Z mroku dziejów - kultura łużycka - Muzeum Częstochowskie Rezerwat Archeologiczny (2007).pdf

(2669 KB) Pobierz

Z MROKU DZIEJÓW

MUZEUM CZĘSTOCHOWSKIE REZERWAT ARCHEOLOGICZNY

929431403.121.png

929431403.132.png

929431403.143.png

929431403.153.png

929431403.001.png

929431403.012.png

929431403.023.png

Z MROKU DZIEJÓW

KULTURA ŁUŻYCKA

MUZEUM CZĘSTOCHOWSKIE REZERWAT ARCHEOLOGICZNY

2007

929431403.034.png

929431403.045.png

929431403.056.png

929431403.067.png

929431403.078.png

929431403.079.png

929431403.080.png

929431403.081.png

929431403.082.png

929431403.083.png

W epoce brązu, w XIV-XII w. przed Chrystusem nastąpiły przemiany kulturowe, które

Europa w dobie kultur

pól popielnicowych

spowodowały ujednolicenie Europy Środkowej i Zachodniej. Proces ten widoczny

jest w źródłach archeologicznych pozyskiwanych na stanowiskach sepulkralnych,

ponieważ to właśnie w zwyczajach pogrzebowych zachodzą największe zmiany. Pojawia

się zwyczaj palenia zwłok zmarłych i umieszczania szczątków kostnych w popielnicach,

który stopniowo wypiera praktykowany dotychczas obrządek szkieletowy. Cmentarzyska

rozrastają się w duże, wielopokoleniowe nekropolie, zwane przez archeologów polami

popielnicowymi. Grupy ludności stosujące owe zwyczaje badacze nazwali kulturami pól

popielnicowych.

Zmianom w sferze wierzeń oraz kultury duchowej towarzyszyły jednocześnie proce-

sy społeczne i gospodarcze, np. zespolenie władzy politycznej, wykształcenie własnych

ośrodków metalurgicznych. Szerzenie się nowego modelu kulturowego polegało na przyj-

mowaniu idei, wierzeń, stylów, prądów i zapewne łączyło się z przemieszczaniem lud-

ności. Zmiany te miały miejsce na dużym terenie, niejednolitym kulturowo, przebiegały

z różnym natężeniem i w zmiennym tempie.

Kultura łużycka (KŁ) wchodzi w skład kompleksu pól popielnicowych. Nazwa pochodzi

od najwcześniej zbadanych, rozległych cmentarzysk ciałopalnych z terenu Łużyc. Kultura

ta obejmowała swoim zasięgiem prawie całe terytorium dorzecza Wisły i Odry, a tak-

że przyległe od zachodu i południowego zachodu tereny Saksonii, Łużyc, Brandenburgii

oraz przylegające od południa północne Czechy, Morawy i Słowację. Wytworzyła się na

przełomie XIV/XIII stulecia przed Chrystusem. Ludność ta prowadziła osiadły tryb życia.

Rozpoznane są osady mieszkalne z zabudową drewnianą, czasowe obozowiska oraz duże

cmentarzyska. Podstawą utrzymania była przede wszystkim uprawa ziemi oraz hodowla

zwierząt. Obok ww. cech wspólnych w kulturze tej widoczne są również cechy lokalne.

Przejawiało się to głównie w szczegółach obrządku pogrzebowego, w lokalnych stylach

ceramiki czy ozdób brązowych, w typie gospodarki uzależnionej od miejscowego środo-

wiska naturalnego. Wynikało to również ze zróżnicowania podłoża. Na zachodzie początki

związane są z kulturą przedłużycką, na wschodzie z kulturą trzciniecką. Podział na te dwie

strefy jest dość widoczny w całym rozwoju kultury łużyckiej.

Etniczna interpretacja kultury łużyckiej jest niezwykle trudna. Była ona wiązana z Ilirami,

Wenetami, Prasłowianami. Niestety, opierając się jedynie na materiałach archeologicz-

nych, przy braku jakichkolwiek źródeł pisanych odnoszących się do omawianej kultury,

niemożliwe jest identyfikowanie plemion kultury łużyckiej z którymkolwiek z wymienio-

nych powyżej ludów. Możemy jedynie stwierdzić, że kultura łużycka nie tworzyła jednej

zwartej całości. Jak się wydaje, jej skład etniczny był niejednorodny.

kultura ceramiki zdobionej ornamentem stempelkowym i kanelowaniem

kultury pól popielnicowych

kultura wysocka

kultura łużycka

kultura Glasinac

kultury nordyjskie

kultura Gáva

kultura czarnoleska

4

5

929431403.084.png

929431403.085.png

929431403.086.png

929431403.087.png

929431403.088.png

929431403.089.png

929431403.090.png

929431403.091.png

929431403.092.png

929431403.093.png

929431403.094.png

929431403.095.png

929431403.096.png

929431403.097.png

929431403.098.png

929431403.099.png

929431403.100.png

929431403.101.png

929431403.102.png

929431403.103.png

929431403.104.png

929431403.105.png

929431403.106.png

929431403.107.png

929431403.108.png

929431403.109.png

929431403.110.png

929431403.111.png

929431403.112.png

929431403.113.png

929431403.114.png

929431403.115.png

929431403.116.png

929431403.117.png

929431403.118.png

929431403.119.png

929431403.120.png

929431403.122.png

929431403.123.png

929431403.124.png

I

Naczynie kultury

trzcinieckiej

(kopia)

6

7

929431403.125.png

929431403.126.png

929431403.127.png

929431403.128.png

929431403.129.png

929431403.130.png

929431403.131.png

929431403.133.png

929431403.134.png

929431403.135.png

929431403.136.png

929431403.137.png

929431403.138.png

929431403.139.png

929431403.140.png

929431403.141.png

929431403.142.png

929431403.144.png

929431403.145.png

929431403.146.png

929431403.147.png

929431403.148.png

929431403.149.png

929431403.150.png

929431403.151.png

929431403.152.png

W okresie około XVII-XV w. przed Chrystusem zachodnia połać naszego kraju za-

Zasięg kultury

przedłużyckiej i trzcinieckiej

mieszkiwana była przez ugrupowania ludności określane dziś kulturą przedłuży-

cką. Reprezentowały one kręgi mogiłowe, które pod koniec XVIII w. przed Chry-

stusem pojawiły się w dorzeczu górnego Dunaju i Renu.

Charakterystyczną formą obiektów są ziemne i kamienno-ziemne mogiły usypane nad

szkieletowym pochówkiem złożonym w jamie. Centralnie nad grobem układane były

kopce z kamieni, bądź też dodatkowe konstrukcje kamienne w postaci wieńców oka-

lających kurhan czy promieni łączących środek kurhanu z wieńcem. Zmarłym do grobu

składano cenne dary: mężczyźni otrzymywali głównie broń (sztylety, rzadziej miecze,

czekany, groty włóczni, grociki strzał), narzędzia (siekiery), kobiety głównie ozdoby (szpi-

le, bransolety, naramienniki, diademy z blachy, wisiorki). Naczynia ceramiczne w grobach

były rzadkością.

W późnej fazie kultury przedłużyckiej zaczynają pojawiać się groby ciałopalne, będące

przejawem wpływu idei związanych z kompleksem kultur pól popielnicowych. Charakte-

rystyczny jest brak znalezisk osiedli kultury przedłużyckiej, co wskazuje na mobilny tryb

życia tej ludności, związany prawdopodobnie z dużym udziałem pasterstwa.

Początki kultury trzcinieckiej przypadają na XIX/XVIII stulecie przed Chrystusem. Lud-

ność tak określana przez archeologów zamieszkiwała teren pomiędzy Wartą a Dnie-

prem. W przeciwieństwie do kultury przedłużyckiej znane są znaleziska trwałych osad

mieszkalnych i obozowisk. Podstawą utrzymania były rolnictwo i hodowla zwierząt,

która nie miała wyłącznie pasterskiego charakteru. Obrządek pogrzebowy cechowało

znaczne zróżnicowanie. Znane są archeologom groby zarówno szkieletowe, jak i ciało-

palne, pochówki zbiorowe i indywidualne, groby płaskie oraz przykryte nasypem ziem-

nym – kurhanem. Kultura ta rozwijała się przez kilka stuleci. W środkowej epoce brązu

wśród tej ludności dokonywały się stopniowe zmiany w zakresie kultury materialnej

i duchowej, połączone z szerzeniem się nowych prądów stylistycznych i wierzeń zwią-

zanych z kompleksem kultur pól popielnicowych, które doprowadziły do uformowania

kultury łużyckiej.

kultura trzciniecka

kultura przedłużycka

Bransoleta kultury

przedłużyckiej

Szpila kultury przedłużyckiej

Charakterystyczna szpila kultury przedłużyckiej

mierząca kilkadziesiąt centymetrów długości

8

9

929431403.154.png

929431403.155.png

929431403.156.png

929431403.157.png

929431403.158.png

929431403.159.png

929431403.160.png

929431403.161.png

929431403.162.png

929431403.163.png

929431403.002.png

929431403.003.png

929431403.004.png

929431403.005.png

929431403.006.png

929431403.007.png

929431403.008.png

929431403.009.png

929431403.010.png

929431403.011.png

929431403.013.png

929431403.014.png

929431403.015.png

929431403.016.png

929431403.017.png

929431403.018.png

929431403.019.png

929431403.020.png

929431403.021.png

929431403.022.png

929431403.024.png

929431403.025.png

929431403.026.png

929431403.027.png

929431403.028.png

929431403.029.png

929431403.030.png

929431403.031.png

929431403.032.png

929431403.033.png

929431403.035.png

929431403.036.png

929431403.037.png

929431403.038.png

929431403.039.png

929431403.040.png

929431403.041.png

929431403.042.png

929431403.043.png

929431403.044.png

929431403.046.png

929431403.047.png

929431403.048.png

929431403.049.png

929431403.050.png

929431403.051.png

929431403.052.png

929431403.053.png

929431403.054.png

929431403.055.png

929431403.057.png

929431403.058.png

929431403.059.png

929431403.060.png

929431403.061.png

929431403.062.png

929431403.063.png

929431403.064.png

929431403.065.png

929431403.066.png

929431403.068.png

929431403.069.png

929431403.070.png

929431403.071.png

929431403.072.png

929431403.073.png

929431403.074.png

929431403.075.png

929431403.076.png

929431403.077.png

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika:

Zgłoś jeśli naruszono regulamin