00:00:00:www.napiprojekt.pl - nowa jakoć napisów.|Napisy zostały specjalnie dopasowane do Twojej wersji filmu. 00:00:04:Tłumaczenie Yanson|ewentualne poprawki mile widziane :) 00:00:13:Globalny kryzys ekonomiczny z 2008 roku pochłonšł|oszczędnoci, pracę i domy milionów ludzi. 00:00:20:Oto jak do tego doszło. 00:00:40:Islandia 00:00:50:Populacja: 320,000 00:00:56:PKB: 13 mld USD|Straty banków: 100 mld USD 00:01:06:Islandia jest stabilnš demokracjš o wysokim standardzie życia 00:01:11:i jak dotychczas, bardzo niskim|bezrobociu i długu publicznym. 00:01:19:mielimy kompletnš infrastrukturę|nowoczesnego społeczeństwa 00:01:23:czystš energię, produkcję żywnoci, łowiska,|z systemem limitów by nimi zarzšdzać. 00:01:29:Dobrš opiekš zdrowotnš,|dobrš edukacjš,|rozumiesz, z czystym powietrzem 00:01:33:niskš przestępczociš|dobre|miejsce do życia dla rodzin. 00:01:37:bylimy niemal,|na etapie zwieńczenia historii państwa. 00:01:41:Ale w 2000 roku, rzšd rozpoczšł szerokš politykę deregulacji 00:01:45:która miała tragiczne konsekwencje|po pierwsze dla rodowiska, następnie dla ekonomii. 00:01:52:Zaczęli od pozwolenia międzynarodowym korporacjom|takim jak Alcoa na budowę potężnych hut aluminium, 00:01:59:i wykorzystanie naturalnych islandzkich|geotermalnych i hydrologicznych ródeł energii. 00:02:06:Wiele najpiękniejszych górskich zakštków,|mienišcych się wspaniałymi kolorami 00:02:11:miało charakter geotermalny.|Więc nic nie dzieje się bez konsekwencji. 00:02:53:Równolegle, rzšd sprywatyzował|trzy największe islandzkie banki. 00:03:00:W efekcie były to najbardziej eksperymentalne działania|w dziedzinie deregulacji jakich dokonano dotychczas. 00:03:07:Wrzesień 2008 00:03:11:Mamy doć! Jak mogło do tego dojć? 00:03:15:Finansjera przejeła i, w mniejszym lub|większym stopniu, zniszczyła to miejsce. 00:03:20:W cišgu 5 lat, te trzy niewielkie banki,|dotšd nigdy nie działajšce poza Islandiš, 00:03:26:udzieliły pożyczek na 120 mld USD|dziesięciokrotnie więcej niż wartoć gospodarki Islandii. 00:03:34:Bankierzy obsypywali się pieniędzmi|nawzajem, obsypywali swoich znajomych. 00:03:38:Powstała ogromna bańka.|Kursy giełdowe wzrosły dziewięciokrotnie|ceny nieruchomoci podwoiły się. 00:03:47:Bańka islandzka pozwoliła urosnšć ludziom|takim jak Jón Ásgeir Jóhannesson. 00:03:51:Pożyczył miliardy od banków na kupno|ekskluzywnych sklepów w Londynie. 00:03:56:Kupił też awangardowy odrzutowiec,|jacht wart 40 mln USD,|i apartament na Manhattanie. 00:04:03:Nagłówki gazet głosiły zawsze:|Ten miliarder kupił to przedsiębiorstwo, 00:04:07:w Wielkiej Brytanii, czy w Finlandii,|we Francji, gdziekolwiek, 00:04:14:zamiast stwierdzać, że ten miliarder wzišł|miliardowy kredyt na zakup tego przesiębiorstwa, 00:04:22:i wzišł go z Twojego banku. 00:04:24:Banki założyły szereg funduszy inwestycyjnych.|I doradziły swoim depozytariuszom 00:04:27:wycofanie swoich pieniędzy i włożenie ich do funduszy. 00:04:30:Mielimy więc już wszystko dla|zadziałania schematu Ponziego, czyż nie? 00:04:33:Amerykańskie firmy audytorskie, jak KPMG,|kontrolowały islandzkie banki i fundusze, 00:04:39:i nie znalazły żadnych nieprawidłowoci|amerykańskie agencje ratingowe stwierdzały iż Islandia jest wspaniała. 