specjalizacja.rtf

Podejmowanie działalności gospodarczej

Warunki prawne podejmowania działalności gospodarczej zostały określone w ustawie z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej . Ustawa ta reguluje również warunki prawne wykonywania i zakończenia działalności gospodarczej na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Ponadto ustawa zawiera zadania organów administracji publicznej z tym związane , określa również podstawowe zasady jakie obowiązują państwo i jego organy oraz podmioty podejmujące i prowadzące działalność gospodarczą. Do tych zasad możemy zaliczyć dwie podstawowe:

·         zasadę wolności gospodarczej, oznaczającą, że podejmowanie, wykonywanie i zakończenie działalności gospodarczej jest wolne,

·         zasadę równości wszystkich podmiotów gospodarczych przy podejmowaniu, wykonywaniu i zakończeniu działalności gospodarczej, która daje przedsiębiorcom prawo do równego traktowania przez państwo i jego organy, natomiast dla państwa i jego organów zasada ta oznacza obowiązek równego traktowania przedsiębiorców.

Poprzez system prawa państwo nakłada obowiązki i uprawnienia na podmioty chcące podjąć działalność gospodarczą lub taką działalność prowadzące, nakłada również obowiązki na państwo i jego organy. Ustawa w wielu swych przepisach wskazuje na określone obowiązki organów administracji publicznej. Szczególnej egzemplifikacji dostarcza w tym zakresie przepis art. 11, zobowiązujący organy administracji publicznej do załatwiania spraw przedsiębiorców bez zbędnej zwłoki. Do obowiązków organów administracji publicznej należy również wspieranie rozwoju przedsiębiorczości poprzez tworzenie korzystnych warunków do podejmowania i wykonywania działalności gospodarczej, w szczególności wspieranie mikroprzedsiębiorców oraz małych i średnich przedsiębiorców.

Ustawa dokonuje określenia, między innymi, dwóch pojęć mających istotne znaczenie dla naszych rozważań, którymi są: pojęcie działalności gospodarczej i pojęcie przedsiębiorcy.

A/ Działalność gospodarcza

Według ustawodawcy działalnością gospodarczą jest zarobkowa działalność wytwórcza, budowlana, handlowa, usługowa oraz poszukiwanie, rozpoznawanie i wydobywanie kopalin ze złóż, a także działalność zawodowa, wykonywana w sposób zorganizowany i ciągły. Zgodnie z ustawowym określeniem działalności gospodarczej możemy wyodrębnić działalność gospodarczą sensu stricte oraz działalność zawodową. Działalność zawodowa dotyczy działalności prowadzonej przez osoby fizyczne w sferze tzw. wolnych zawodów, inaczej umownie nazywanych zawodami zaufania publicznego . Abstrachując w tym miejscu od sfery wolnych zawodów, należy podkreślić, że z przedstawionego powyżej pojęcia działalności gospodarczej wynikają, dla osoby pragnącej podjąć działalność gospodarczą, dwa podstawowe warunki, którym ta działalność ma odpowiadać.

Pierwszym warunkiem jest prowadzenie działalności w celach zarobkowych, co oznacza np. że prowadzenia działalności o charakterze charytatywnym nie można kwalifikować jako działalności gospodarczej. Pojęcie "celu zarobkowego" należy ujmować w kategoriach zamiaru podmiotu osiągania tego celu, chociaż w praktyce wynikiem działalności gospodarczej może być również strata. Należy przy tym dodać, że zarobkowy charakter działalności gospodarczej pociąga za sobą dalsze konsekwencje, tj. działanie na własny rachunek i odpowiedzialność przedsiębiorcy. Ustawa prawo upadłościowe i naprawcze wskazuje, że przedsiębiorca prowadzi działalność gospodarczą lub zawodową we własnym imieniu, co oznacza jego odpowiedzialność za „skutki” tych działań. Oczywiście zakres tej odpowiedzialności będzie również konsekwencją przyjętej formy organizacyjno – prawnej dla prowadzenia działalności gospodarczej.

Drugim warunkiem prowadzenia działalności gospodarczej jest prowadzenie jej w sposób zorganizowany. W tym przypadku pojęcie „zorganizowania” należy ujmować jako zorganizowaną formę prawną, a nie dowolną. Konsekwencją wyboru formy organizacyjno – prawnej będzie jej wewnętrzne zorganizowanie, np. powołanie właściwych organów w przypadku powołania osoby prawnej, czy też określenie zakresu odpowiedzialności za zobowiązania np. w spółce komandytowej. Wybór formy organizacyjno – prawnej oraz wielkość podmiotu prowadzącego działalność gospodarczą, będą decydowały również o innych wewnętrznych elementach zorganizowania, takich jak np. system prowadzenia księgowości i sposób rozliczania się z fiskusem. Na sposób zorganizowania się podmiotu prowadzącego działalność gospodarczą może mieć wpływ zakres prowadzonej działalności gospodarczej, np. powołanie określonych służb monitorujących w zakresie ochrony środowiska . W przypadku podejmowania działalności gospodarczej typu „spin – off” należy rozważyć, czy będzie to działalność prowadzona wspólnie z uczelnią wyższą.

B/ Przedsiębiorca

Podmiotem prowadzącym działalność gospodarczą jest przedsiębiorca, którym zgodnie z Ustawą , może być osoba fizyczna, osoba prawna lub jednostka organizacyjna niebędąca osobą prawną, której odrębna ustawa przyznaje zdolność prawną. Podstawową cechą przedsiębiorcy jest fakt wykonywania we własnym imieniu działalności gospodarczej. Za przedsiębiorców uznaje się także wspólników spółki cywilnej w zakresie wykonywanej przez nich działalności gospodarczej.

Zgodnie z cytowanym przepisem Ustawy przedsiębiorców dzielimy na trzy podstawowe grupy:

·         osoby fizyczne,

·         osoby prawne,

·         jednostki organizacyjne niebędące osobami prawnymi, którym przepisy ustaw przyznają zdolność prawną.

Podział ten ma istotne znaczenie, nie tylko porządkowe. W zależności od tego, do której grupy będzie zaliczał się określony przedsiębiorca, odmiennie może być ukształtowana jego pozycja prawna względem Państwa i jego organów oraz względem innych przedsiębiorców. W przypadku działalności typu spin – off podział ten będzie miał również istotne znaczenie, gdyż forma prawna będzie determinowała ewentualny udział uczelni wyższej w tej działalności.

Najszerszym kręgiem podmiotów uprawnionych do prowadzenia działalności gospodarczej są osoby fizyczne. W odniesieniu do osób fizycznych istotne znaczenie mają postanowienia kodeksu cywilnego , przyznające człowiekowi zdolność prawną i zdolność do czynności prawnych. Przy czym przez zdolność prawną należy rozumieć zdolność do bycia podmiotem praw w ogóle i w zakresie konkretnych praw podmiotowych i obowiązków; dana jest ona każdemu człowiekowi od chwili urodzenia.

Natomiast zdolność do czynności prawnych uzyskuje człowiek z chwilą osiągnięcia pełnoletniości. Przez zdolność do czynności prawnych rozumiemy to, że poprzez swoje działania możemy wywoływać skutki prawne i zaciągać zobowiązania. W przypadku działalności gospodarczej oznaczać to będzie działanie we własnymi imieniu i na własną odpowiedzialność osoby fizycznej będącej przedsiębiorcą.

Zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa osoba fizyczna może w formach bezpośrednich podejmować i prowadzić działalność gospodarczą. Może być również uczestnikiem większych form organizacyjno-prawnych, powoływanych wspólnie z innymi podmiotami, w tym z osobami fizycznymi, dla prowadzenia działalności gospodarczej. Osoba fizyczna może uczestniczyć w prowadzeniu działalności w formie spółki cywilnej z tym, że z punktu widzenia ustawy o swobodzie działalności gospodarczej, przedsiębiorcami są wspólnicy tej spółki, a nie sama spółka. Jest to istotne zwłaszcza w związku ze spełnianiem obowiązków rejestrowych oraz odpowiedzialnością za zobowiązania wobec osób trzecich, w tym Skarbu Państwa.

