Lenin W. I. - Dziecięca choroba lewicowości w komunizmie.pdf - CZAS SOBIE TO PRZYPOMNIEĆ - Iw.iwanska

W odzimierz Iljicz Lenin

Dziecięca choroba

"lewicowości" w

komunizmie

Napisane: kwiecień - maj 1920

Źródło: Lenin - Dzieła Wybrane , tom II strony 668-769

Wydawca: Książka i wiedza, Warszawa, 1949 rok

Po raz pierwszy opublikowane w: czerwiec 1920

Rozdział I

W JAKIM SENSIE MOŻNA MÓWIĆ O MIĘDZYNARODOWYM ZNACZENIU

REWOLUCJI ROSYJSKIEJ?

W pierwszych miesiącach po zdobyciu przez proletariat władzy politycznej w Rosji

(25. X.-7. XI. 1917) mogło się wydawać, że wskutek ogromnych różnic między zacofaną

Rosją a przodującymi krajami zachodnioeuropejskimi, rewolucja proletariacka w tych

krajach będzie bardzo mało podobna do naszej. Teraz mamy już za sobą dość bogate

doświadczenie międzynarodowe, które świadczy najzupełniej wyraźnie, że pewne

zasadnicze rysy naszej rewolucji mają znaczenie nie tylko miejscowe, specyficznie

narodowe, rosyjskie, lecz międzynarodowe. Mówię tu o znaczeniu międzynarodowym

nie w szerokim rozumieniu tego wyrazu: nie tylko niektóre, ale wszystkie zasadnicze i

liczne drugorzędne rysy naszej rewolucji mają znaczenie międzynarodowe pod

względem oddziaływania jej na wszystkie kraje. Nie, w najwęższym rozumieniu tego

wyrazu, tj. pojmując przez międzynarodowe znaczenie doniosłość międzynarodową lub

historyczną konieczność powtórzenia w skali międzynarodowej tego, co było u nas takie

znaczenie należy przyznać pewnym zasadniczym rysom naszej rewolucji.

Byłoby oczywiście wielkim błędem wyolbrzymiać znaczenie tej prawdy i rozciągać ją

nie tylko na pewne zasadnicze rysy naszej rewolucji. Tak samo byłoby błędem

niezwrócenie uwagi na to, że po zwycięstwie rewolucji proletariackiej chociażby w

jednym z krajów przodujących nastąpi według wszelkiego prawdopodobieństwa

gwałtowny zwrot, a mianowicie: wkrótce po takiej rewolucji Rosja stanie się krajem nie

wzorowym, lecz znów zacofanym (pod względem „radzieckim” i socjalistycznym).

Ale w danym momencie historycznym sprawa tak się właśnie przedstawia, że wzór

rosyjski pokazuje wszystkim krajom coś niecoś, a nawet coś bardzo istotnego z ich

własnej, nieuniknionej i niedalekiej przyszłości. Czołowi robotnicy we wszystkich

krajach dawno to zrozumieli - a częściej jeszcze nie tyle zrozumieli, ile raczej uchwycili

to i odczuli instynktem rewolucyjnej klasy.

Stąd pochodzi międzynarodowe „znaczenie” (w wąskim rozumieniu tego wyrazu)

władzy Radzieckiej, a także podstaw teorii i taktyki bolszewickiej. Nie zrozumieli tego

„rewolucyjni” przywódcy II Międzynarodówki, w rodzaju Kautsky'ego w Niemczech,

Otto Bauera i Fryderyka Adlera w Austrii, którzy dlatego właśnie okazali się

reakcjonistami, obrońcami najgorszego oportunizmu i socjalzdrady. Między innymi,

anonimowa67 broszura „Rewolucja światowa” („Weltrevolution”), która wyszła w

Wiedniu w 1919 r. (Sozialistische Biicherei, Heft 11; Ignaz Brand), szczególnie dobitnie

ujawnia cały bieg myśli i cały zakres myśli, a raczej całą otchłań bezmyślności,

pedanterii, podłości i zdrady interesów klasy robotniczej - i wszystko to podane w sosie

„obrony” idei „rewolucji światowej”.

