CB Radio - Reflektometr
Reflektometr – popularnie „SWR miarka” – jest najprostszym przyrządem przeznaczonym do mierzenia stopnia dopasowania anteny i linii przesyłowej do CB radia (w naszym przypadku, gdyż bynajmniej nie został on wynaleziony na potrzeby amatorów radia CB). Jak wiadomo, energia w.cz. będzie przesyłana prawidłowo tylko wtedy, gdy na jej całej drodze będziemy mieli identyczną impedancję. Jakakolwiek różnica impedancji powoduje wytworzenie fali odbitej. Sama informacja o mocy fali odbitej niewiele jednak nam daje. Dlatego reflektometr wskazuje zarówno fale bieżącą jak i odbitą np : Jeżeli nadajemy z mocą 10 W, a fala odbita ma moc 0,5 W to stanowi zaledwie 5 % wysyłanej w eter energii w.c.z. Jeżeli jednak moc zmniejszymy do 1 W, to połowa mocy odbija się i wraca do nadajnika. Wiadomo już dlaczego „bawienie” się CB radiem bez włączonej anteny może grozić jego uszkodzeniem ?
Najlepsze reflektometry maja dwa wskaźniki, które pozwalają na jednoczesną obserwację moc fali bieżącej i odbitej. Obserwując jednocześnie dwa wskaźniki można ocenić, czy występuje fala odbita, jeżeli tak to jak duża. Znając moc fali jednej i drugiej można pokusić się o obliczenie wielkości WFS (WFS lub SWR – współczynnik fali stojącej). Aby uprościć posługiwanie się przyrządem niektóre z reflektometrów posiadają na jednym wskaźniku dwie oddzielne wskazówki poruszające się na jednej wspólnej skali, umożliwia to natychmiastowy odczyt trzech wartości i brak konieczności kalibrowania przed każdym pomiarem.
Ze względów oszczędnościowych najbardziej popularnymi reflektometrami są jednak urządzenia jednowskazówkowe. Jeden miernik przełączany jest między dwoma obwodami pomiarowymi. Pomiar WFS (lub SWR jak kto woli) jest w tym przypadku bardziej skomplikowany. Po podłączeniu urządzenia pomiarowego do linii antenowej, najpierw przełączany miernik na pomiar fali bieżącej (położenie FWD). Teraz musimy włączyć nadajnik i regulując potencjometrem spowodować wychylenie wskazówki miernika na maksimum. W ten sposób przyrząd został przygotowany do właściwego pomiaru – nazywane jest to kalibracją, dlatego miejsce maksymalnego wychylenia jest często oznaczane skrótem CAL. Następnie przełączamy przyrząd na badanie fali odbitej REF i dopiero teraz włączając nadajnik odczytujemy na skali współczynnik WFS/SWR.
Wartość współczynnika WFS/SWR ma bardzo duże znaczenie, gdyż mówi nam jaka część mocy wysyłanej wraca z powodu niedopasowania. Po każdej regulacji anteny CB (lub zmienieniu miejsca zamontowania – np. anteny na podstawie magnetycznej) mamy inną impedancję obciążenia, co wpływa nie tylko na wielkość niedopasowania, ale także na to, jaka moc będzie wysyłana.
Należy pamiętać, że wielkość odczytana na skali reflektometru dotyczy tylko tego miejsca linii, w którym dokonujemy pomiaru. Jeżeli np. mamy instalację antenową z kablem o długości 20 m i włączymy reflektometr między nadajnik a kabel, to faktyczna wartość SWR przy antenie będzie o wiele większa od odczytanej.
Stanowi to pewien problem przy strojeniu anten CB z fabrycznie zamontowanym kablem. W takim przypadku brak jest możliwości podłączenia reflektometru przy antenie. Można do tego problemu podejść na dwa sposoby – pierwszy to po prostu stroić antenę przy podłączonym reflektometrze przy radio CB na minimum wskaźnika SWR. Przy antenie będzie on na pewno większy, lecz jeżeli próby łączności wypadną dobrze to jego faktyczna wartość, przy osiągnięciu minimum przy radio ma drugorzędne znaczenie (biorąc pod uwagę dodatkowo jeszcze dokładność najbardziej popularnych „SWR – miarek” to wszystkie wyniki pomiarów mają charakter jedynie orientacyjny). Jeżeli jednak, ktoś chce znać wartość współczynnika SWR przy antenie, może wykorzystać przypadek szczególny. Linia przesyłowa o długości połowy fali transformuje impedancję w stosunku 1:1. Cechę tą wykorzystuje się do pomiarów anten w sytuacjach, gdy włączenie przyrządu przy antenie jest niemożliwe. W przypadku zakresu fal wykorzystywanych przez radio CB długość fali wynosi ok. 11 metrów. Zastosowanie kabla o długości ok. 5.5 m pozwoli na poznanie współczynnika SWR jaki występuje przy antenie.
hooren