- wrodzona dysplazja stawow biodrowych – dziedziczna, spytanie rodzicow o jej wystepowanie w rodzinie ultwia rozpoznanie
- upadek z duzej wysokosci na stopy – zlamanie kk pietowych, uszkodzenie trzonow kregoslupa w odc piersiowo-ledzwiowym
- badanie ortopedyczne
· OGÓLNE
Ø budowa ciala (wzorce harwardzkie)
C i D budowa ciala nieprawidlowa – zla i bardzo zla
Ø proporcje ciala
Ø stan odzywienia
Ø statyka ciala
Ø chód badanego osobnika
( prawidlowo obunozny, sklada sie z fazy podparcia (oparcie piety, obciazenie calej stopy i odbicie=propulsja) i wykroku,
prawidlowy chod czlowieka zalezy od prawidlowejbudowy I funkcji ukl kostnostawowgo kk dolnych, prawidl cz OUN, prawidl nn I mm obwod)
chód patologiczny:
chód kaczkowaty – obustronne zwichniecie st biodrowych lub obustronne biodro szpotawe
utykanie – znazne skrocenie jednej z konczyn dolnych
chód spastyczny – przy porazeniu mm mozgowym, spastycznym
- prawidlowo srodek ciezkosci znajduje sie na przedniej krawedzi S2 – jego rzut pada na czworobok podparcia wyznaczony przez stopy,
pion przebiega w linii posrodkowej ciala od guzowatosci potylicznej;
- nieprawidlowo rzut srodka ciezkosci pada poza czworobok podparcia – pacjent moze nie trzymac rownowagi I miec problemy z poruszaniem sie, wymaga laski, wozka inwalidzkiego.
· MIEJSCOWE (odcinkowe = szcegółowe)
- Długosc i obwody konczyn (cm) oraz sila miesni (dynamometry) oraz zakres ruchow czynnych i biernych (katomierz ortopedyczny)
- Katomierzem mierzem liczy sie tez wilekosc przykurczow, odchylenia osiowe konczyn
1. glowa i szyja
- ksztalt, symetria, ew znieksztalcenia w obrebie czaszki I twarzy, bolesnosc opkowa, uciskowa
- szyja – ksztalt I ruchomosc
- krecz szyi (torticollis) – pochylenie glowy w str barku, nadmierne napiecie m.sternocleidomastoideus po str kreczu, slabszy rozwoj twarzy (torticollis myogenes, osteogenes, ophtalmogenes)
- zesp Klippel-Feila – skrocenie szyi (kregi klinowe, zrosniecie kregow, rozszczepy łukow, zmniejszenie liczby kregow syjnych), ograniczenie ruchomosci, wysokie ustawieie barkow i lopatek, owlosienie schodzi nisko do gornego odc piers
2. obrecz barkowa
- ksztalt, obrysy barkow, obojczykow, symetria lopatek
- scapula alta congenita= morbus Sprengeli – wysokie ustawienie lopatki ktora jest zwykle slabiej rozwnieta, zniekszt I mniej ruchoma (bo gorzej rozwniete polacz chrzestno-kostne)
- dyzostoza obojczykowo-czaszkowa – wrodzony brak obojczykow I nieprawidowosci w kosnieniu kosci pokrywy czaszki
3. konczyny gorne
- dlug, obwody, zakresy ruchow, sila mm (metody testowania I dynamometrem), f czuciowa nn.posrodkowego, lokciowego I promieniowego, tetno na t. pachowej I promieniowej, stan ukrwienia obwodowego
- dlugosc wzgledna konczyny gornej (od acromionu=wyrostka barkowego lopatki do opuszi trzeciego palca reki), bezwzgledna ( od guzka wiekszego k ramiennej do 3palca)
- dlugosc bezwzgledna ramienia (od guzka wiekszego k ramiennej go nadklykcia bocznego k ramiennej)
- dlugosc bezwzgledna przedramienia ( od wyrostka lokciowego=olecanon do wyrostka rylcowatego k lokciowej = processus styloideus ulnae)
- koslawosc lokcia (cubitus valgus) czesciej niz szpotawosc (cubitus varus) – zaburzenia osi konczyny
- synostosis radio-ulnaris (zrost miedzy koscia promieniowa I lokciowa) – zaburz odwracania (supinacji) I nawracania (pronacji) przedramienia