Ale szczegółowiej nad tą broszurą wypadnie nam się zatrzymać innym razem. Tu zaś

zaznaczymy jeszcze tylko jedno: w bardzo dawnych czasach, kiedy Kautsky był jeszcze

marksistą, nie zaś renegatem, ujmując to zagadnienie jako historyk, przewidział

możliwość nastąpienia takiej sytuacji, w której rewolucyjność proletariatu rosyjskiego

stanie się wzorem dla Europy Zachodniej. Było to w r. 1902, gdy Kautsky zamieścił w

rewolucyjnej „Iskrze” artykuł pt.: „Słowianie a rewolucja”. Oto, co pisał w tym artykule:

„Obecnie zaś” (w przeciwstawieniu do roku 1848) „można uważać, że

Słowianie nie tylko znaleźli się w szeregach rewolucyjnych narodów, lecz

nadto punkt ciężkości myśli rewolucyjnej i czynu rewolucyjnego coraz

bardziej przesuwa się ku Słowianom. Ośrodek rewolucji przesuwa się z

zachodu na wschód. W pierwszej połowie wieku XIX znajdował się on we

Francji, niekiedy w Anglii. W roku 1848 Niemcy wstąpiły w szeregi

narodów rewolucyjnych… Nowe stulecie zaczyna się od wydarzeń, które

naprowadzają na myśl, że czeka nas dalsze przesunięcie ośrodka

rewolucyjnego, a mianowicie: przesunięcie go do Rosji… Rosja, która

przejęła z Zachodu tyle rewolucyjnej inicjatywy, teraz, być może, sama

zdolna jest stać się dlań źródłem energii rewolucyjnej. Rozpalający się

rosyjski ruch rewolucyjny okaże się może najpotężniejszym środkiem, aby

wytępić zaczynający się szerzyć w naszych szeregach duch nędznego

filisterstwa i wstrzemięźliwego politykierstwa, oraz sprawi, że znów

wybuchnie jasnym płomieniem żądza walki i gorące oddanie naszym

wielkim ideałom. Rosja już dawno przestała być dla Europy Zachodniej

zwykłą ostoją reakcji i absolutyzmu. Sprawa ma się obecnie bodaj wręcz

przeciwnie. Europa Zachodnia staje się ostoją reakcji i absolutyzmu dla

Rosji… Z carem rosyjscy rewolucjoniści dawno może by dali sobie radę,

gdyby jednocześnie nie musieli prowadzić walki również z jego

sprzymierzeńcem - kapitałem europejskim. Miejmy nadzieję, że tym razem

dadzą sobie radę z ołra wrogami i że nowe „święte przymierze” runie

szybciej, niż jego poprzednicy. Ale jakkolwiekby się skończyła obecna

walka w Rosji, krew i cierpienia męczenników, których zrodzi ona niestety

aż zbyt wielunie pójdą na marne. Użyźnią one glebę, z której wzejdą pędy

przewrotu socjalnego w całym świecie cywilizowanym, sprawią, że pędy te

będą rosły bujniej i szybciej. W roku 1848 Słowianie byli niby mróz

trzaskający, który zwarzył kwiaty wiosny ludów. Być może, że teraz

sądzone im jest być burzą, która skruszy lód reakcji i niepohamowanie

przyniesie nową, szczęśliwą wiosnę ludów”. (Karol Kautsky. „Słowianie a

rewolucja”, artykuł w rosyjskiej socjaldemokratycznej gazecie rewolucyjnej

„Iskra”, 1902 r., Nr 18, 10 marca 1902 roku).

Dobrze pisał 18 lat temu Karol Kautsky!

Rozdział II

JEDEN Z ZASADNICZYCH WARUNKÓW POWODZENIA BOLSZEWIKÓW

Z pewnością teraz już prawie każdy widzi, że bolszewicy nie utrzymaliby się u władzy

nie tylko 2 i pół roku, lecz nawet 2 i pół miesiąca bez jak najsurowszej, prawdziwie

żelaznej dyscypliny w naszej partii, bez najzupełniejszego i bezgranicznego poparcia jej

przez całą klasę robotniczą, wziętą w swej masie, tj. przez to wszystko, co w niej jest

myślącego, uczciwego, ofiarnego, wpływowego, zdolnego do poprowadzenia za sobą

lub porwania warstw zacofanych.

Dyktatura proletariatu jest to najbardziej ofiarna i najbardziej nieubłagana wojna,

prowadzona przez nową klasę przeciw potężniejszemu wrogowi, przeciw burżuazji,

której opór został udziesięciokrotniony przez jej obalenie (chociażby w jednym kraju) i

której potęga tkwi nie tylko w sile kapitału międzynarodowego, w sile i trwałości

międzynarodowych stosunków burżuazji, ale i w sile przyzwyczajenia, w sile drobnej

produkcji. Albowiem drobnej produkcji, niestety, pozostało na świecie jeszcze bardzo,

bardzo dużo, a drobna produkcja stale, co dzień, co godzina, żywiołowo i w skali

masowej rodzi kapitalizm i burżuazję. Z tych wszystkich przyczyn dyktatura proletariatu

jest konieczna, a zwycięstwo nad burżuazją jest niemożliwe bez długotrwałej,

uporczywej, zaciekłej wojny na śmierć i życie - wojny, wymagającej wytrzymałości,

dyscypliny, hartu, nieugiętości i jedności woli.

