6. Zarządzanie środowiskiem w przedsiębiorstwie.doc

6. Zarządzanie środowiskiem w przedsiębiorstwie.

Systemy zarządzania środowiskiem w przedsiębiorstwie, definicje, cele wprowadzania, koszty, korzyści, sformalizowane i niesformalizowane systemy: Czystsza Produkcja, Odpowiedzialność i Troska, ISO, EMAS

SYSTEMY ZARZĄDZANIA ŚRODOWISKIEM W PRZEDSIĘBIORSTWIE.

Środowisko – otoczenie, w którym działa Organizacja, z uwzględnieniem powietrza, wody, ziemi, zasobów naturalnych, flory, fauny, ludzkości i ich wzajemnych zależności [Def. Z ISO 14001:2004]

Zarządzanie środowiskowe zarządzanie tymi działami firmy które miały, mają lyb mogą mieć wpływ na środowisko. Celem jest zachowanie zasobów surowców, ograniczenie emisji zanieczyszczeń, zagrożeń dla środowiska oraz ochrona zdrowia pracowników i mieszkańców

Działalność gospodarcza jest źródłem większości czynników zagrażających środowisku i zdrowiu. Oddziaływanie podmiotów gospodarczych można rozpatrywać jako:

Oddziaływania zewnętrzne – negatywny wpływ na stan środowiska emisji zanieczyszczeń do atmosfery, wody, wytwarzanie odpadów, zużywanie energii, emisji hałasu, promieniowania, ciepła, a tym samym wzrost narażenia zdrowia osób mieszkających w rejonie oddziaływania

Oddziaływania wewnątrz – wpływ na zdrowie pracowników, związany ze stanowiskiem pracy i samym faktem pracy (choroby zawodowe, niekorzystne czynniki występujące na stanowisku pracy) oraz czynniki psychospołeczne (zmęczenie, pogarszanie samopoczucia, stres związany z pracą)

CELE WPROWADZANIA.

- wzrost świadomości ekologicznej społeczeństwa powodowana chęcią zachowania środowiska naturalnego w jak najlepszym stanie dla przyszłych pokoleń

- zaostrzające się przepisy prawne, dotyczące korzystania ze środowiska (wzrost wysokości kar za nieprzestrzeganie prawa środowiskowego oraz coraz skuteczniejsze ich egzekwowanie)

- poszukiwanie różnych możliwości dofinansowania działalności przedsiębiorstwa

- zainteresowania Klientów, dostawców, udziałowców wpływem działalności środowisko

- tworzenie pozytywnego wizerunku przedsiębiorstwa

- przywilej wynikający z pozycji lidera zobowiązuje do promowania ochrony środowiska

SFORMALIZOWANE I NIESFORMALIZOWANE SYSTEMY.

Sformalizowane:

Certyfikowane na zgodność z normami

Ø       w Polsce system zarządzania środowiskowego zgodny z normą PN-EN ISO14001:2005

ISO – International Standard Organisation (Międzynarodowa Organizacja Standardów) organizacja pozarządowa (Genewa) od 1947. Celem jest propagowanie i tworzenie międzynarodowych standardów w różnych dziedzinach działalności naukowej, technicznej i ekonomicznej. Standardy publikowane są jako International System (IS). W 1991 r. powołano komitet techniczny odpowiedzialny za opracowanie norm w dziedzinach:

- system zarządzania środowiskowego (ISO 14001i 14004)

- audity środowiskowe (ISO 14010 i ISO 14011)

- ocena wyników działań na rzecz środowiska

- eko-etykietowanie wyrobów (ISO 14024 i 14021-23)

- analiza cyklu życia (ISO 14040, ISO 14041)

- aspekty ekologiczne w normalizacji produktów

- słownictwo i definicje (ISO14050)

Tylko norma ISO 14001 stanowi podstawę do wydania certyfikatu zgodności reszta ma charakter poradników

Normy = spirala ciągłego doskonalenia (cykl Deminga) Zaplanuj => wykonaj => sprawdź => zastosuj =>…

KOSZTY WPROWADZENIA ISO.

1)      Koszt inwestycji KI – koszt zakupu maszyn i urządzeń, kosztu budowy lub przebudowy obiektów, prace badawcze, szkolenie pracowników, koszty spłaty odsetek: od zaciągniętych kredytów inwestycyjnych

2)      Koszty urządzeń ochronnych KU – materiałów dodatkowo zużywanych w związku z realizacją , zużycia energii przez dodatkowe urządzenia ochronne, związane ze zwiększeniem zatrudnienia, usług firm zewnętrznych

3)      Koszty działań środowiskowych KD – dodatkowego monitoringu – koszty funkcjonowania urządzeń kontrolno-pomiarowych, badań laboratoryjnych, utrzymania dodatkowych stref ochronnych wokół własnych ujęć wody, oczyszczalni ścieków, składowisk: odpadów, koszty, dodatkowych zbiorników, oczyszczania gleby

KORZYŚCI:

a)      w obszarze zarządzania i finansów:

- redukcja kosztów energii, surowców, usuwania odpadów

- redukcja kosztów ponoszonych za zaistniałe sytuacje awaryjne

- oszczędność czasu i ludzkiego wysiłku przy wykorzystywaniu umiejętności i zasobów

- racjonalne skalkulowanie kosztów ubezpieczeń

- szybsze wykrywanie i usuwanie nieprawidłowości

- możliwość wprowadzenia działań zapobiegawczych przez wystąpieniem szkodliwych efektów środowiskowych

b)      w obszarze prawno-społecznym:

- polepszenie wizerunku firmy w oczach klientów

- polepszenie stosunków z władzami i grupami zainteresowanymi

- spełnienie wymogów inwestorów

- ułatwienia w otrzymywaniu odpowiednich zezwoleń poprzez prezentację właściwego stosunku do spraw ochrony środowiska

Ø       w Unii Europejskiej system zarządzania środowiskowego EMAS

Na obszarze UE certyfikat ISO14001 jest traktowany jako krok do rejestracji w systemie EMAS – najważniejszy instrument realizacji polityki ekologicznej Unii. Firmy należące do EMAS mają obowiązek sporządzania deklaracji środowiskowych i ich publicznego udostępnienia, co korzystnie wpływa na wiarygodność firmy

- Cel – zachęcenie organizacji do ciągłej poprawy swojej działalności na rzecz środowiska poprzez przestrzeganie norm i przepisów ochrony środowiska, a także poprzez wprowadzenie niezbędnych zmian wzorców produkcji i konsumpcji na bardziej zrównoważone

- zasadniczym założeniem systemu jest dostrzeżenie i nagradzanie tych organizacji, które dobrowolnie wychodzą poza zakres minimalnej zgodności z przepisami i w sposób stały poprawiają efekty swojej działalności środowiskowej

Rejestracja jest dobrowolna. Organizacja musi spełniać wymogi Rozporządzenia EMAS:

- przeprowadzić przegląd środowiskowy

- uwzględnić wyniki przeglądu, wdrożyć efektywny system zarządzania środowiskowego

- przeprowadzić wewnętrzny audyt środowiskowy

-sporządzić i opublikować deklarację środowiskową

Niesformalizowane:

- podjęcie systematycznych prac, których celem jest ciągła redukcja emisji zanieczyszczeń do środowiska

- Niecertyfikowane

   W Polsce

a) Strategia czystej produkcji.

Polski Rejestr Czystszej Produkcji i Odpowiedzialnej Przedsiębiorczości – dostępny publicznie wykaz jednostek organizacyjnych wyróżniających się w zakresie strategii Czystszej Produkcji. Rejestr adresowany do wszystkich jednostek organizacyjnych, jak przedsiębiorstwa wytwórcze i usługowe znajdujące się na terenie RP. Organizacje te mogą wnioskować o wpis do Rejestru – decyzję w tej sprawie podejmuje Kapituła Rejestru, działająca pod przewodnictwem – Ministra Gospodarki.

              O wpis mogą ubiegać się przedsiębiorstwa, które:

              - wdrożyły i stosują w swoich działaniach strategię czystszej produkcji

              - wykazują systematyczne (przez okres co najmniej 3 ostatnich lat) zmniejszenie niekorzystnych oddziaływań na środowisko wynikających z podejmowanych działań i/lub produkowanych wyrobów oraz przedstawią plany dalszych działań środowiskowych

              - prowadzą działalność zgodnie z polskim prawem ochrony środowiska

              - złożyły w terminie raporty ekologiczne

              - podpisały Międzynarodową Deklarację Czystszej Produkcji

b) Odpowiedzialność i troska.

Program „Odpowiedzialność i produkcja” dobrowolna inicjatywa przemysłu chemicznego ukierunkowaną na osiągnięcie podstaw zrównoważonego rozwoju. Powstał w 1984 w Kanadzie – rozprzestrzenił się na całym świecie. Program odgrywa istotną rolę w kształtowaniu świadomości ekologicznej i współodpowiedzialności za stan środowiska wśród przedsiębiorców, oraz sprzyjającego rozwiązywaniu problemów środowiskowych z wykorzystaniem partnerskiego dialogu i współdziałania instytucji publicznych ze sferą biznesu. W chwili obecnej realizuje go 28 firm chemicznych, które zobowiązane są do:

- przyjęcia świadomej odpowiedzialności za bezpieczeństwo ludzi i stan środowiska w sposób całkowicie dobrowolny

- uznania nadrzędnej roli aktywności osobowej ludzi

- uznania za priorytet poszukiwania środków i ich przeznaczenia na stopniową modernizację zakładu prowadzącą do oszczędności energii, zmniejszenia produkcji odpadów, ścieków, emisji zanieczyszczeń do powietrza

- wzajemnego powiązania zakładów i społeczności lokalnej w kierunku wypracowania systemu współpracy i współodpowiedzialności za bezpieczeństwo i właściwy stan środowiska

- propagowanie zasad programu „Odpowiedzialność i Troska”