- uszkodzenie n.promieniowego – zgiecie dloniowe + brak wyprostu nadgarstka I palcow
- bolesnosc w tabakierce anatomicznej – zmiany chorobowe w kosci lodeczkowatej
- klinodaktylia – zagiecie boczne osi dlugiej palca
- kaptodaktylia – przykurcz zgieciowy palca
- mega-, poli, syn, brachydaktylia
- poliphalangia
4. klp I kregoslup
- ksztalt, wysklepienie, symetria, rozszerzalnosc oddechowa, kontury lokow zebrowych, mostek, trojkaty ramienno-zebrowe
- różaniec krzywiczy (zgrubienia w obrebie zeber) + znieksztalcenia w obrebie klp = krzwica
- klatka lejkowata / piersiowa kurza
- poglebienie kyfozy piersiowej – okragle plecy (ch Scheuermana, u wysokich osob)/ garb kregowy (gruzlicze zap kregoslupa = morbus Potti > bol w obrebie garbu przy ucisku na czaszke = dodatni objaw szczytowy i swiadczy o czynnym procesie chorobowym)
- zniesienie lordozy ledzwiowej – wypadniecie jadra galaretowatego rdzenia lub zap korzeni nerwowych ledzw-krzyz
- kregozmyk L4L5 / L5S1 – poglebienie lordozy ledzwiowej, wystep kostny i zaglebienie pod nim (przemieszczenie ku przodowi trzonu kregowego)
- kepa wlosow w ok LS + roszczep kregoslupa + stopa wydrazona
- scoliosis (w odc ThL)
Ø lokalizacja I kierunek
Ø polozenie kregow krancowych
Ø dlug cieciwy luku skrzywienia
Ø wysokosc I kat skrzywienia metoda Cobba I Fergussona (na zdjeciu ap)
- w skoliozie dwulukowej – zidentyfikowac skrzywienie pierwotne (wieksze zmieny w kregach, wiekszy kat, mniejsza mozliwosc powrotu do normy niz w wyrownawczym)
5. miednica I konczyny dolne
- kat przodopochylenia miednicy kobiety28, mezczyzni31 mierzone inklinometrem
- glowa kosci udowej mniej wiecej w polowie swego obwodu w panewce
- kat szyjkowo-trzonowy prawidlowo = 125-130 stopni – na rtg AP
>130 biodro koslawe (coxa valga)
<125 biodro szpotawe (coxa vara)
- kat przodoskrecenie szyjki kosci udowej (antetorsio) prawidlowo 12 stopni
- wrodzone zwichniecie biodra (zakresy ruchow czynne I bierne, ocena ff mm stabilizujacych miednice, dlug konczyn, linie pomocnicze-tosunki antom, raiologiczne) ocena w poz stojacej I lezacej
Ø obj Ortolaniego – obj przeskakiwania w zwichnieciu st biodrowego u noworodka
Ø dzieci starsze – pglebiona lordoza ledzwiowa, dodatni obj Trendelenburga (podnosi noge na stojaco zginajac ja w st biodrowym I kolanowym; zblizenie sie przyczepow kretarzowych do miedniczych miesni posladkowych sredniego I mniejszego > mniejsa sila mm > nie jest w stanie utrzymac miednicy > opada po str przeciwnej)
- dodatni obj Trendelenburga:
) zwichniecie st biodrowych
) porazenie mm stabilizujacych miednice
) st rzekomy szyjki kosci udowej
) biodro szpotawe
- dlugosc wzgledna konczyny dolnej – od kolca biodrowego przedniego gornego do kostki przysrodkowej
- bezwzgledna dlugosc konczyny dolnej – od kretarza wiekszego do kostki bocznej (dlug uda I goleni, rozdzial szpara st kolanowego)
- wielkosc zwichniecia mozna ocenic dlug wzdl konczyny ktora jest krotsza po stronie zwichnietej, oraz radiologicznie oceniajac przemiesczenie ku gorze szyjkowej czesci luku Adamsa
- linia Petera – wzdloz brzegu kk lonowych (kretarze)
- linie Schoemakera – kretarz wiekszy I kolec biodrowyprzedni gorny - przecinaja sie na wyskosci pepka (przy zwicnieciu po zdrowej str ponizej pepka)
- linia RoserNelatona – guz kosci kulszowej I kolec biodrowy gorny przedni (prawidlowo kretarz wiekszky w tej linii, w zwichnieciu powyzej) – poz lezaca na boku
