Dermatologia - wykłady.docx

ZMIANY SKÓRNE

1.       PLAMA (Macula, czyt. Manula) – zmiana barwy skóry wskutek przekrwienia lub niedokrwienia (rumień). Jest ona bez większej lub mniejszej zawartości melaniny.

2.       BĄBEL (Urtica) – powstaje w wyniku nagłego okołonaczyniowego obrzęku skóry z jej uniesieniem. Charakterystyczną cechą bąbli jest ich nagłe pojawienie się, krótki czas trwania
i pojawienie się silnego świądu.

3.       PĘCHERZYK (Vesicula) – widoczna komórka w skórze, wypełniona płynem surowiczym.
Z powodu cienkiej pokrywy może dojść do uszkodzenia → nadżerka → strup.

PĘCHERZYK

 

                                            śródnaskórkowy                                  podrogowy

4.       KROSTA (Postula) – widoczna komora skóry, wypełniona ropą. Umiejscawia się podrogowo lub śródnaskórkowo. Częściowo związana jest z przydatkami skóry, z ujściem mieszków włosowych i gruczołów potowych.

„Torbiel” – zawartość ropna krosty. Krosta jest otorbioną komorą z różną zawartością, przeważnie z produktami gruczołów.

5.       GRUDKA (Papula) – ma trwałą konsystencję, wielkość do 1 cm. Uniesienie skóry powstaje
w wyniku zwiększenia się objętości komórek lub odkładania się stałych substancji.

6.       NADŻERKA (Erosio) – ubytek naskórka, mogący obejmować wszystkie jego warstwy. Charakterystyczną formą nadżerki jest przeczos. Jest on uwarunkowany mechanicznie poprzez np. zdrapanie naskórka lub nadmierne drapanie.

7.       ROZPADLINA – bolesny szczelinowy ubytek skóry, obejmujący naskórek i skórę właściwą. Umiejscawia się także na błonach śluzowych.

8.       WRZÓD (Ulcus) – głęboko sięgający ubytek w tkance skóry właściwej ze słabą skłonnością
do gojenia się.

9.       ŁUSKA – są to nawarstwienia górnych warstw naskórka, składające się ze zrogowaciałych, oddzielających się kompleksów komórkowych.

10.   NADMIERNE ROGOWACENIE NASKÓRKA – przylegające nawarstwienia komórek zrogowaciałych.

11.   STRUP (Crusta) – zasuszona wydzielina, przeważnie pokrywająca nadżerki. Kolor może być żółty (ropne tworzenie się strupa), przy głęboko sięgających zmianach z uszkodzeniem ściany naczyń występuje kolor brązowy (zawartość krwista – krwotoczne tworzenie się strupa).

12.   BLIZNA (Cicatrix) – gojenie się ubytków skóry, stan zejściowy niektórych wykwitów, występujący z zanikiem lub przerostem skóry.

KRYTERIA BADANIA DERMATOLOGICZNEGO

1.       LOKALIZACJA – umiejscowienie ogniska na obszarze skóry powinno być ściśle określone.

2.       LICZBA – zmiany występują pod postacią schorzeń jednoogniskowych z pojedynczym wykwitem albo schorzeń wieloogniskowych z kilkoma ogniskami.

3.       RODZAJ – szeregowaniem różnych wykwitów skóry zajmuje się nauka o wykwitach – Seniotyka. Ogniska skóry kwalifikuje się przeważnie wg fizykalnych (niebiologicznych) kryteriów – jest to: barwa, stan skupienia, spoistość, wielkość.

4.       UKŁAD – rozmieszczenie lub układ większej liczby pojedynczych ognisk: rozsiane, zgrupowane
i zlewające się.

5.       ROZLEGŁOŚĆ ZMIAN – zasięg rozprzestrzeniania się pojedynczego ogniska, może zostać podany w cm lub porównany do wielkości dłoni / monety.

6.       PODZIAŁ WYKWITÓW:

a)      wykwity w poziomie skóry:

Ø      plama;

b)      wykwity ze zwiększeniem objętości:

Ø      bąbel,

Ø      pęcherzyk,

Ø      krosta;

c)      wykwity ze zmniejszeniem objętości:

Ø      nadżerka,

Ø      rozpadlina,

Ø      wrzód;

d)      nawarstwienia:

Ø      łuska,

Ø      nadmierne rogowacenie naskórka,

Ø      strup;

e)      stany zejściowe:

Ø      blizna.

7.       DOLEGLIWOŚCI – najczęstszą miejscową dolegliwością w chorobach skóry jest świąd – bardzo typowy dla niektórych schorzeń (np. świerzbu), a w niektórych prawie nigdy niewystępujący (np. kiła). Rzadsze są bóle (np. półpasiec, choroby błony śluzowej, żylaki kończyn
i odbytu). W ciężkich chorobach skóry mogą występować ogólne dolegliwości.

KRYTERIA ZMIAN

1.       KSZTAŁT:

Ø      regularny,

Ø      nieregularny;

2.       ODGRANICZENIE OD ZDROWEJ NIEZMIENIONEJ SKÓRY:

Ø      ostre,

Ø      nieostre;

3.       UKŁAD:

Ø      zgrupowany,

Ø      rozsiany,

Ø      zlewający się (wykwit nachodzi na wykwit);

4.       ROZLEGŁOŚĆ ZMIAN:

Ø      zlokalizowane,

Ø      uogólnione.

SCHORZENIA SKÓRY WYWOŁANE PRZEZ CZYNNIKI FIZYKALNO – CHEMICZNE

              Środowisko człowieka ma charakter nie tylko biologiczny, ale także fizykalno-chemiczny. Działalność ludzka w coraz większym stopniu przeobraża środowisko (zmniejsza się środowisko biologiczne i następuje ekspansja środowiska fizykalno-chemicznego). Czynnikami fizykalnymi, które mogą oddziaływać na skórę są np.:

Ø      wpływy mechaniczne,

Ø      temperatura,

Ø      promieniowanie,

Ø      elektryczność;

a czynnikami chemicznymi są np.:

Ø      woda,

Ø      powietrze,

Ø      związki chemiczne.

              Częściowo chodzi o wpływy naturalnego środowiska, a częściowo o sztucznie stworzone czynniki środowiskowe, szczególnie w pracy i życiu zawodowym (medycyna pracy i schorzenia zawodowe). Ciągle trudno wykrywalnymi uszkodzeniami skóry są schorzenia spowodowane złym stanem naturalnego środowiska człowieka: zanieczyszczeniem środowiska oraz oddziaływaniem dziury ozonowej. Z jednej strony wystąpienie uszkodzeń skóry jest zasadniczo możliwe, ponieważ jest ona narażona na nie jako zewnętrzna powłoka ustroju; z drugiej strony skóra ma pewne mechanizmy obronne zdolne do stawiania oporu. Pod względem medycznym lepiej dają się uchwycić uszkodzenia skóry powstałe w wyniku wyraźnie niefizjologicznych oddziaływań fizykalno-chemicznych.

Charakterystycznymi cechami schorzeń skóry wywołanymi wpływami fizykalno-chemicznymi są:

a)      uszkodzenia,

b)      reguła „dawka – czas”,

c)      wpływ toksyczny,

d)      zooalergozy,

e)      przenoszenie zakażeń.

SCHORZENIA WYWOŁANE MECHANICZNIE:

A.     RANY

Ø      rany otwarte – pionowe rozdzielenie skóry, częściowo jako lekkie obrażenia, a częściowo jako wypadki o różnym stopniu ciężkości,

Ø      KLINIKA (obraz kliniczny) – w zależności od sposobu powstawania wyróżnia się określone rodzaje ran: cięte, kłute, szarpane, miażdżone, kąsane, otarcia, rany powstałe wskutek wybuchu,

Ø      powikłania:

a)      zakażenia – rana stanowi wrota zakażenia dla zarazków,

b)      powstanie owrzodzenia przy wstępnie uszkodzonej skórze (cukrzyca, tętnicze zaburzenia krążenia),

c)      wadliwe powstawanie blizn, np. keloid (zgrubiała skóra),

Ø      rokowania gojenia się ran są dobre.

B.     PĘCHERZE

Ø      powstają wskutek poziomego rozdzielenia się ciągłości skóry i są przeważnie podnaskórkowe,

Ø      KLINIKA – powstają przeważnie na rękach, stopach wskutek niefizjologicznego ucisku
i rozciągania. Powstawanie pęcherzy przy normalnym obciążeniu skóry wskazuje na istnienie czynników lub chorób predyspozycyjnych takich jak:

ü      genodermatozy (pęcherzowe oddzielanie się naskórka),

ü      pęcherzowe schorzenia autoimmunologiczne,

ü      zaburzenia przemiany materii,

ü      cukrzyca z patologią drobnych naczyń skóry.

PRZEWLEKŁE USZKODZENIA SPOWODOWANE UCISKIEM

              Przewlekłe mechaniczne obciążenia z okresowymi przerwami mogą prowadzić do reakcji adaptacyjnych skóry (skóra może tolerować zmianę). Dostarczają one nierzadko wskazówek, co do sposobów ich powstawania → ciężka praca fizyczna, specjalne znamiona zawodowe, zmiany skórne
u osób psychicznie chorych.

Ø      KLINIKA – przewlekłe uszkodzenia są spowodowane uciskiem przy niefizjologicznie przewlekłym obciążeniu skóry – są to hiperkeratozy (leczenie miejscowe keratolizą przez usunięcie; najważniejsze jest usunięcie przyczyny), modzele, nagniotki, krwawienia.

1.       ODLEŻYNA – niedokrwienna martwica spowodowana ciągłym, przewlekłym uciskiem powierzchni skóry.

Ø      Podział stopnia ciężkości odleżyny wg szerzenia się w głąb tkanek:

ü      STOPIEŃ I – zaczerwienienie,

ü      STOPIEŃ II – owrzodzenie skóry,

ü      STOPIEŃ III – dalsze, głębsze zniszczenie części miękkich, np. mięśni.

USZKODZENIA TERMICZNE SKÓRY

1.      OPARZENIE I „SPARZENIE”

Są to skutki miejscowego działania podwyższonej temperatury powyżej 50°C, która wywołuje odpowiednie podwyższenie ciepłoty skóry i miejscowe, a także ogólne następstwa.

Ø      OPARZENIE

Jest to przeważnie silne uszkodzenie skóry na skutek oddziaływania wysokiej temperatury,
np. otwartego płomienia, gorących przedmiotów (temperatura ok. 900°C).

Wyróżniamy oparzenie:

ü      I STOPNIA – rumień, wyleczenie po kilku dniach,

ü      II STOPNIA – oprócz rumienia powstają również podnaskórkowe pęcherze,

ü      III STOPNIA – martwica lub tworzenie się strupa z głębokim zniszczeniem skóry
i przydatków skóry, może nastąpić szok pooparzeniowy, niebezpieczeństwo wystąpienia posocznicy, następnie mogą pojawiać się blizny i keloidy.

2.      ODMROŻENIE

Powstaje w wyniku miejscowego działania obniżonej temperatury, wywołującej odpowiednie ochłodzenie skóry.

Wyróżniamy odmrożenie:

ü      I STOPNIA – bladość skóry,

...