Zabawy i ćwiczenia logopedyczne w formie zabawowej
I. Zabawy i ćwiczenia motoryki narządów artykulacyjnych.
1. Zabawa w osiołka:
Czy słyszałeś, jak woła osiołek? Osioł woła u- i bardzo głośno otwiera
pyszczek i pokazuje wszystkie zęby. Należy doprowadzić do wielokrotnej fonacji u - i.
2. Zabawa z piłeczkami:
dmuchanie piłeczek od mety do mety, od jednego końca stołu do drugiego.
3. Zabawa ze słomkami i wycinankami:
Wycięte elementy jakiegoś obrazka dziecko przekłada na właściwe miejsce za pomocą wsysania powietrza przez słomkę.
Wycięte uprzednio obrazki - świeczki dziecko przyczepia do obrazku choinki za pomocą słomki.
4. Śpiewanie bezsłowne:
śpiewanie dowolnych melodii zamiast słów. Fonacja sylaby pa z silnym zwarciem warg przy p i szerokim rozwarciem przy fonacji a.
5. Zabawa w kotka:
Dziecko za logopedą powtarza wierszyk „Kotki”.
Oto domek niski. Stoją pod nim miski.
Kotki mleko piją, potem miski myją.
Czym kotki myją miski? Łapką, językiem, ogonkiem.
Bawiąc się w kotka będziemy wylizywać miseczki (z mlekiem, budyniem, cukrem).
6. Zabawa w powożenie końmi:
Gdy chcemy, żeby koń szybko jechał - kląskamy językiem, gdy chcemy, żeby się zatrzymał - wołamy prrr.
Konik (wierszyk ludowy słowacki)
Heta, wista, wio mój koniu (kląskanie językiem)
po pszeniczkę pędź po błoniu (kląskanie językiem)
heta, wista, na bok z drogi (kląskanie językiem)
psy wyjadły nam pierogi (prrr, wibracja języka i warg)
Tylko (imię dziecka) się dostał (prrr).
7. Zabawa w pieska (ćwiczenie języka):
Czy widziałeś jak się oblizuje pies, gdy zje coś smacznego? Pies wyciąga język do góry w środkowym punkcie górnej wargi i prowadzi go po wardze w bok - raz w prawo, raz w lewo - na przemian.
8. Zabawa w piłowanie drzewa (ćwiczenie języka):
Dwoje dzieci chwyta się za prawą rękę i naśladuje ruch piłowania: cz-sz, cz-sz.
9. Zabawa w kurę (ćwiczenie tylnej części języka, oddechu i rytmu):
śpiew na melodię „Krakowiaczek jeden”.
Na krakowskim rynku grają na bębenku.
Czarna kura z czubem tańczy wciąż z Jakubem
Po prześpiewaniu słów dziecko przyśpiewuje melodię fonując ko,ko,ko
i równocześnie uderza w bębenek.
II. Wybór wierszy i czytanek, których wypowiadanie można urozmaicić demonstrowaniem przedmiotów i zabawek lub rysunkami.
1. Raz w komorze (ludowy wierszyk słowacki) potrzebne przedmioty: miseczka, łyżeczka, talerzyk, widelczyk, śliniaczek
Raz w komorze myszka mała
dzieciom kaszkę gotowała.
Temu dała na miseczce,
temu dała na łyżeczce,
temu dała w talerzyku,
temu znów na widelczyku,
a piątemu -
najmniejszemu nic nie dała,
tylko mu śliniaczek zawiązała
oj dolo, dolo!
2. Wycinanki (Janina Porazińska) potrzebne przedmioty: wycięty papierowy pająk i zwykła szpilka
Śliczne, śliczne wycinanki
dookoła ściany
Tu kogucik, a tam kwiatek,
jak namalowany.
Gdybym wiedział, jak połączyć
kółka te i kliny,
to bym sobie taki kwiatek
utkał z pajęczyny.
I nie myśląc mało wiele,
włazi pająk na pościele.
Wlazł na pierwszą poduszczynę
- Jeszcze wyżej odrobinę.
Wlazł na drugą poduszczynę
Wlazł na trzecią poduszczynę
Wlazł na czwartą poduszczynę
Wlazł na piątą poduszczynę
Wlazł na szóstą poduszeczkę
i popatrzył się troszeczkę.
{ wycięty pająk jest przesuwany za pomocą szpilki przez dziecko coraz wyżej po zaznaczonym schematycznym zarysie poduszeczek przy równoczesnym wymawianiu odpowiedniego tekstu}
Zlazł na piątą poduszczynę
i zapomniał odrobinę.
Zlazł na czwartą poduszczynę
Zlazł na trzecią poduszczynę
Zlazł na drugą poduszczynę
Zlazł na pierwszą poduszczynę
Zlazł jak kapa lniana, gładka -
i zapomniał do ostatka.
{papierowy pająk, jak opisano wyżej, jest przesuwany po schematycznym rysunku poduszeczek w dół}
Więc nie myśląc mało wiele,
znowu włazi na pościele.
