Wykład 2.doc

Wykład 2

Samogłoski – centra emisyjne; podstawowy materiał foniczny wypowiedzi, tzn. że mówimy na samogłoskach. Im lepiej wymawiamy samogłoskę, tym głos jest nośniejszy.

Mówiąc mamy się skupić na samogłoskach, a do nich dołączyć spółgłoski.

Każda samogłoska ma określony układ artykulacyjny, czyli ustawienie narządów artykulacyjnych (żuchwy, warg, języka).

W języku polskim w alfabecie polskim są 32 litery, większość to spółgłoski,
a 8 z nich to samogłoski.

A Ą E Ę I O U Y

Ą, Ę – samogłoski nosowe

3 cechy samogłosek:

·        To głoski otwarte – przy ich wymawianiu kanał głosowy jest otwarty

·        Dźwięczne – przy aktywnym udziale strun głosowych

·        Sylabotwórcze

Głoski à tak, jak mówimy; najmniejsze części mowy
Zgłoska = sylaba
Np. x [iks] – 1 litera, 3 głoski

Liczba głosek nie zawsze równa się liczbie liter.

Ustawienie języka i ust przy wymowie poszczególnych samogłosek:

_______________________________________________________________

Każdy wyraz składa się z nagłosu (początek wyrazu), śródgłosu (środek wyrazu), wygłosu (koniec wyrazu).
Samogłoski nosowe (ą, ę) charakteryzują się tym, że powietrze wychodzi przez nos. Występują w śródgłosie i wygłosie.
Wymowa samogłosek nosowych:

·        Przed spółgłoskami: z, f,w, s, sz, ż, h – wymawiamy je normalnie.

·        Przed spółgłoskami: t, d, c, dz - wymawiamy je jak „on” lub „n” (np. ksiądz – nie mówimy tak jak się pisze, ale „ksiondz”)

·        Przed spółgłoskami: ć, c - wymawiamy je jak „oń”(ą), „eń”(ę), np. dzięcioł.

·        Trz, drz, np. wewnątrz wymawiamy jak …………………….

·        Przed spółgłoskami: k, g – np. mąka – wymawiamy tylnojęzykowe „n”

Samogłoski ustne

·        „na ekranie” – podkreślenie „e”, żeby oddzielić wyrazy

·        Gdy mamy 1 wyraz, a kilka tych samych samogłosek, to jedną akcentujemy, przedłużamy. Np. Izaak.

·        „aerobik”, „poezja” – łączymy, płynnie przechodzimy od a do e.