Powtarzam: doświadczenie zwycięskiej dyktatury proletariatu w Rosji pokazało

naocznie tym, którzy nie umieją myśleć, lub którzy nie zastanawiali się nad daną

kwestią, że bezwzględna centralizacja i najsurowsza karność w szeregach proletariatu -

to jeden z podstawowych warunków zwycięstwa nad burżuazją.

Często się ludzie nad tym zastanawiają. Ale zgoła niedostatecznie wnikają, co to

oznacza? w jakich warunkach jest to możliwe? Czy nie należałoby wyrazów

pozdrowień, słanych pod adresem władzy Radzieckiej i bolszewików, wiązać częściej z

gruntowną analizą przyczyn, wskutek których bolszewicy mogli wytworzyć dyscyplinę

niezbędną dla rewolucyjnego proletariatu?

Bolszewizm istnieje, jako prąd myśli politycznej i jako partia polityczna, od roku

1903. Tylko historia bolszewizmu, dotycząca całego okresu jego istnienia, może

wyjaśnić w sposób zadowalający, dlaczego mógł on wytworzyć i utrzymać w

najtrudniejszych warunkach żelazną karność, niezbędną dla zwycięstwa proletariatu.

A przede wszystkim powstaje pytanie, na czym opiera się karność rewolucyjnej partii

proletariatu? Co jest jej sprawdzianem? Co ją umacnia? Po pierwsze, uświadomienie

awangardy proletariackiej i jej wierność rewolucji, jej hart, ofiarność, bohaterstwo. Po

drugie, jej umiejętność powiązania się, zbliżenia się, jeśli chcecie, do pewnego stopnia

zespolenia się z najszerszymi masami ludu pracującego, przede wszystkim z masami

proletariackimi, lecz również i z nie proletariackimi masami pracującymi. Po trzecie,

słuszność kierownictwa politycznego, urzeczywistnianego przez tę awangardę, słuszność

jej strategii i taktyki politycznej, pod warunkiem, by jak najszersze masy z własnego

doświadczenia przekonały się o tej słuszności. Bez spełnienia tych warunków nie

podobna urzeczywistnić karności w partii rewolucyjnej, rzeczywiście zdolnej do tego,

aby być partią klasy przodującej, która ma obalić burżuazję i przekształcić całe

społeczeństwo. Bez spełnienia tych warunków próby stworzenia karności nieuchronnie

stają się czczym dźwiękiem, frazesem, błazeństwem. Z drugiej zaś strony warunki te nie

mogą powstać od razu. Tworzą się one jedynie dzięki długotrwałej pracy i ciężkiemu

doświadczeniu; do stworzenia ich przyczynia się słuszna teoria rewolucyjna, która ze

swej strony nie jest dogmatem, lecz ostatecznie kształtuje się jedynie w ścisłym związku

z praktyką ruchu rzeczywiście masowego i rzeczywiście rewolucyjnego.

Jeżeli bolszewizm mógł wytworzyć i skutecznie urzeczywistnić w latach 1917-1920,

w niesłychanie ciężkich warunkach, jak najściślejszą centralizację i żelazną dyscyplinę,

to przyczyna tego tkwi po prostu w szeregu historycznych osobliwości Rosji.

Z jednej strony, bolszewizm powstał w r. 1903 na jak najtrwalszej podstawie teorii

marksizmu. Słuszności zaś tej - i tylko tej - teorii rewolucyjnej dowiodło nie tylko

światowe doświadczenie całego XIX wieku, ale w szczególności doświadczenie

wynikające z błąkania się i wahań, błędów i rozczarowań myśli rewolucyjnej w Rosji.

Około pół wieku, mniej więcej od piątego do ostatniego dziesięciolecia ubiegłego wieku,

postępowa myśl w Rosji pod uciskiem niesłychanie bestialskiego i reakcyjnego caratu

chciwie szukała słusznej teorii rewolucyjnej, śledząc z podziwu godną gorliwością i

starannością każde „ostatnie słowo” Europy i Ameryki w tej dziedzinie. Marksizm, jako

jedynie słuszną teorię rewolucyjną, Rosja przyswoiła sobie zaiste w cierpieniach w ciągu

pół wieku niesłychanych mąk i ofiar, niebywałego bohaterstwa rewolucyjnego,

nieprawdopodobnej energii i bezgranicznej ofiarności w poszukiwaniach, uczenia się,

doświadczeń w praktyce, rozczarowań, prób, zestawienia z doświadczeniami Europy.

Dzięki spowodowanej przez carat przymusowej emigracji Rosja rewolucyjna posiadała

w drugiej połowie XIX wieku tak bogate stosunki międzynarodowe, tak wspaniałą

znajomość form i teorii światowego ruchu rewolucyjnego, jak żaden kraj na świecie.

