chemia CKU semestr 3 - alkany alkeny alkiny.doc

CHARAKTERYSTYKA ZWIĄZKÓW ORGANICZNYCH

ALKANÓW

↓

to

węglowodory nasycone, które charakteryzują się wyłącznie

pojedynczymi wiązaniami między atomami węgla

C - C

wzór ogólny

↓

Cn H2n + 2

ALKANY → ALKAN

                              ↓

            końcówka -an

CHARAKTERSTYKA ZWIĄZKÓW ORGANICZNYCH

ALKENÓW              I              ALKINÓW

\                                                     /

\                                                  /

to

węglowodory nienasycone

, które charakteryzują się wyłącznie

/                                          \

podwójnymi                          potrójnymi

C = C                                 C ≡ C

wiązaniami między atomami węgla

/                                                             \

Cn H2n     <==  wzór ogólny  ==>     Cn H2n - 2

↓                                                                              ↓

końcówka

/                                                     \

ALKENY → ALKEN                                             ALKINY → ALKIN

                                                       ↓                                                          ↓                  ↓

                                                   -en ( np.eten )                                   -yn ( np.etyn )↓

                                                                                        po – g, k, ch, f -in

              w nazwie węglowodorów nienasyconych należy zaznaczyć lokalizacje wiązania wielokrotnego przed               końcówką -en lub -yn wstawiamy lokant określający położenie tego wiązaniami

              np. but – 2 en                             CH3 - C = C - CH3

                                                                    ‌      ‌

                                                                   H   H

reguły dotyczące ustalania systematycznych nazw związków nieorganicznych:

1.           Należy ustalić najdłuższy łańcuch weglowy danej cząstki, który będzie stanowił podstawe nazwy danego związku.

2.           Należy ponumerować atony węgla w najdłuższym łańcuchu tak, aby suma lokantów-/to liczba stanowiąca numer atomu podstawionego/ była najmniejsza.

3.           Należy wymienić podstawniki w kolejności alfabetycznej poprzedzając je lokantamii podstawnikami określającymi ile razy dany podstawnik powtarza się w tym związku (di-2 razy, tri-3 razy, tetra-4 razy).

4.           W wypadku podstawników różnego rodzaju czyli – (halogenów, grupy alkilowe) należy wymienić najpierw w kolejności alfabetycznej halogeny, a potem grupy alkilowe.

              halogeny to: fluor - F, chlor - Cl, brom - Br, jod – I

              halogenoalkany:

              - to takie alkany w których atom lub atomy wodoru zostały zastąpione (podstawione) atomem halogenu

              grupa alkilowa:

              - są to grupy atomów w wyniku odjęcia jednego atomu wodoru

              - nazwy poszczególnych grup alkilowych tworzy się od nazw odpwiednich alkanów zmieniając                 końcówkę  -an na -yn

              np.

              CH4  →  CH3

              metan      metyl lub grupa metylowa

              C2H6 → C2H5

              etan        etyl lub grupa etylowa

              grupa funkcyjna (podstawnik):

              - to szczególnie aktywna część cząstki, która jest odpwiedzialna za sposób reagowania w danej reakcji,                 decydując o właściwościach chemicznych związków

              alkohole:

                    ↓

              - OH

              - związki organiczne zawierające jedna lub więcej grup hydroksylowych – OH/grupa wodorotlenowa/                 połączonych z atomem węgla

              rzędowość alkoholi:

              - wielkość zależna od liczby atomów wodoru przy atomie węgla związanymi z grupą -OH

                wyróżnia się alkohole I, II, III rzędowe:

                                                       H   H

                                                        ‌      ‌

              I rzędowe:                             H - C – C -  OH              metanol

                                                        ‌      ‌

                                                       H   H

                                                 H     H

                                                  ‌‌        ‌

              II rzędowe:               H – C – C – OH              1, 2 etandiol

                                                  ‌       ‌

                                                 H - C - H

                                                         ‌                                         

                                                        H

                                                        H

                                                         ‌

                                                 H - C - H

                                                  ‌       ‌

              III rzędowe:               H – C – C- OH              1,2,3 propantriol

                                                  ‌      ‌

                                                 H – C - H

                                                         ‌

                                                        H

              węglowodory pierścieniowe:

              - to te, które  maja postać pierścienia:

podział

      /            \   

cykloalifatyczne:    aromatyczne

                                                      - cyklpalkany         - nazywane też arenami               

                                                      - cykloalkeny           najprostrzy jest benzan       

                                                      - cykloalkiny