Kolejną grupą podmiotów uprawnionych do prowadzenia działalności gospodarczej są osoby prawne. Kodeks cywilny w art. 33 określa, że osobami prawnymi są Skarb Państwa i jednostki organizacyjne, którym przepisy szczególne przyznają osobowość prawną. Osobowość prawną jednostki uzyskują z chwilą wpisania do właściwego rejestru, chyba że przepisy szczególne stanowią inaczej. Ustrój, organizację i sposób działania osoby prawnej określają odpowiednie przepisy prawa. Przepisy ustaw odnoszących się do poszczególnych kategorii osób prawnych będą nie tylko określały ich ustrój i sposób działania, ale będą przesądzały również o tym, czy dana grupa osób prawnych może prowadzić działalność gospodarczą, czy też ta działalność jest im zabroniona. W przypadku osób prawnych będą się również pojawiały przepisy określające szczególne obowiązki i warunki podejmowania przez określoną grupę tych podmiotów działalności gospodarczej. Skarb Państwa jako osoba prawna nie prowadzi działalności gospodarczej w formach bezpośrednich. Natomiast mienie Skarbu Państwa, podobnie jak mienie jednostek samorządu terytorialnego, może stanowić podstawę przy powoływaniu i prowadzeniu działalności gospodarczej przez utworzone w tym celu osoby prawne np. spółki kapitałowe (tzw. Jednoosobowe Spółki Skarbu Państwa lub spółki z udziałem Skarbu Państwa, mogą to być również spółki komunalne ) i przedsiębiorstwa państwowe . Grupę podmiotów gospodarczych tworzonych przez Skarb Państwa i jednostki samorządu terytorialnego zaliczamy do kategorii przedsiębiorców publicznych, które nie będą przedmiotem naszych dalszych rozważań.

Dla potrzeb naszej analizy zajmiemy się przedsiębiorcami prywatnymi tworzonymi przez podmioty prywatne, głównie osoby fizyczne, korzystające z kapitału prywatnego. Z tym jednak zastrzeżeniem, że uczestnikami tych osób prawnych mogą być również uczelnie wyższe wykorzystujące w tej działalności własne środki. Do tej kategorii przedsiębiorców zaliczymy handlowe spółki kapitałowe, spółdzielnie, fundacje i stowarzyszenia. Udział uczelni wyższej w tworzeniu i uczestniczeniu w prowadzonej działalności poszczególnych wymienionych kategorii osób prawnych będzie zależny od wyboru konkretnej formy osoby prawnej.

Trzecią kategorię przedsiębiorców stanowią jednostki organizacyjne niebędące osobami prawnymi, którym przepisy ustaw przyznają zdolność prawną. Do tej kategorii przedsiębiorców przepisy prawa zaliczają niektóre spółki handlowe, utworzone na podstawie przepisów kodeksu spółek handlowych . Spółkami tymi są wszystkie spółki osobowe , a więc spółka jawna, spółka partnerska, spółka komandytowa i spółka komandytowo-akcyjna. W tej grupie występują również spółki kapitałowe w organizacji . W przypadku wyboru tej formy prawnej do prowadzenia działalności typu „spin – off” musimy pamiętać, że ta forma prawna może być brana pod uwagę wtedy, gdy będziemy wybierali „luźniejszą” formę współpracy z uczelnią wyższą, np. współpracując bezpośrednio z nauczycielami akademickimi.

Zalety prowadzenia własnej firmy to przede wszystkim:

·         Satysfakcja z tworzenia nowych rzeczy i poczucie, że udało nam się zrealizować podjęty cel.

·         Poprawa sytuacji finansowej - choć nie zawsze widoczne jest to na początku działalności oraz często bywa zależne od koniunktury na rynku czy od ogólnej sytuacji gospodarczej w kraju, gdzie prowadzimy działalność. Brak efektów finansowych jest często zauważalny w sytuacji, gdy otwieramy firmę, w którą należy na początku sporo zainwestować. Jest to odczuwalne tym bardziej w sytuacji, gdy przed założeniem działalności gospodarczej osoba ta była bezrobotna. Jednak należy pamiętać, że istnieje wiele organizacji wspierających przedsiębiorczość. Nie jesteś sam!

·         Pewność zatrudnienia - dopóki firma będzie istniała, to nikt nas z niej nie wyrzuci, nie rozwiąże z nami umowy o pracę itp.

·         Niejednokrotnie osoby, które otworzyły własną działalność, stwierdzają, że rezygnacja z etatu była dla nich opłacalna finansowo. Wiąże się to z ponoszeniem kosztów, które można odpisać od podatku. Te wydatki jednak muszą być ściśle związane z prowadzoną działalnością.

·         Duża niezależność i elastyczność w wyborze sposobu wykonywania określonych i wymaganych przez charakter pracy działań.

·         Większa satysfakcja niż wówczas, gdy pracuje się dla kogoś niż dla siebie.

Wady prowadzenia własnej firmy to przede wszystkim:

·         Nieustanny brak poczucia bezpieczeństwa na rynku. Chyba że osiągnie się pozycję potentata w swej dziedzinie.

·         Nieustanne zabiegi o utrzymanie odpowiedniego poziomu sprzedaży usług lub produktów, z czym wiążą się kolejne inwestycje, badania rynku itp.

·         Podjęcie ryzyka niepowodzenia przedsięwzięcia.

·         Tzw. "nadgodziny". Ty decydujesz, w jaki sposób zaplanujesz dzień, choć często będziesz musiał poświęcić więcej niż 8 godzin na pracę.

·         Konieczność prowadzenia dodatkowej dokumentacji podatkowej, ZUS i borykania się z biurokracją, w jej pejoratywnym znaczeniu.

·         Od prowadzących samodzielną działalność gospodarczą wymaga się bezwzględnego dostosowania się do przepisów kodeksu pracy, zasad higieny pracy i bezpieczeństwa. Wszelkie te przepisy są niestety często zmieniane i należy monitorować te zmiany.

·         Podjęcie odpowiedzialności finansowej i prawnej, zarówno za siebie, jak i za pracowników.

·         Ponoszenie konsekwencji prawnych.

Porównanie pracy na etacie i prowadzena firmy

Praca na etacie ma wiele zalet, szczególnie gdy pracujesz w firmie, która dba o Ciebie. Jeżeli nie jesteś w pełni zadowolony z tego co dzieje się w Twojej firmie a dodatkowo, nie możesz wpłynąć na żadne decyzje, możesz zastanawiać się nad otwarciem swojej firmy. Jeżeli dodatkowo posiadasz odpowiednie cechy charakteru, możesz nadawać się do prowadzenia firmy. Przygotowałem krótką tabelkę porównującą pracę na etacie z pracą na własny rachunek. Starałem się nie pisać o oczywistych kwestiach takich jak to, że w swojej firmie zarobki są nielimitowane a na pensji zazwyczaj tak. Wybrałem jednak to z czego większość pracowników nie zdaje sobie sprawy. Dodatkowo pominąłem kwestię samozatrudnienia, czyli niby jesteś w swojej firmie ale nie zatrudniasz innych ludzi.

Analizując tą tabelkę możesz dojść do wniosku, że prowadzenie firmy ma więcej wad niż zalet. Tak chyba jest. Czy żałuję, że nie pracuję na etacie? Absolutnie nie. Chcę abyś jednak pamiętał, że prowadzenie firmy to wielka satysfakcja i wielka odpowiedzialność. Tylko ludzie, którzy mają do tego powołanie i dodatkowo dobry pomysł na produkt lub usługę powinni myśleć o otwarciu swojej firmy. Nigdy nie otwieraj firmy, bo ktoś Cię do tego namówił lub zmusił. Jeżeli nie jesteś zadodolony z obecnej pracy, znajdź inną. Wejście na tą drogę zarobku jest bardzo trudne i wymaga myślenia w perspektywie 10 lat a nie 1 miesiąca. Jeżeli jesteś stworzony do prowadzenia własnej firmy, to zaczniesz ją nawet jeżeli będziesz bardzo zadowolony z obecnej posady. Dlatego upewnij się, że doskonale rozumiesz z czym wiąże się zatrudnianie ludzi i czy Twój pomysł sukcesem przyćmi niedogodności. W moim przypadku na szczęście tak jest.

Podatek dochodowy od osób prawnych (ang. CIT - Corporate Income Tax - podatek od dochodów spółek (przedsiębiorstw)) - rodzaj podatku bezpośredniego obciążającego dochody uzyskiwane przez osoby prawne. Po raz pierwszy w Polsce został wprowadzony ustawą z dnia 31 stycznia 1989 r. Nowa ustawa dotycząca tego podatku została uchwalona 15 lutego 1992 r. (tekst jedn. Dz. U. z 2000 r. Nr 54 poz. 654 ), akt ten obowiązuje do dnia dzisiejszego. Oprócz tej ustawy istnieje jeszcze szereg rozporządzeń normujących tę kwestię wydanych przez Ministra Fin...