Z drugiej strony bolszewizm, powstały na tej granitowej podstawie teoretycznej,

przeszedł w praktyce piętnastoletnią (1903-1917) historię, która pod względem bogactwa

doświadczenia nie ma sobie równej na całym świecie. W żadnym bowiem kraju w ciągu

tych 15 lat nawet w przybliżeniu nie przeżyto tak wiele pod względem doświadczenia

rewolucyjnego, szybkości i różnorodności zmian rozmaitych form ruchu - legalnego i

nielegalnego, pokojowego i burzliwego, podziemnego i jawnego, kółkowego i

masowego, parlamentarnego i terrorystycznego. Żaden kraj nie skoncentrował w tak

krótkim przeciągu czasu takiego bogactwa form, odcieni, metod walki wszystkich klas

współczesnego społeczeństwa, a przy tym walki, która wskutek zacofania kraju i

ciężkiego ucisku ze strony caratu szczególnie szybko dojrzewała, szczególnie chciwie i

owocnie przyswajała sobie odpowiednie w każdej sytuacji „ostatnie słowo”

amerykańskiego i europejskiego doświadczenia politycznego.

Rozdział III

GŁÓWNE ETAPY W DZIEJACH BOLSZEWIZMU

Lata przygotowania rewolucji (1903-1905). Wszędzie odczuwa się, że nadciąga

wielka burza. We wszystkich klasach wrzenie i przygotowania. Za granicą prasa

emigracyjna omawia teoretycznie wszystkie zasadnicze kwestie rewolucji.

Przedstawiciele trzech podstawowych klas, trzech głównych prądów politycznych:

liberalno-burżuazyjnego, drobnomieszczańsko-demokratycznego (kryjącego się pod

szyldem kierunku „socjaldemokratycznego” i „socjalrewolucyjnego”) oraz

proletariacko-rewolucyjnego, w najzacieklejszej walce poglądów programowych i

taktycznych zapowiadają i przygotowują nadciągającą otwartą walkę klas. Wszystkie

kwestie, wokół których toczyła się zbrojna walka mas w latach 1905-1907 i 1917-1920,

można (i należy) dostrzec w ich postaci zarodkowej, na podstawie ówczesnej prasy.

Natomiast między owymi trzema głównymi kierunkami można oczywiście znaleźć ile

się chce tworów pośrednich, przejściowych, połowicznych. Ściślej mówiąc: w walce

organów prasowych, w walce partyj, frakcyj i grup krystalizują się kierunki ideowo-

polityczne, które są istotnie klasowe; klasy wykuwają sobie należyty oręż ideowo-

polityczny do zbliżających się bitew.

Lata rewolucji (1905-1907). Wszystkie klasy występują otwarcie. Wszelkie poglądy

programowe i taktyczne sprawdzane są w akcji mas. Niewidziany dotąd w świecie

rozmach i ostrość walki strajkowej. Przerastanie strajku ekonomicznego w polityczny i

strajku politycznego w powstanie. Sprawdzenie w praktyce stosunków między

proletariatem, który kieruje, a wahającym się, chwiejnym chłopstwem, które jest

kierowane. W żywiołowym rozwoju walki narodziny radzieckiej formy organizacji.

Ówczesne spory o znaczeniu Rad zapowiadają wielką walkę lat 1917 - 1920. Kolejne

zmiany parlamentarnych form walki i pozaparlamentarnych, taktyki bojkotu

parlamentaryzmu i taktyki udziału w parlamentaryzmie, legalnych i nielegalnych form

walki, a także ich wzajemne stosunki i łączność - wszystko to odznacza się

zadziwiającym bogactwem treści. Pod względem przyswojenia sobie zasad nauki

politycznej, każdy miesiąc tego okresu był równy - tak samo dla mas, jak dla

przywódców, tak samo dla klas, jak dla partyj - rokowi „pokojowego”,

„konstytucyjnego” rozwoju. Bez „generalnej próby” roku 1905 zwycięstwo Rewolucji

Październikowej 1917 r. byłoby niemożliwe.

Lata reakcji (1907-1910). Carat zwyciężył. Wszystkie partie rewolucyjne i opozycyjne

zostały rozbite. Upadek, demoralizacja, rozłamy, zamęt, zaprzaństwo, pornografia

zamiast polityki. Wzmaga się pęd ku idealizmowi filozoficznemu; mistycyzm jak” j

zewnętrzna szata nastrojów kontrrewolucyjnych. Lecz jednocześnie właśnie ogromna

porażka przynosi partiom rewolucyjnymi klasie rewolucyjnej prawdziwą i

Lenin W. I. - Dziecięca choroba lewicowości w komunizmie.pdf

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: