RENESANS Mikołaj Rej i żywot Andrzeja Trzecieskiego.pdf

MIKOŁAJ REJ Z NAGŁOWIC

Już ty kołac jako chcesz botem podkowanym

Już sie więc tam przypatruj ścianam malowanym

, ,

Biegaj za nastołkami a polewki chwataj

, ;

A jako kędy możesz tak swe szczęście łataj

, ,

Jam już tak doma siedząc obrał sobie pokój

, , , ,

Bogum wszytko poruczył ty tam z kim chcesz rokuj

, ,

Bo tak słyszę iż ten Pan przed wszytkimi płuży

A nikt na żadnym królu więcej nie wysłuży

FIGLIKI

JAKO ŻONA NA POGRZEBIE OMDLAŁA

Kiedy pana grzebiono pani narzekała

" , , !" -

Czegożem ja sirota nędzna doczekała

, ,

Kiedy ją hamowali tu się wydzierała

, .

A gdy go w grób kładziono na ziemi leżała

, , :

Potym gdy grób zakryto sąsiadek pytała

" : ?

Cóż się wam zda dobrzem li tak była omdlała

, ,

Rada bym była lepiej wieręm nie umiała

!" -

Prze Bóg wystrzec mię było bom wtym nie bywała

BABA CO W PASYJĄ PŁAKAŁA

Gdy ksiądz śpiewał pasyją więc baba płakała

, :

Umie li po łacinie druga ją pytała

" , ,

Płaczesz a to wiem pewnie nie rozumiesz czemu

I ten twój płacz podobien barzo k szalonemu

: - " ,

Rzekła baba Iżci ja płaczę nie dlatego

Lecz wspominam na swego osiełka miłego

. , , ,

Co mi zdechł Prosto takim by ksiądz głosem ryczał

I takież na ostatku czasem cicho kwiczał

MIESZCZANIE CO SIĘ SPOWIEDALI

Mieszczanie gdy się poście księdzu spowiadali

, .

Iż są cudzołożnicy wszyscy powiedali

: - " ,

Ten rzekł A skądże tych pań tak wiele miewacie

, , ,

, :

, .

Podobno lżę wzajem sobie oddawacie

Bo też mało nie wszytki panie powiedały

Iż też z cudzymi mężmi zachowanie miały

, !

A tak gdyż wam nie krzywda idźcież z miłym Bogiem

, ".

I mnąc czasem nie gardzą kapłanem ubogiem

POLAKOWI KUCHARZA OBIESILI

Polak przez włoską ziemię jadąc kęs pozostał

Kucharza dla gospody naprzód sobie posłał

Kucharz jadąc na drodze zbroił coś dobrego

, .

Że go wnet obiesili jako podróżnego

, , ,

Pan po tym jadąc w drogę swą barwę obaczy

: - " , !

Rzecze Wierę pan Matusz nasz to wisieć raczy

, , .

Wej przedsię naszy górą chociaj w cudzej ziemi

, , ".

Ale my tę gospodę co zjednał miniemy

CO ŻONĘ KAZAŁ DAĆ WILKOWI ZA POKUTĘ

Chłopi wilka żywego w jamie ułapili

, .

Jaką mu mękę zadać społu się radzili

: - " ,

Jeden rzecze Żebyście to źle uczynili

Byście go bez pokuty w tych grzechach zabili

, .

A ci się go radzili co za pokutę dać

: - " .

Ten rzekł Nie możecie go iście lepiej skarać

, .

Dajcie za moje żonę nie trzebać mu więcej

Pewnieć odpokutuje niż do roku pręcej

DO TEGO CO CZYTAŁ

Rozumiem temu jednak że cię co ruszyło

, .

Bo co zeszło na statku śmiechem się zakryło

, ! , ,

Odpuść bracie Swojać rzecz coć by się nie zdało

, .

Gdyż się i to i owo społu pomieszało

, ,

Widzisz takie rozumy co tak świat zbiegały

, .

Że nie wiem czego by już wszędy nie zmacały

, ,

Więc też ci nieukowie co pisma nie mają

, ,

Gdy nie mogą mędrować niechajże wżdy bają

, ,

Bo komu inochody nie stawa więc grędą

, , .

A baby gdy lnu niemasz niech konopie przędą

A niechaj narodowie wżdy postronni znają

, !

Iż Polacy nie gęsi iż swój język mają

, ?

, ,

Wszak widamy u sławnych chociaj nie Polacy

, .

Pisali też leda co chudzi nieboracy

A o Polakoch sobie ledwe tam bajali

, .

Iż też są jako ludzie którzy je widali

Jeślibyś też z niełaski na lewo szacował

, - .

Masz papir napisz lepiej ja będą dziękował

Boby to własna sztuka szyrmirza każdego

: .

Miała być okazać co na szkole nowego

Gdyż to jest z przyrodzenia cudze sprawy ganić

: .

Jako by rzekł umiałbych ja to lepiej sprawić

, ,

Dzierżę iż materyją możesz lepszą sprawić

Ale ją ośmią wirszów trudno masz wyprawić

, , !

Skosztujże miły bracie wszak papir niedrogo

, !

A jeśliże nie umiesz nie szacuj nikogo

, ,

Bo wiesz iżeć i za to napisana cena

, : !

Kto gani nie dowiedzie talionis poena

AndrzejTrzecieski

, ,

, , ,

sławnego króla polskiego który napisał Andrzej Trzecieski jego dobry towarzysz

który wiedział wszytki sprawy jego

, ,

, , , .

, ,

, , ,

, , .

, . , ,

, ,

. , , ,

tamże go potym wielką mocą Tatarowie dobyli i zabili

, ;

A ten to Mikołaj Rej miał ojca Stanisława z tychże Nagłowic a stryja rodzonego Piotra który żony nigdy nie miał

, ,

Żywot i sprawy poczciwego szlachcica polskiego Mikołaja Reja z Nagłowic który

był za sławnych królów polskich Zygmunta Wielkiego pirwszego tym imieniem

, , ,

króla polskiego a potym za Zygmunta Augusta syna jego także wielkiego a

Ten to Mikołaj Rej wyszedł był z staradawnego a poczciwego domu które zawżdy Rejmi zwano którzy się zawżdy

pisali z Nagłowic ze wsi ziemie krakowskiej powiatu księskiego niedaleko rzeki Nidy A ci to Rejowie byli z

staradawna herbu Okszej który to herb zaniósł był do Polski niejaki Nankerus Ślężak który tu jeżdził w poselstwiech

do królów polskich i potym mu się w Polszcze spodobało i tu był osiadł i był biskupem krakowskim i ten kościół

wielki jako teraz sam w sobie jest na zamku krakowskim on z gruntu zbudował I wiele potym tu tych Okszyców do

Polski się za nim było przyniosło których i po ty czasy dosyć jest A był to naród tych Rejów zawżdy cichy skromny

poczciwy nie bawiąc się nigdy żadnymi świeckimi sprawami tylko zawżdy spokojnego a poczciwego żywota swego

ślacheckiego używali Acz był jeden starostą na Rowie gdzie dziś Barem zową rycerskiego stanu tam używając i

tamże w tych Nagłowicach leży bo mu się były działem dostały które przypadły na brata Stanisława

, , , ,

A ten Stanisław ociec tego to Mikołaja udał się był na rycerski chleb do ziem ruskich tamże się z młodości parał bo

, , , ,

. , ,

, ,

, , ,

. .

, ,

1505. .

Topolą Słanowice Bobin ale tu barzo rzadko bywał

, , ,

A iż był człowiek pobożny poćciwy a spokojny a nie parał się żadnymi sprawami ziemskimi także też i o wychowanie

, , ,

, , .

, , . ;

miedzy przyjacioły bo już był podrosły a był tam dwie lecie Potym go dał do Krakowa i był rok w bursie Jeruzalem

też mu mało albo nic pomogło bo już rozumiał co to jest dobre towarzystwo

, , , , ; ,

I zdało się ojcu iż już był nauczony człowiek a on przedsię jako dawno nic nie umiał wziął go zasię do domu do

. , .

, , , ,

, ; . ,

: " , , ; ". ,

. , , ,

, ; ,

, , , ,

. , , .

, ,

. ,

czas był wojewodą sędomirskim a był to człowiek zacny i mądry acz był wzrostem mały ale głowę wielką miał

, .

Tam potym będąc począł go pan w listy polskie wprawować bo łacińskiego języka barzo mało abo nic nie umiał

, ,

, , . , ,

, , , , ,

, . , ,

. .

z młodu że nigdy na jednym miejscu długo posiedzieć nie mógł a myśliwstwo mu też wiele przekażało

, , , ,

Potym zasię odstawszy od onego pana parał się znowu miedzy przyjacioły w Rusi ale nigdy nie służył a wszakoż był

, , , , ;

, , ,

, . , ,

żadnej przyczyny z siebie nikomu do złego nie dał tak tego około siebie przestrzegał

; , ,

Potym się był ożenił pojął był z imieniem niejaką Kosnównę z Sędziszowa tu z krakowskiej ziemie siestrzenicę

, ,

, , .

tam miał stryja herbowego tejże Okszej niejakiego Wątróbkę arcybiskupa lwowskiego który go około siebie bawił i

tamże się był pirwszą żoną ożenił z narodu Buczackiego Która gdy mu umarła pojął był drugą żonę tamże w Rusi z

imieniem niemałym Barbarę Herburtównę z domu z dawna sławnego Fulsztyńskiego siostrę rodzoną Herburta

Odnowskiego kasztelana bieckiego i starosty sądeckiego herbu trzech mieczów w jabłku która była została wdową

po zacnym człowieku po Żórawińskim którego byli pojmali Turcy na Bukowinie za Aleksandra króla który potym

tamże w tym więzieniu w kilka lat umarł Tamże w Rusi potym mieszkał Tamże się mu z tej Herburtówny urodził syn

ten to Mikołaj w miasteczku w Żórawnie które dzierżał nad Niestrem niedaleko Żydaczowa w mięsopustny wtorek

Roku Bożego Tamże w tym Żórawnie ten Stanisław Rej umarł i tamże leży A tu dzierżał w krakowskiej ziemi

, , , .

tego syna mało dbał bo jednegoż miał tak że ji przy sobie chował aż do niemałych lat że go byli potym ledwe

namówili iż go był dał do Skarmierza do szkoły iż tam było blisko jego wsi Topolej Tamże był dwie lecie i nic się nie

, . ,

nauczywszy wziął go był zasię do domu i potym go był dał do Lwowa I tam się też nic nie nauczył bawiąc się

, , .

onego Żórawna Tamże z rucznicą a z wędką biegając około Niestru aż do ośmnaście się lat ćwiczył bąki strzelając A

gdy przyniósł pełne zanadra płocie laskowych i wodnych orzechów a kaczora albo gołębia abo wiewiórkę za pasem

to go z onej koszule z płoskonek roztrząsali rozpasawszy ano wszytkiego dobrego dosyć To się tu w nim kochali

mówiąc Nic nasz Mikołaj nic ba nie zależyć ten na starość gruszki w popiele Ano prawdę mówili bo było prawie

ze wszytkiego nic Potym go posłali do Topolej do stryja aby go był wyprawił gdzie na służbę i kupili mu kitajki na

kabat na wyprawę a on się jął brogiem wron łowić a nim mu uszyto sukniej tym onę kitajkę wykrajał na

proporczyki a czyniąc drzewca z onymi proporczyki przywięzował wronam do szyje a do ogona pod skrzydło a żywo

je puszczał Tak że z onymi proporczyki latając wygnały ine wrony i kawki precz że szkody w gumniech nie czyniły

A ten dla kabata rok przy urzędniku musiał mieszkać aż ociec przyjechawszy toż mu iny sprawił a pan młody się

ćwiczy około brogów z wronami I dał go potym już we dwudziestu lat do pana Andrzeja Tęczyńskiego który na ten

, , , .

Tamże potym z listów z rozmów miedzy pisarzmi z czytania a snadź więcej z natury jął się już przegryzować po

trosze i łacińskiego pisma czytać a czego nie rozumiał tedy się pytał Tak że potym z onego zwyczaju począł po

trosze rozumieć co czytał a Bóg a natura ostatka dodał iż był przyszedł potym ad iudicium iż wżdy już rozumiał co

czarno a co biało Jedno iż mu to wiele przekażało iż był zawżdy zabawion towarzystwem a muzyką tak z natury że

rzadkiej której nie umiał Teksty dziwne a wirsze rozmaite tak nic się nie rozmyślając czynił A był pan barzo ciekawy

, , .

zawżdy pilen hetmana który był na ten czas zacny człowiek Mikołaj Sieniawski wojewoda bełski potym ruski rad by

też był widział co ludzie zacni czynią ale mu się tego nigdy pozdarzyć nie mogło bo był tak fortunny albo też

niefortunny że powiadał iż nigdy za żywota jego taka nań potrzeba nie przyszła aby był powinien korda swego

dobyć chyba w rozwadzaniu A to był pan barzo ciekawy jedno iż był wielkiego zachowania a dworski a nigdy

, .

arcybiskupa Rożego który był powinowatym swym niemało imienia nakupił tak że się też jemu było dostało w

. , , ,

, . , ,

. , ,

, . .

: , , ,

zatrudnionym żywocie dwa co naślachetniejsze klenoty ociążone być muszą wolność a sumnienie które powiadał iż

. , , ,

, , .

, . , ,

nie wyjechał chyba w Księstwie Litewskim bywał i to barzo mało

, ,

Potym się parał około króla onego sławnego Zygmunta Augusta który mu też był iście miłościwym panem i dał mu

, , ,

, .

był swe prawo jeszcze za żywota swego a był kasztelanem przemyskim i starostą lwowskim

, , , ,

Potym tu w krakowskiej ziemi nad Nidą założył był miasto przy Nagłowicach przezwiskiem herbu swego Okszą i

niemało był imienia tam potym przykupił

, , , :

Potym mu był dał Paweł Bystram brat jego bliski bezpłodnym będąc dwie wsi w lubelskiej ziemi Popkowice i

Skórczyce i spuścił mu je był jeszcze za żywota swego

, , , ,

Potym gdy przyszła prawda święta Ewanjelijej Pańskiej do Polski która acz była też i przedtym ale barzo zawikłana i

, , ,

przychodziło w której niczym nie allegował dla lepszej pewności jedno Starym a Nowym Zakonem i wiele ludzi się

, .

, . ,

. .

, , .

książki nadobne o potopie Noego dzisiejszym czasom barzo potrzebne a pożyteczne

, , , .

Napisał też dla dworskich ludzi nadobne księgi Wizerunk z którego wiele każdy i nauczyć i obaczyć się mógł

, , ,

Pisał też potym Źwierzyniec stanów ślacheckich którzy na ten czas żywi byli poćciwie krótkimi słowy które tylko w

, . ,

swym powinnościam zrozumieć

: , , ,

Pisał też dla dobrych towarzyszów dyjalogi rozliczne Kosterę z Pijanicą Warwasa z Dykasem Lwa z Kotem Gęś z

, , .

wiele inych rzeczy pisał co ich poginęło i księgi niemałe De neutralibus w Brześciu Litewskim i z impresorem utonęły

, , ,

. , ;

stanu rycerskiego przy tym też Zbroję rycerza krześcijańskiego na ostatek Żegnanie z światem

, ; ,

A wszakoż na żadnym piśmie swym ani się podpisać ani swego imienia wspomnieć nie chciał powiedał iż się tego

, . , ,

, , , ;

, , , ,

chełmskiej ziemi Kobylskie imienie i Siennica Tamże to w tym imieniu więcej go potym dostawszy przemieszkawał i

tamże był założył miasteczko niedaleko Chełma przezwiskiem Rejowiec A wszakoż tu do krakowskiej ziemie barzo go

zawżdy przyrodzenie ciągnęło dla dworu bo bez tego być nie mógł A żadnego sejmu zjazdu ani żadnej koronnej

sprawy nie zamieszkał I był nań stary król barzo łaskaw także i królowa Bona i dał mu był jurgielt i stacyją

skarmierską i wieś Także i wszyscy panowie barzo ji radzi widzieli i wiele mu dawali Także potym od arcybiskupa

. ; ,

Gamrata dzierżał Kurzelów i Biskupice A urzędem żadnym ziemskim nigdy się nie chciał parać powiadał iż w

w zabawionym żywocie nigdy bezpieczne być nie może A wszakoż kiedy rozumiał iż tego była potrzeba bywał

posłem i barzo rad służył Rzeczypospolitej bo już ze zwyczaju rozumiał i sprawy koronne i prawo pospolite Ale się

nie chciał żadną rzeczą bawić tylko wolny a spokojny żywot sobie obierał A z Polski też jako żyw za żadną granicę

, , .

był jurgielt na chełmskim mycie i wieś mu był dał która była dziedziczna Mikołaja Odnowskiego jedno iż była miała

przypaść na króla iure donatorio którą zwano Dziwiąciele A ten to Mikołaj Odnowski był mu bratem bliskim i dał mu

, .

, ,

pisał Postyllę polskim językiem bo acz był nieuczony ale z czytania a ze zwyczaju tedy mu to już snadnie

było tą Postyllą w prawdzie obaczyło z onych dawnych zwykłych a zawikłanych nałogów starych Pisał też przed tym

Katechizm dyjalogiem ludziom młodym potrzebny Przełożył też Psałterz Dawidów i z modlitwami który też barzo

radzi ludzie i czytali i śpiewali Pisał też Żywot i sprawy onego Józefa żydowskiego patryjarchy cudnymi i ozdobnymi

słowy który też ludzie barzo radzi widzieli Pisał też Spectrum albo nowy czyściec aby się ludzie z starych błędów

obaczali Pisał też pod figurą Kupca nadobną sprawę człowieka krześcijańskiego Pisał też Apocalypsim Jana świętego

cudnym polskim językiem z wykładem zacnego a uczonego doktora w Piśmie świętym Henryka Bulingera Pisał też

, .

ośmi wirszach zależały ozdabiając Pisał też dla białych głów Zatargnienie Fortuny z Cnotą z których snadnie mogły

. , .

Kurem Pisał też zasię dla kmiotków Wójta z Panem a z Plebanem jako się też o swych doległościach rozmawiają I

A na ostatek już we wszytko się ochynąwszy pisał księgi Żywota człowieka poczciwego rozdzielony na trzy wieki

jego to jest młody śrzedni i stary jako się ma poczciwy człowiek na każdym stanie będąc w swej powinności

zachować Napisał też Narzekanie na nierząd polski przy tym Apoftegmata rozmaite Przemowę do poczciwego Polaka

, , .

wstydał iż był nieuczony a miotał się prawie jako z motyką na słońce A co tych pieśni i nabożnych i świeckich

wirszów rozlicznych epitafia ludziom poćciwym także też i na herby ich to temu i liczby nie było bo mu to ze

zwyczaju a natury tak snadnie przychodziło że tego przez jedne noc napisał co chciał bo we dnie nie mógł bo był

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: