FUTURYZM POLSKI
Futuryści polscy mechanicznie przejęli manifesty już istniejące. Wyróżnili najjaskrawsze postulaty, nie był związany z faszyzmem.
Pionierem był Jerzy Jankowski: w 1920 wydał książkę „Tram w poprzek ulicy”
OKRĘGI FUTURYZMU:
KRAKÓW - Jasieński, Młodożeniec, Czyżewski, Witkacy
Kluby:
· „Katarynka”1920
·
POŁĄCZENIE GRUP 1920
· od 21 roku już jako „Gałka muszkatołowa” –Bruno Jasieński, St.Młodożeniec, Czyżewski, Zamoyski, Witkacy
WARSZAWA - Stern i Wat
Anatol Stern , Aleksander Wat – 1918 „Ulotka”
1920 „Gga” –almanach poezji
1921 „Jednodniówka futurystów”
1922 „Nuż w brzuchu”
1921-22 „Nowa sztuka”- czasopismo redagowane przez Anatola Sterna przy współpracy T.Peipera
1921 –„Do narodu polskiego” –manifest w sprawie natychmiastowej futuryzacji życia-Bruno Jasieński.
1921- „Hymn do maszyny mojego ciała” T.Czyżewski
1923 futuryzm staje się ruchem ogólnopolskim
PUBLIKACJE FUTURYSTYCZNE:
1. „Tram wpopszek ulicy” 1920 (Jankowski –zbiór wierszy wydawanych od 1913r.
2. „Nagi człowiek w śródmieściu” !919 –a.Stern
3. „futuryzacjia 1920 –A.Stern
4. „Niebieskie pięty, które trzeba pomalować” 1920 –praca zbiorowa
5. „Gga” 1920 – Stern i Wat, almanach poezji futurystycznej
6. „Wydanie nadzwyczajne na całą rzeczpospolitą Polskę”
7. „Jednodniówka futurystyczna Manifest futuryzmu polskiego” 1921
8. „Nuż w bżuchu” 1921
Futuryści nawiązują współpracę z czasopismem „”Nowa sztuka” 1921-22 a w 1922 ze „Zwrotnicą”.
1923 na łamach „Zwrotnicy” ogłosili rozwiązanie kierunku.
POSTULATY:
· pochwała wszelkich bytów materialnych, od gwoździ do gwiazd
· pisownia fonetyczna, konstrukcje onomatopeiczne
· sztuka jest degeneracją stereotypów
· sztuka musi być ludzka, masowa, demokratyczna powszechna
· zastąpienie ortografii rytmem i rymem
· futuryzm był stylem życia
· artyści na ulice, każdy może być artystą, artysta to przedstawiciel narodu
· technika jest sztuką, maszyna jest dziełem sztuki
· hasła: maszyna, demokracja, tłum
· porzucenie tradycji , przyzwyczajeń
· cywilizacja, kultura na śmietnik –wybieramy prostotę ,ordynarność, wesołość, śmiech
· sztuka jest nietrwała, ma wartość 24 h
· wolność sexualna, równouprawnienie w stosunkach erotycznych
· wartość książki to format i druk, a nie treść
· pochwała osiągnięć techniki
· odwołanie do folkloru
· porzucenie zasad ortografii i gramatyki
· próba naśladowania fal radiowych np. Młodożeniec: „Radio romans”
· brak zdań
· powrót do ludowości
· prymitywizm
TYTUŁY JEDNODNIUWEK:
· „
· 4-ty jednoranek najpóźniej urodzonych warszawskich”
· „Trr. Jednorodek futurystyczny”
· „Pam-Bam” K.Brzeski, B.Hermelin
· „Jednodniówka najmłodszych futurystów”
· „Jednodniówka futurystów”
· „jednodniówka” B.Jasieński
· „Błękitne spodnie”
· Lejek w mózgu
· Futurysta
· Fioletowe płuca
· Wiatr w rosole
· Mięso kobiet
WIERSZE:
· Płomień i studnia –Czyżewski
· Hamlet w piwnicy
· Marsz-Jasieński
· Spłon lotnika – Jankowski
· Poemat liczb
· Ja z jednej strony, Ja z drugiej strony mojego mocno żelaznego piecyka”
· Frak
· Odczłowieczyć głos
· Głos naelektryzować
· Bełkot
· Zagłuszanie
· Bieganie
· Energicznie chodzić
· Skakać
MANIFESTY:
Þ „Do Narodu Polskiego. Manifest w sprawie natychmiastowej futuryzacji życia” Jasieński
-zerwanie z przeszłością
-artyści na ulicę
-sztuka dla ludzi masowa, demokratyczna
-każdy może być artystą
-technika jest sztuką
-maszyna dziełem sztuki
Þ Manifest w sprawie krytyki artystycznej –Jasieński 1921
-pisać o sobie recenzje
Þ Manifest w sprawie ortografii fonetycznej –jasieński 1921
-odtwarzanie dźwięków za pomocą liter
-absurd
-odrzucenie ortografii
Þ Manifest w sprawie poezji futurystycznej : Jasieński 1921
-24h aktualności dziełą
-sztuka – tworzenie rzeczy nowych
-sztuka nazywana imieniem
-fascynacja kanalizacją, motłochem, ruchem, miastem
Þ Prymityw , Gga
-sztuka to nauka
- zamiast estetyki antygracja, zamiast ekstazy intelekt
-zniszczenie reguł twórczości
-odrzucenie logiczności
-główne wartości książki to format i druk
-wulgaryzacja
-słowa mają wagę, dźwięk, barwę, swój rysunek
Þ O zielonym oku – o swoim malarstwie, autokrytyka, autoreklama.
-w świecie wszystko żyje i ma wartość
-człowiek spłodził i rozpętał machinę , która kiedyś go zabije, albo wywyższy
-KOCHAJCIE MASZYNY I PŁODŹCIE DYNAMO-DZIECI
Jerzy Jankowski :
· 1906 zaczął pisać pod pseudonimem Jerzy Szum.
· 1909 skupia grupę Banda
· 1910 wydali almanach Żarówce
· założył własne pismo „Tydzień”
· cięty, odważny, błyskotliwy
· wydał swoją książkę :Tram w poprzek ulicy.
Tytus Czyżewski:
· Założyciel polskiej awangardy plastycznej 20-lecia i najstarszym członkiem grupy futurystów.
· Uczestnik wystaw Niezależnych
· Przejął od kubistów dzielenia na części i zestawiania ze sobą różnych perspektyw.
· Założył towarzystwo malarzy nowoczesnych : EKSPRESJONIŚCI POLSCY:później „Formiści”
· Leon Chwistek
· Jan Hryńkowski
· Niesiołowski
· Mierzejewski
· Witkiewicz
· Zamoyski
· Winkler
AnnLea