie rozwijane systemy uniksowe starają się korzystać z obu

źródeł, chociaż oficjalnie ogłaszają jedno z nich jako swój “standard”.

Co do praw autorskich - UNIX jest zarejestrowanym znakiem towarowym The Open

Group , natomiast prawa do kodu źródłowego różnych wersji systemu są rozproszone.

The Open Group przyznaje prawa do znaku towarowego UNIX w oparciu o specyfikacje

standardu Single UNIX Specification (SUS).

Blokada nałożona na kod stała się przyczyną powstania na bazie społeczności

użytkowników i niezależnych twórców Uniksa ruchu wolnego oprogramowania . Założona

w 1983 roku przez Richarda Stallmana z MIT Free Software Foundation postawiła sobie

za cel stworzenie wolnego systemu uniksowego bez kodu pochodzącego z AT&T,

w oparciu o wolnodostępny kod BSD.

2008 Novell Inc. Licencja Creative Commons Attribution-NonCommercial-ShareAlike 2.5. Wolno kopiować, rozprowadzać, przedstawiać i wykonywać

utwór oraz opracowane na jego podstawie utwory zależne jedynie dla celów niekomercyjnych, przy zachowaniu autorstwa Novell Inc.

Podstawy open source – system SUSE Linux 1-4

Ćwiczenie

Wyszukaj w Internecie informacje potrzebne do uzupełnienia poniższej tabelki:

pytanie

odpowiedź

W którym roku powstał MS DOS 1.0

W którym roku powstał MS DOS 6.0

W którym roku powstał MS Windows 1.0

W którym roku powstał MS Windows 3.0

W którym roku powstał MS Windows NT

W którym roku skonstruowano komputer Apple I

W którym roku powstał Apple MacIntosh II

1.2 Rozwój Linuksa

Wiosną 1991 roku, fiński student Linus Benedict Torvalds poinformował

o tworzeniu przez siebie niedużego systemu operacyjnego o otwartym kodzie

źródłowym, przeznaczonego dla procesorów z rodzin i386, oraz i486. Linus Torvalds

wykorzystał polecenia znane z UNIXa, oraz znane już rozwiązania dające możliwość

zarządzania zadaniami i korzystania z wirtualnych konsol. Źródła systemu opublikował

w Internecie w połowie 1991r., a pierwszą oficjalną wersję – w październiku 1991.

Pierwsza wersja Linuxa (0.01) mogła obsługiwać dyski oraz mały system plików. Dzięki

rosnącej rzeszy entuzjastów system rozwijał się bardzo szybko. Pierwsza pełna wersja

oznaczona numerem 1.0 pojawiła się w marcu 1994 roku.

Nazwa systemu Linux pochodzi ze zbitki słów Linus

(będącego imieniem twórcy) i Unix (Linus' Unix). Nie

przyjęła się proponowana przez Torvaldsa nazwa Freax

(Freax = free+freak+[uni]X).

Ale i nazwa Linux informuje o tym, że nie jest to system Unix: Linux

Is Not UNIX. Twórcą nazwy Linux był Ari Lemmke.

Spontaniczny charakter prac oraz pełen dostęp do kodu źródłowego systemu

wpłynęło na powstanie kilku jego wydań, które różniły się wersjami jądra, jak

i dołączanymi pakietami. Z czasem wyłoniły się trzy główne odmiany ( dystrybucje )

systemu Linux: Debian, Red Hat oraz Slackware. Dystrybucje Linuxa są zbiorem,

w którym znajduje się zarówno jądro systemu, jak i potrzebne do pracy

oprogramowanie. Różnią się one sposobem przygotowania systemu, mechanizmami

łączącymi pakiety w jedną całość, programem instalacyjnym, przeznaczeniem oraz

rodzajem i ilością dołączanych programów.

2008 Novell Inc. Licencja Creative Commons Attribution-NonCommercial-ShareAlike 2.5. Wolno kopiować, rozprowadzać, przedstawiać i wykonywać

utwór oraz opracowane na jego podstawie utwory zależne jedynie dla celów niekomercyjnych, przy zachowaniu autorstwa Novell Inc.

Ćwiczenie

1.2 Rozwój Linuksa

Podstawy open source – system SUSE Linux 1-5

Należy pamiętać, iż nazwa Linux odnosi się raczej do samego jądra systemu, które

jest dostępne na zasadach GNU General Public Licence (lub " copyleft ") utworzonej przez

Free Software Fundation . Celem tej organizacji, założonej przez Richarda Stellmana,

jest promowanie "wolnego" oprogramowania o wysokiej jakości.

Licencja GPL oznacza możliwość bezpłatnego kopiowania, użytkowania

i rozpowszechniania programów, jednak pod warunkiem, iż rozprowadzane są wraz

z kodem źródłowym (dotyczy to także wersji komercyjnych Linuksa).

Za jądro ( kernel ) systemu nadal odpowiada sam Linus Torvalds, osobiście

wprowadzając zmiany, modyfikacje i rozszerzenia proponowane przez programistów

z całego świata.

Regułą jest ogłaszanie dwóch bieżących wersji jądra systemu Linux:

wersji stabilnej oznaczonej numerem parzystym po

pierwszej kropce (np 2.6.x)

wersji “rozwojowej” oznaczonej numerem

nieparzystym (np 2.5.x)

Linux jest systemem operacyjnym, który stara się połączyć najlepsze rozwiązania

obu standardów UNIX'a. Napisany głównie w języku C jest systemem pracującym na

różnych platformach sprzętowych – od tych z 32 i 64 bitowymi procesorami zgodnymi

z Intelem, przez AMD i PowerPC po superkomputery.

Ćwiczenie

Wyszukaj w Internecie informacje potrzebne do uzupełnienia poniższej tabelki:

pytanie

odpowiedź

Kto stworzył GPL i co to

właściwie jest?

Kiedy powstał pierwszy

SUSE Linux i skąd wzięła

się jego nazwa?

Kiedy Novell kupił SUSE

Linuksa?

Jakie znasz dystrybucje Linuksa?

__________________________________________________________________________

2008 Novell Inc. Licencja Creative Commons Attribution-NonCommercial-ShareAlike 2.5. Wolno kopiować, rozprowadzać, przedstawiać i wykonywać

utwór oraz opracowane na jego podstawie utwory zależne jedynie dla celów niekomercyjnych, przy zachowaniu autorstwa Novell Inc.

Ćwiczenie

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: