Sprzegla sciaga karo.doc

Sprzęgła

Nierozłączne

-sztywne-tworzą z połączonymi wałami całość

-luźne-służą do łączenia wałów nieidealnie uspółosbowych

-podatne pozwalają na wzgl niewielki obrót końcówki łączonych wałów

TULEJOWE-nierozł sztyw

ŁUBKOWE-moment obrotowy przenoszony jest siłą tarcia wywołaną dociskiem obydwu połówek sprzęgła do czopów

KOŁNIERZOWE-służą do przenoszenia zmiennych i uderzeniowych momentów  obrotowych.Składa się z dwóch kołnierzy połączonych śrubami.Piasty kołnierzy mogą być pasowane lub luźne.Pasow. przenoszą moment skręcający i są ścinane.Luźne-sprzęgło przenosi moment obrot.siłami tarcia

PRZEGUBOWE-pozwalają na przenoszenie momentu obrotowego przy dużych kątach,jakie tworzą z sobą osie łączonych wałów

SPRZ.ROZŁACZNE

CIERNE- moment obrot w tych sprzęgłach przenoszony jest siłą tarcia wywołaną dociskiem do siebie elementów sprzęgła

PRZEKŁADNIE

Zespół elementów na[ędowych służących do przenoszenia ruchu obrotowego między wałami

-CIERNE- ruch obrot jest przenoszony z jednego kołą na drugie dzięki sile tarcia,wywołanej dociskiem obu kół do siebie,bezpośrednio albo za pośrednictwem dodatkowego elementu

PASOWE-ruch jest przenoszony z kołą napędzającego na koło napędzane za pośrednictwem pasa,dzięki tarciu jakie występuje między kołami a pasem.Dzielimy je na otwarta, półskrzyżowaną krzyżowana. |Rodzaje pasów:płaski,klinowy

ŁAŃCUCHOWE-Role ciagna  w tych przekład. Spełnia łańcuch:rolkowy,zębaty wielopłytkowy,zębaty, płytkowy

ZĘBATE –tworzy je para zazębiających się kół zębatych.Ruch przenoszony jest za pomocą zębów naciętych na obwodach dwóch współpracujących kół. Czasem miejsce jednego z kół zastepuje zębatka.Jest to fragment koła zębatego o nieskończenie dużej średnicy .

Koła zębate walcowe mogą mieć zęby proste śrubowe lub daszkowe,natomiast koła stożkowe zęby proste, skośno śrubowe lub łukowe.

FUNKCJE przenoszenie ruchu obrotowego między osiami równoległymi wichrowatymi, prostopadłymi ;zamieniamy ruch obrotowy na posuwisty

Polaczenia sluza do powiazania elementow urzadzenia w calosc. Poleczenie to czesc konstrukcji obejmujaca obszar, na ktorym zostalo dokonane powiazanie elementow. polaczenia dzielimy na:
-nierozlaczne: nitowane, spawane, zgrzewane, lutowane, ...
-rozlaczne: ksztaltowe(klinowe, wpustowe), sworzniowe, gwintowe, ...
pol. LUTOWANE- polega na umieszczeniu nitu w otworze przechodzacym przez laczenie scianki, nastepnie zamkniecie nity przez rozkucie lub sprasowanie wystajacego trzonu
Szwy nitow: zakladkowe, nakladkowe(jednostronnie, dwustronnie(jednorzedowe, wielorzedowe)) rys.125
nity wykonuje sie z takiego samego materialu jak material elementow laczonych
Polaczenie nitowe moze ulec zniszczeniu na skutek: sciecia nitu, trwalych odksztalcen bocznych scianek dworow nitowych w przypadku zbyt duzych naciskow, zerwania elementu laczonego w miejscu oslabionym otworem na nit

Pol. SPAWANE - spawanie polega na laczeniu metali przez ich miejscowe stopienie. Przy sp. wystepuje dodatkowy material laczacy, ktory w czasie procesu spawania jest stapiany

Spawanie acetylenowe-rys.131
1.regulacja plomienia 2. przedmiot spawany 3. drut spawalniczy

Spawanie gazowe. - zrodlem ciepla jest reakcja spalania gazu palnego z tlenem, stosowane gl. do laczenia blach cienkich, temp doch. do 3200, material dod. - drut

Spawanie elektryczne elektroda topikowa - rys.132
1. drut spawalniczy 2. przedmiot spawany 3. zrodlo pradu
spawanie elektryczne - zrodlem ciepla jest luk elektryczny. Najczesciej stosuje sie spawanie przy uzyciu otulonej elektrody topliwej. Luk powstaje wtedy miedzy elektroda a elementem spawanym, kotry jest podlaczony do zaciskow zrodla pradu. temp 3500, mat dod. powstaje ze stopienia elektrody. Otrzymujemy spoiny bardziej wytrzymale niz w sp. acet., odksztalenia elementow spawanych sa mniejsze

Pol ZGRZEWANE rys142 -polega na polaczeniu dwoch czesci przez ich miejscowe nadtopienie bez uzycia materialu dodatkowego, lezy przy zastosowaniu nacisku. Zgrzewanie pozwala laczyc ze soba materialy o roznych wlasciwosciach, wysoka wytrzymalosc
ZGRZEWANIE: stykowe(z poleczeniu w ktorym zgrzeina obejmuje cale pole styku elementow laczonych np. docisniete do siebie 2 pretow i przepuszczenie przez nie pradu o duzym natezeniu i malym napieciu w miejscu styku pozostaje wybrzuszenie), punktowe(scisniecie elementow laczonych za pomoca elektrod, przepuszczenie przez nie pradu i utrzymaniu na chwile po wylaczeniu pradu, polaczenie zakladkowe nie wymagajace szczelnosci?), liniowe(zamiast stalych elektrod palcowych obrotowe elektrody krazkowe, otrzymujemy ciagla zgrzeine zapewniajaca szczelnosc polaczen przy zbiornikach, rurach)

Polaczenie WCISKOWE rys 144 - polaczenie cierne dwoch elementow o gladkiej, walcowej lub stozkowej powierzchni stylu oparte na odksztalceniach sprezystych
rys. wcisk - miedzy czopem a oprawa
Wcisk ten powoduje odksztalcenie sprezyste na powierzchni styku czopa o oprawy i naciski na tych powierzchniach, a w konsekwencji sile tarcia rowna wartosci: T=upF=up*pi*d*l
u-ws. tarcia, p-jednostkowe naciski wywolane odksztalceniami sprezystymi, F-powierzchnia styku
Polaczenie moze przeniesc sile osiowa P<=T oraz moment obrotowy Ms<=T*d/2
Polaczenie wciskowe: wtlaczane(przy uzyciu prasy(hydraulicznej)), skurczowe(pol. na ogrzaniu oprawy), rozprezne(pol. na obnizeniu temp czopa), kombinowane

Pol KSZTALTOWErys145,146,147polaczenia klinem poprzecznym-sluzy zwykle do laczenia draga z tuleja poprzez wcisniecie klina miedzy elementy laczace(dit), klin ustawiany jest poprzecznie wzgledem draga
polaczenie klinem wzdluznym-kliny wzdluzne umieszczane sa rownolegle do osi i sluza do laczenia z walem elementow na nim osadzonych tj. kola zebate itp. klin wpija sie miedzy czop walu a piaste kola
kliny podluzne moga byc wpuszczone w odpowiednie rowki wykonane w czopie i w piascie

Pol ROZPUSTOWE I WIELOWYPUSTOWE rys150
rozpustowymi nazywamy czesci laczace, osobne do klinow wzdluznych  lecz nie posiadajacych pochylenia. sa one ciasno osadzone w rowkach walow, natomiast w rowku piasty nad walem istnieje niewielki luz. jesli element sie obraca to drugi tez.

POLACZENIA GWINTOWE
charakterystyczna cecha tych polaczen jest gwint naciety na powierzchniach elementow laczonych. zwykle sa to powierzchnie walcowe, rzadziej stozkowe. w zaleznosci od kierunku skretu linii srubowej rozrozniamy gwinty lewe i prawe.
a)gwinty metryczne: drobnozwojowe, prawe, lewe b) gwint calowy c)gwint prostokatny d) gwinty okragle -> w zaworze
-g rurowe -g. stozkowe -g. walocwe
Laczniki gwintowe. Polaczenia gwintowe na ogol wykonuje sie za posrednictwem laczen. gwin, ktore dzielimy na wkrety, sruby i nakretki.

Osie i wały-elementy maszynowe, posiadające postać odpowiednio ukształtowanego pręta, na których są osadzone inne elementy. Osie mogą być ruchome lub nieruchome i przenoszą tylko siły poprzeczne, natomiast wały wykonują zawsze ruch obrotowy i przenoszą dodatkowo moment skręcający. Osie i wały maja z reguły przekrój kołowy lub pierścieniowy.
Czopy-odcinki osi i wałów na których występuje styk z innymi częściami urządzenia, dzielimy je na ruchowe i spoczynkowe. Ruchowe –istnieje obrót lub przesuw osiowy między czopem a elem. współpracującym.
spoczynkowe-występuje wzajemny ruch walu i elem. na nim osadzonego. w zależności od konstrukcji czopy mogą przenosić siły poprzeczne, wzdłużne i poprzeczno-wzdłużne.

Najczęściej stosowanym konstrukcjami do budowy wałów są stale niestopowe.

Łożyska-elementy maszynowe, których zadaniem jest podtrzymywanie obracających się osi lub wałów, lub osadzonych na nich ruchowych części.

Łożyska ślizgowe-pow. robocza czopa styka się bezpośrednio z powierzchnią gniazda łożyska. Występuje między pow. tarcie ślizgowe. W zależności od kierunku przenoszonych sił dzielimy na:
poprzeczne, wzdłużne, poprzeczno-wzdłużne. Budowa rys 173. Materiały stosowane do budowy łożysk sliz: kadłuby i pokrywy- odlewy żeliwne, panewki-żeliwo, brąz, stop cynku, aluminium, masa plastyczna, guma; przy wyższych prędkościach panewki –żeliwne, staliwne, brązowe, mosiężne. Przy doborze materiału należy uwzględnić następujące własności:
-odkształcalność
-odporność na zużycie
-mały wspł. Tarcia suchego

-Wytrzymałośc na naciski
-własności antykorozyjne i odporność na chem. oddziaływanie ośrodka

-łatwe docieranie się

- dobre przewodnictwo cieplne

-mały wspł rozszerzalności cieplnej

Tarcie ślizgowe w zależności od warunków smarowania:
-płynne(najkorzystniejsze)

-suche

-mieszane

Łożyska toczne-elem. toczne rozdzielają pierścienie łożyska, które wykonują ruch względny. Dzielimy na: kulkowe, wałeczkowe, stożkowe, baryłkowe i igiełkowe. Przy doborze łożyska mają znaczenie:
-ogólne warunki pracy łożyska

-wielkość sił przenoszonych przez łożysko

- liczba obrotów

-wymagany czas pracy łożyska

Podstawowymi parametrami są: nośność ruchowa i trwałość.
Zawory-zaspół służący do zmiany czynnego przekroju przepływu rurociągu. W zaworze można wyodrębnić: kadłub, element zamykający i mechanizm sterowniczy. W zależności od spełnianych zadań dzielimy na:
-zaporowe

Szczelne zamknięcie przekroju przepływu, rys237
-zwrotne

przepływ tylko w jednym kierunku 242
-regulacyjne

regulacja czynnego przekroju przepływu
-bezpieczeństwa

zabezp. aparat lub przewód przed nadmiernym wzrostem cisnienia 248
-rozdzielcze

zmiana drogi przepływu