DOSTOSOWANIE WYMAGAŃ EDUKACYJNYCH W PRAKTYCE
1. Uczniowie o inteligencji niższej niż przeciętna
Uczniowie z inteligencją niższą niż przeciętna ( 70-84 w skalach Wechslera ) stanowią 14% populacji szkolnej. Uzyskują oni słabe wyniki w nauce, pomimo dużego własnego nakładu pracy a niekiedy nawet, mimo intensywnej stymulacji rozwoju.
Największe trudności mają w rozumowaniu i logicznym myśleniu we wszystkich jego formach i przejawach. Poziom ich rozwoju słowno-pojęciowego odpowiada wcześniejszej fazie rozwojowej.
W szczególności uczniowie ci mają problemy z:
o wewnętrzną organizacją nowo nabytej wiedzy i integrowaniem jej z już posiadaną ( stąd wolne tempo uczenia się )
o generalizowaniem wiedzy oraz wykorzystywaniem jej w różnych dziedzinach
o opanowaniem materiału o charakterze abstrakcyjnym ( ze względu na bardzo słabą pamięć krótkotrwałą dzieci te zdecydowanie łatwiej pracują i uczą się na materiale konkretnym )
o umiejętnością myślenia przyczynowo-skutkowego
o dokonywaniem porównań między zbiorami ( różnicowanie i szukanie podobieństw )
o umiejętnością odróżniania cech istotnych od nieistotnych
o dokonywaniem uogólnień, szczególnie o charakterze werbalnym
Myślenie tych dzieci charakteryzuje: konkretyzm i mała samodzielność. Często uczą się „na pamięć” bez zrozumienia treści.Ich trudności nasilają się wraz z pokonywaniem kolejnych poziomów edukacji. Wykształcenie wyższe jest dla nich w zasadzie nieosiągalne ( tzn. było nieosiągalne dopóki nie powstało tak wiele prywatnych szkół wyższych ).
W przypadku tych dzieci konieczne jest dostosowanie zarówno w zakresie formy, jak i treści wymagań. Nie kwalifikują się do szkoły specjalnej dla upośledzonych umysłowo, a program szkoły ogólnodostępnej jest dla nich trudny, a przede wszystkim zbyt szybko realizowany. W zasadzie tylko w tej grupie uczniów możemy mówić o obniżeniu wymagań pamiętając jednak, że obniżenie kryteriów jakościowych nie może zejść poniżej podstawy programowej.
Ogólne wymagania co do formy :
o omawianie niewielkich partii materiału i o mniejszym stopniu trudności
o pozostawianie więcej czasu na jego utrwalenie
o podawanie poleceń w prostszej formie
o unikanie trudnych, czy bardzo abstrakcyjnych pojęć
o częste odwoływanie się do konkretu, przykładu
o unikanie pytań problemowych, przekrojowych
o wolniejsze tempo pracy
o szerokie stosowanie zasady poglądowości
o odrębne instruowanie dzieci
o zadawanie do domu tyle, ile dziecko jest w stanie wykonać samodzielnie.
JĘZYK POLSKI
Symptomy trudności
· słabe oceny pomimo starań i wysiłków ucznia
· trudności w czytaniu i pisaniu (trudności z kojarzeniem określonych dźwięków - głosek, z odpowiadającymi im symbolami - literami
· trudności w rozumieniu czytanych treści
· trudności w samodzielnym wypowiadaniu się, formułowaniu wniosków i sądów, w uogólnianiu, myśleniu symbolicznym ( abstrakcyjnym )
· niski poziom rozwoju słowno - pojęciowego (odpowiada wcześniejszej fazie rozwoju)
· ubogie słownictwo, wadliwa struktura gramatyczna wypowiedzi ustnych i pisemnych
· słabsza sprawność manualna ( rysunki, pismo mają niski poziom graficzny )
· słaba umiejętność stosowania konwencjonalnych sposobów zapamiętywania
· duże problemy z przywoływaniem z pamięci odległych partii materiału (słaba pamięć długotrwała, operacyjna)
· trudności z selekcją i wychwyceniem myśli przewodniej w długich tekstach
· wolne tempo procesów umysłowych i działania
Sposoby dostosowania wymagań edukacyjnych
· zmniejszanie ilości, stopnia trudności i obszerności zadań
· dzielenie materiału na mniejsze partie, wyznaczanie czasu na ich opanowanie i odpytywanie
· wydłużanie czasu na odpowiedź, przeczytanie lektury
· wprowadzanie dodatkowych środków dydaktycznych np. ilustracje, ruchomy alfabet
· odwoływanie się do znanych sytuacji z życia codziennego
· formułowanie pytań w formie zdań o prostej konstrukcji powołujących się na ilustrujące przykłady
· częste podchodzenie do ucznia w trakcie samodzielnej pracy w celu udzielania dodatkowej pomocy, wyjaśnień
· zajęcia w ramach zespołu dydaktyczno-wyrównawczego, gdzie szczególnie u młodszych dzieci należy oprócz wyjaśniania bieżących zagadnień programowych usprawniać funkcje poznawcze (procesy intelektualne i percepcyjne), (zajęcia dodatkowe są niezbędne, bowiem dziecko z inteligencją niższą niż przeciętna nie jest w stanie opanować tych umiejętności tylko dzięki pracy na lekcji i samodzielnej nauce własnej w domu)
· należy zezwolić na dokończenie w domu niektórych prac wykonywanych na lekcjach
· dyktanda przeprowadzać indywidualnie w wolniejszym tempie, gdyż dzieci te często nie nadążają za klasą
· potrzeba większej ilości czasu i powtórzeń na opanowanie materiału.
JĘZYKI OBCE
· trudności z prawidłową wymową
· trudności w zapamiętywaniu i/lub odtwarzaniu treści, słówek, zdań
· trudności w swobodnym wypowiadaniu się na określony temat
· trudności w poprawnym czytaniu i pisaniu
· problemy z gramatyką
· zmniejszanie ilości słówek do zapamiętania
· pozostawianie większej ilości czasu na ich przyswojenie
· odpytywanie po uprzedzeniu, kiedy i z czego dokładnie uczeń będzie pytany
· wymagania w wypowiadaniu się na określony temat ograniczyć do kilku krótkich, prostych zdań.
MATEMATYKA, FIZYKA, CHEMIA
· trudności z wykonywaniem bardziej złożonych działań
· trudność z pamięciowym przyswajaniem i/lub odtwarzaniem z pamięci wyuczonych treści (np. tabliczka mnożenia, skomplikowane wzory, układy równań)
· problem z rozumieniem treści zadań
· potrzeba większej ilości czasu na zrozumienie i wykonanie zadania
· częste odwoływanie się do konkretu (np. graficzne przedstawianie treści zadań), szerokie stosowanie zasady poglądowości
· omawianie niewielkich partii materiału i o mniejszym stopni trudności (pamiętając, że obniżenie wymagań nie może zejść poniżej podstawy programowej)
· podawanie poleceń w prostszej formie (dzielenie złożonych treści na proste, bardziej zrozumiałe części)
· wydłużanie czasu na wykonanie zadania
· podchodzenie do dziecka w trakcie samodzielnej pracy w razie potrzeby udzielenie pomocy, wyjaśnień, mobilizowanie do wysiłku i ukończenia zadania
· zadawanie do domu tyle, ile dziecko jest w stanie samodzielnie wykonać
· potrzeba większej ilości czasu i powtórzeń dla przyswojenia danej partii materiału.
GEOGRAFIA, BIOLOGIA, HISTORIA
· trudność w selekcji i wybraniu najważniejszych treści (tendencja do pamięciowego uczenia się wszystkiego po kolei)
· problem z zapamiętywaniem dat, nazwisk, nazw, miejscowości
· nieumiejętność przekrojowego wiązania faktów i informacji
· w związku z dużym problemem w selekcji i wyborze najważniejszych informacji z danego tematu można wypisać kilka podstawowych pytań, na które uczeń powinien znaleźć odpowiedź czytając dany materiał (przy odpytywaniu prosić o udzielenie na nie odpowiedzi). Podobnie postępować przy powtórkach
· pozostawianie większej ilości czasu na przygotowanie się z danego materiału ( dzielenie go na małe części, wyznaczanie czasu na jego zapamiętanie i odpytywanie ).
MUZYKA, WYCHOWANIE FIZYCZNE, PLASTYKA, TECHNIKA
· niezborność ruchowa i trudności w wykonywaniu niektórych ćwiczeń (potrzeba dłuższego treningu, aby opanować dane ćwiczenie, rzucanie do celu itp.)
· trudności w zrozumieniu zasad i reguł różnych gier
· obniżony poziom prac plastycznych i technicznych (słabsza własna inwencja twórcza, wyobraźnia)
· trudność w zapisywaniu i odczytywaniu nut
· zapewnienie większej ilości ćwiczeń, aby uczeń opanował daną sprawność ( w razie potrzeby zwolnienie z wykonania ćwiczeń przerastających możliwości ruchowe ucznia )
· wielokrotne tłumaczenie i wyjaśnianie zasad i reguł gier sportowych
· podpowiadanie tematu pracy plastycznej czy technicznej, częste podchodzenie do ucznia, ukierunkowywanie w działaniu
· pozwalanie na korzystanie ze śpiewników, wzorów, zapisów nutowych
· liberalne ocenianie wytworów artystycznych ucznia
· w ocenianiu zwracanie większej uwagi na wysiłek włożony w wykonanie zadania, niż ostateczny efekt pracy.
2. Uczniowie słabowidzący
U takich dzieci niepełnosprawność w zakresie widzenia oznacza osłabienie wzroku, które nawet przy użyciu szkieł korekcyjnych wpływa negatywnie na ich osiągnięcia szkolne.
· mylenie liter o podobnych kształtach
· mylenie wyrazów o podobnej strukturze
· przestawianie liter
· nieprawidłowa technika czytania
· brak rozumienia tekstu w całości
· wolniejsze tempo czytania związane z problemami w spostrzeganiu całego wyrazu, zdania.
· problemy z rozumieniem tekstu ( konieczność koncentracji na postrzeganiu kształtu poszczególnych liter )
· możliwe trudności w pisaniu z uwagi na obniżoną sprawność spostrzegania i zakłóconą koordynację wzrokowo – ruchową.
· możliwe popełnianie wielu błędów: przestawianie, mylenie, opuszczanie liter, błędy ortograficzne, złe rozplanowanie stron w zeszycie.
· właściwe umiejscowienie dziecka w klasie ( zapobiegające odblaskowi pojawiającemu się w pobliżu okna, zapewniające właściwe oświetlenie i widoczność )
· udostępnianie tekstów ( np. testów sprawdzających wiedzę ) w wersji powiększonej
· podawanie modeli i przedmiotów do obejrzenia z bliska
· zwracanie uwagi na szybką męczliwość dziecka związaną ze zużywaniem większej energii na patrzenie i interpretację informacji uzyskanych drogą wzrokową ( wydłużanie czasu na wykonanie określonych zadań )
· umożliwienie dziecku korzystania z kaset z nagraniami lektur szkolnych
· w geometrii należy wprowadzać uproszczone konstrukcje z ograniczoną do koniecznych liczbą linii pomocniczych i konstrukcje geometryczne wykonywać na kartkach większego formatu niż zwykła kartka papieru
· częste zadawanie pytania- „co widzisz?” w celu sprawdzenia i uzupełnienia słownego trafności doznań wzrokowych.
3. Uczniowie słabosłyszący
Uczeń słabosłyszący, to dziecko, które ma pozostałości słuchu wystarczające do skutecznego odbierania informacji językowych za pomocą słuchu, najczęściej przy użyciu aparatu słuchowego. Nie ma związku przyczynowego między osłabieniem słuchu a inteligencją dziecka.
...
maksiulo