Wlazł na pierwszą poduszczynę...
3. Azor i deszcz (Wiktor Woroszylski) można używać przy prezentacji pacynki przedstawiającej psa
{pacynka psa „wychodzi” z pudełka lub szafy}
Wylazł nasz Azor
na deszcz ze swej budki.
Zrobił się Azor mokry, mokrutki.
{pacynka kurczy się i z powrotem „wxhodzi” do pudełka lub szafki}
Suszył się Azor
przez czas nie za krótki.
Zrobił się Azor
suchy - suchutki.
{pacynka psa znów „wychodzi” z pudełka lub szafy i okazuje zadowolenie}
niepomny na skutki.
Znowu jest Azor
mokry - mokrutki.
{pacynka znów się „chowa”}
4. Psie smutki (Jan Brzechwa)
Na brzegu błękitnej rzeczki
Mieszkają małe smuteczki. - pacynka psa
Ten pierwszy jest z tego powodu,
Że nie wolno wchodzić do ogrodu, -siedzi z głową spuszczoną
Drugi, że woda nie chce być sucha,
Trzeci, że mucha wleciała do ucha, - ogarnia się łapą od muchy
A jeszcze, że kot musi drapać, - bije się łapą
Że kura nie daje się złapać, -goni
Że nie można gryźć w nogę sąsiada, - próbuje gryźć
I że z nieba kiełbasa nie spada. - patrzy w górę
A ostatni smuteczek jest o to,
Że człowiek jedzie, a piesek
musi biec piechotą. - goni
Lecz wystarczy pieskowi dać mleczko - pije z miseczki
I już nie ma smuteczków nad rzeczką. - wesoła mina
5. Czesiek buduje budkę (Czesław Janczarski) rekwizyty: pacynka psa
budka - pudełko
Jesień...Obłok puszysty
po błękicie wędruje
Czesiek deskę ma, listwy pokazuje się pacynkę psa, budkę - pudełko
dla psa budkę buduje
Będziesz mieszkał tu, Burku,
i stąd będziesz miał oko
na nasz sadek, podwórko mówi się w stronę pacynki
i na drogę szeroką
Gdy zobaczysz z daleka,
że ktoś obcy się skrada
wtedy głośno zaszczekasz głaszcze się pacynkę, która wchodzi do budki i tam pozostaje
wtedy zaczniesz ujadać
Dobre psisko, kochane
Dam ci siana i słomy
żebyś nie marzł nad ranem
Ciepły będziesz miał domek
6. Koteczek Alinki (Świerszczyk) rekwizyty: na stole leżą klocki. Pacynka kota bawi się młotkiem pod stołem
Na stole (dziecko wypowiada samo wskazując): klocki
Pod stołem(dziecko wypowiada samo wskazując): koteczek
Poplątał Alince
Calutki (dziecko wypowiada samo wskazując): młoteczek.
III. Ćwiczenie z rysowaniem.
1. Wierszyk wstępny
Mam w pudełku ładne kredki żółte i czerwone
Wezmę papier i kredkami narysuję domek.
Proszę pani, proszę pani jak to zrobić mam.
Nasza pani, nasza pani wszystko powie nam.
2. Zabawa w podkreślanie liter:
Litery s c z podkreślamy jedną żółtą kreską, bo to są litery pojedyncze. Przy ich wymawianiu język ma pozycję poziomą. (Można i należy wyjaśnić szczegółowo pozycję języka).
Litery sz cz ż(rz) podkreślamy podwójną kreską żółtą i czerwoną, bo to są znaki pisarskie składające się z dwóch liter. Przy ich wymawianiu koniec języka podnosi się do górnych dziąseł.
Zadaje się dziecku wyszukiwanie w tekście właściwych liter i ich odpowiednie podkreślanie.
3. Żyrafa
Żyrafa tym głównie żyje,
że w górę wyciąga szyję,
A ja zazdroszczę żyrafie,
Lecz nie potrafię.
Poleca się dziecku narysowanie żyrafy wg pokazanego wzoru i wtedy może ono dodać do wiersza zdanie: „ale rysować potrafię”.
IV. Ćwiczenie logopedyczne połączone z zabawami ruchowymi.
1. Kasza w paczkach:
Dzieci dzielą się na dwie grupy:
jedna grupa to kaczki, druga grupa to najpierw różne ptaki, a w drugiej części wiersza paczki.
Na wstępie z pierwszą grupą ćwiczy się indywidualnie i zbiorowo prawidłową artykulację słów: „pierwsza paczka, druga paczka” itd.
Prowadzący wskazując na pierwszą grupę kaczek mówi: „Kto kupował kaszę w paczkach od tych kaczek”. Pierwsza grupa kaczek mówi: „kwa, kwa, kwa”...
Prowadzący wskazuje kolejno na poszczególne dzieci z 2 grupy:
Pstra kokoszka
1. Dziecko: „ko, ko, ko, ko”...
Prowadzący: „czy, czy, czy...
barprus