38. Ideologia a literatura.
I A. Schaff, „Stereotypy a działanie ludzkie”
· klasy poglądów dot. poznania ludzkiego:
a) poznanie ludzkie – proces OBIEKTYWNY, w sensie odbicia w umyśle ludzkim obiektywnie istniejącej rzeczywistości, tzn. istniejącej poza umysłem ludzkim i niezależnie od niego;
b) poznanie – SUBIEKTYWNA twórczość podmiotu, a rzeczywistość = produkt owej twórczości;
c) pogląd kompromisowy – poznanie ma charakter OBIEKTYWNO – SUBIEKTYWNY = jest jakimś odbiciem, odwzorowaniem rzeczywistości, będącej przedmiotem poznania, ale z ingerencją czynnika subiektywnego, który czyni z poznania pewien konstrukt.
· „ subiektywne odbicie” – proces poznania to proces obiektywny, zawierający domieszkę czynnika subiektywnego – warunku subiektywnego odbicia.
· Czynnik subiektywny – jest wieloaspektowy; jest to oddziaływanie jednostki na kształt poznania, na to, jak ona poznaje zmysłowo i pojmuje intelektualnie obiektywnie istniejącą rzeczywistość.
· Poznanie = relacja dwuczłonowa „podmiot – przedmiot”, gdzie podmiot ma rolę aktywną, a produkt poznania jest konstruktem.
· Wg Josepha Churcha stereotypy = schematy; odgrywają doniosłą rolę jako wkład subiektywny do procesu poznania. Jego ważnymi elementami są uwarunkowania społeczne i językowe.
· System języka, jakim posługuje się poznający człowiek ma wpływ na przebieg i rezultaty procesu poznania. Człowiek myśli tak, jak mówi, ale mówi tak, jak myśli = W. Humboldt.
· Teoria relatywizmu językowego – wytworzony system języka określa sposób postrzegania i myślenia mówiących nim ludzi. Gdy systemy języka są dostatecznie odległe, wytworzony za ich pomocą obraz świata będzie różny.
· Język ma wpływ na warstwę emocjonalną człowieka w procesie poznania.
· Stereotypy są zawsze werbalne, gdyż występują jako treść słowa, wyrazu;
· Stereotyp lingwistyczny – pleonazm.
· Stereotyp – termin wprowadzony przez Waltera Lippmanna w latach 20. XX wieku, jego sens jest zróżnicowany;
a)stereotyp = gdy określone emocje, oceny, postawy są reakcją nie na własne doświadczenia w danej kwestii, lecz na słowo-nazwę, które wywołuje w nas owe uczucia, postawy, oceny;
Ø Stereotyp narodowy
Ø Stereotypy grup zawodowych
Ø Stereotypy klasowe.
b)stereotyp = gdy określone słowo-nazwa wywołuje reakcję emocjonalną wyrażającą się w ocenach, postawach jednostki i mogącą się powtarzać mechanicznie w odniesieniu do wszystkich egzemplarzy klasy przedmiotów, których nazwą jest dane słowo.
Mag_man