00:04:45:w Lutym 2007 roku, agencje zdecydowały o podniesieniu|ratingu banków do najwyższej możliwej oceny AAA. 00:04:55:po tym jak rzšd podróżował wraz|z bankami w ramach swoistego pokazu PR 00:05:05:Kiedy banki islandzkie upadły pod koniec 2008,|bezrobocie wzrosło trzykrotnie w cišgu 6 miesięcy. 00:05:14:Nie było nikogo, kto nie zostałby|dotknięty przez tę sytuację. 00:05:23:Więc mnóstwo ludzi straciło swoje oszczędnoci? 00:05:25:Tak, w rzeczy samej. 00:05:28:Rzšdowi regulatorzy, którzy powinni byli|chronić obywateli, nie zrobili nic. 00:05:35:Mielimy dwóch prawników ze strony regulatora, którzy|udali się do banków by omówić częć problemów. 00:05:42:Kiedy dotarli, zobaczyli 19 SUVów|zaparkowanych przed budynkiem, 00:05:47:przed budynkiem banku. tak?|Więc wchodzisz do banku i widzisz 19 prawników 00:05:52:siedzšcych naprzeciw.|Sš cholernie dobrze przygotowani 00:05:58:gotowi utršcić każdy argument który podnosisz.|A jeli idzie Ci naprawdę dobrze, oferujš Ci pracę, tak? 00:06:03:Jedna trzecia pracowników regulatora|poszła pracować dla banków. 00:06:09:Ale to uniwesalny problem. W Nowym Jorku na|przykład, masz ten sam problem, zgadza się? 00:06:42:WEWNĘTRZNA ROBOTA 00:06:45:Co pan sšdzi o obecnych przychodach na Wall Street? 00:06:48:Sš nadmierne. 00:06:52:Powiedziano mi, że jest niezmiernie trudno Międzynarodowemu|Funduszowi Walutowemu krytykować Stany Zjednoczone. 00:06:58:Nie powiedziałbym. 00:07:06:Niezmiernie żałujemy naszych działań|łamišcych prawo Stanów Zjednoczonych. 00:07:14:Sš zdziwieni, jak dużo kokainy|mogš używać ludzie z Wall Street, 00:07:17:zanim wstanš rano następnego dnia i pójdš do pracy. 00:07:22:Nie wiedziałem czym sš CDSy|(credit default swaps).|Jestem nieco staromodny. 00:07:33:Czy Larry Summers kiedykolwiek wyraził żal? 00:07:36:Nie słucham spowiedzi. 00:07:52:Rzšd po prostu wystawia czeki.|To Plan A, tamto Plan B, a to jest Plan C. 00:07:58:Czy wsparłby Pan rzšdowš kontrolę|nad wynagrodzeniami zarzšdzajšcych? 00:08:01:yyy, nie, nie wsparłbym. 00:08:08:Czy uważa Pan za prawidłowy poziom|wynagrodzeń w branży finansowej? 00:08:11:Jeli nań zapracowała tak, Tak, uważam. 00:08:14:Uważa Pan, że na niego zapracowała? 00:08:15:Tak, zapracowała na niego. 00:08:16:Tak więc pomógł Pan tym ludziom wysadzić wiat? 00:08:22:Oh, można tak powiedzieć. 00:08:33:Odnotowali ogromne prywatne zyski|kosztem publicznych strat. 00:08:44:Kiedy stwierdzasz|że możesz stworzyć co z niczego,|bardzo trudno jest oprzeć się pokusie. 00:09:05:Jestem zaniepokojona faktem, iż wielu|ludzi pragnie wrócić do starych sposobów 00:09:08:sposobów działania sprzed kryzysu. 00:09:22:Otrzymywałam mnóstwo anonimowych maili od bankowców mówišcych,|nie możesz mnie cytować, ale jestem naprawdę zaniepokojony. 00:09:33:Jak Pan sšdzi, dlaczego nie jest prowadzone|bardziej systematyczne ledztwo? 00:09:37:Ponieważ w jego wyniku znaleziono by sprawców. 00:09:44:Czy nie sšdzi Pan, że Columbia Business School ma|znaczšcy problem wynikajšcy z konfliktu interesów? 00:09:49:Nie widzę, żebymy go mieli. 00:10:00:Regulatorzy nie zrobili swojej roboty. 00:10:02:Mieli możliwoć przeprowadzenia każdej ze spraw|którš przygotowywałem będšc stanowym prokuratorem generalnym.|Ale zwyczajnie nie chcieli. 00:10:21:15 Wrzenia 2008. 00:10:24:W cišgu weekendu Lehman Brothers, jeden z najbardziej|szacownych, największych banków inwestycyjnych, 00:10:29:został zmuszony do ogłoszenia upadłoci inny, Merrill Lynch,|został zmuszony do sprzedaży w dniu dzisiejszym. 00:10:33:Rozmowy o kryzysie sš w trakcie 00:10:35:wiatowe rynki finansowe notujš dzi spadki,|następujšce po dramatycznych wydarzeniach|dotyczšcych dwóch gigantów Wall Street. 00:10:45:We wrzeniu 2008,bankructwo Lehman Brothers, 00:10:51:i upadek największego wiatowego ubezpieczyciela,|AIG, uruchomiło globalny kryzys finansowy. 00:10:57:Strach spraraliżował rynki dzi w nocy,|spadkami akcji azjatyckich o - 00:11:00:Akcje spadajš w przepać największy|jednorazowy spadek w historii. 00:11:04:Ceny akcji kontynuowały spadek w|wyniku upadku Lehman Brothers. 00:11:12:Rezultatem była globalna recesja, która|kosztowała wiat setki miliardów dolarów 00:11:18:uczyniła bezrobotnymi 30 milionów ludzi|i podwoiła dług publiczny Stanów Zjednoczonych. 00:11:23:Jeli spojrzymy na koszty destrukcję|wartoci kapitału, nieruchomoci 00:11:27:destrukcję przychodów, rynku pracy... 00:11:32:50 milionów ludzi mogło ponownie|zejć poniżej progu ubóstwa 00:11:36:to jest już ogromny, niewyobrażalnie kosztowny kryzys. 00:11:42:Ten kryzys nie był wypadkiem.|Był spowodowany przez branżę będšcš poza kontrolš. 00:11:47:Od lat 80tych wzrost amerykańskiego sektora finansowego 00:11:52:doprowadził do serii coraz dotkliwszych finansowych kryzysów.|Każdy kolejny powodował większe szkody. 00:12:00:podczas gdy sam sektor zarabiał więcej i więcej. 00:12:04:CZĘĆ I: JAK TUTAJ DOTARLIMY 00:12:10:Po Wielkim Kryzysie, Stany Zjednoczone|odnotowały 40 letni okres wzrostu gospodarczego, 00:12:15:bez pojedyńczego kryzysu finansowego.|Branża finansowa była skrupulatnie regulowana. 00:12:21:Najbardziej powszechne banki były lokalnymi przedsiębiorstwami,|którym nie było wolno spekulować oszczędnociami depozytariuszy. 00:12:28:Banki inwestycyjne, które zajmowały się giełdš i handlem|papierami wartociowymi, były małymi, prywatnymi spółkami. 00:12:36:W tradycyjnym modelu spółki bankowo-inwestycyjnej,|wspólnicy wykładali gotówkę. 00:12:41:I w sposób doć oczywisty, wspólnicy|doglšdali inwestycji bardzo skrupulatnie. 00:12:46:Chcieli dobrze żyć, ale nie byli zainteresowani|ryzykowaniem, stawianiem wszystkiego na jednš kartę. 00:12:50:Paul Volcker pracował w Departamencie Skarbu, i|był prezesem Rezerwy Federalnej od 1979 do 1987. 00:12:57:Przed objęciem posady rzšdowej, był|ekonomistš w Chase Manhattan Bank. 00:13:01:Kiedy odchodziłem z Chase aby przejć do Skarbu, w 1969, 00:13:07:Sšdzę, żę mój przychód wynosił około 45.000 USD rocznie. 00:13:10:Czterdzieci pięć tysięcy rocznie. 00:13:14:Morgan Stanley,|w 1972, miał łšcznie około 110 pracowników 00:13:22:jedno biuro i kapitał w wysokoci 12 mln USD. 00:13:27:Obecnie, Morgan Stanley ma 50,000 pracowników,|kapitał w wysokoci kilku miliardów 00:13:34:oraz biura w niemal wszystkich istotnych miejscach na wiecie. 00:13:37:W latach 80tych XX wieku sektor finansowy eksplodował. 00:13:40:Banki inwestycyjne wchodziły na giełdę,|były zasilane ogromnymi ilociami kapitału akcjonariuszy. 00:13:46:Ludzie na Wall Street zaczęli się bogacić. 00:13:51:Miałem przyjaciela, który w latach 70t...
wojtek445