- trojkat Bryanta – kretarz wiekszy I kolec biodrowy przedni gorny I prostopadle linie do siebie – prawidlowo trojkat jest rownoramienny, poz stojaca
- test Thomasa – wykrycie przykurczu zgieciowego st biodrowego
- ch Blounta – zaczna szpotawosc goleni
- przodowygiecie kosci piszczelowej (tibia anteflexa) – czesto z wrodzonym brakiem kosci strzalkowej lub niedorozwoj
- wrodzony st rzekomy goleni – rzadziej
- roznice w bezwzgl dlug konczyn dolnych – najczesiej nieprawidl
- obwody uda 5/20cm nad rzepka. Goleni w polowie wysokosci
- dodatni obj balotowania rzepki = plasania rzepki przy obecnosci plynu w st kolanowym
- dodatni obj szufladkowy przedni (uszkodz wiezadla krzyzowego przedniego), tylny (tylnego)
- testy łąkotkowe dodatnie w uszkodz ląkotki (czesciej przysrodkowej) – Mc Murraya, De Palmy, Steinmanna)
- porazenie n strzalkowego – zanik mm goleni, konskie ustawienie stopy (pes equinus, takze w utrwalonym przykurczu sciegna Achillesa), brak czynnego prostowania stopy
- stopa konsko szpotawa: konskie ustawienie stopy(equinisatio) – przykurcz sc Achillesa, przywiedzenie (adductio) – przykurcz m piszczelowego tylnego, szpotawe ustawienie (supinatio), nadmierna wydrazenie stopy (inflexio)
- ocena sily miesniowej wg Lovetta
0 ni sladu skurczu (calkowite porazenie)
1 slad skurczu ale nie moze wywolac ruchu konczyny ew czesi 5% sily
2 pelny ruch ta konczyna po wylaczeniu obciazenia wlasnego tej konczyny 20%
3 pokonuje ciezar konczyny I wykonuje ruch ta konczyna 50%
4 dodtakowe niewielkie obciazenie 75%
5 dodatkow znaczny ciezar 100% sily
- kregoslup 7-12-5-5-4
- krag = trzon (kosc gabczasta + blaszki kosci zbitej) + łuk + wyrostki poprezczne + wyrostek kolczysty
- krazek miedzykregowy ( pierscien wloknisty + jadro galaretowate)
- wiezadlo podluzne przenie i tylne, wiezadla miedzylukowe (żółte), wiez okolostawowe, wiez miedzypoprzeczne, wiez miedzykolcowe, wiez nadkolcowe
- lordoza szyjna i ledzwiowa, kifoza piersiowa i krzyzowa
· mechanizm obrazenia kregoslupa:
Ø bezposredni (bezposrednie zadzialanie na kregoslup czynnika urazowego) – zwykle zaburz ciezkie z zaburz neurologicznymi
Ø posredni (najczesciej!!!; sily grawitacyjna, przyspieszen, zahamowan gwaltownych > wywoluja sily nadmienie zginajace lub prostujace)
Ø mieszany
POśREDNIE:
· mechanizm zgięciowy najczesciej!!!
Zgniecenie przedniej czesci trzonu kregu – znieksztalcenie trapezoidalne / klinowe
= zlamanie kompresyjne = fleksyjne
w odc dolnoszyjnym I gornoledzwiowym –w msc przejscia czesci ruchomwj w nieruchoma lub odwrotnie
upadek z wysokosci na plecy, posladki, stopy, glowe
moze tez dojsc do zgniecenia krazka miedzykregowego, rozerwania jego pierscienia wloknistego, wypadniecia jadra miazdzystego
· mechanizm przeprostu
= zlamanie wyprostne = ekstenzyjne
przy skoku na glowke z odgieta glowa do tylu i uderzeniu w przeszkode
trzon nadmiernie splaszczony a odlamy w cz tylnodolnej
· mechanizm smagniecia lub whiplash
nagle zadzialanie sil bezwladnosci na glowe I kregoslup szyjny
przy wypadku samochodowym wygiecie szyi w kierunku uderzenia
- uszkodzenie wiezadel I krazkow miedzykregowych, raczej nie ma zlaman czy zwichniec, w skreceniu kregoslupa
· podzial obrazen kregoslupa wg LOBA
1. stluczenie i skrecenie w obrebie kregoslupa
2. izolowane uszkodz krazka miedzykregowego
3. uszkodz trzonu kregu
4. uszkodz trzonu kregu z uszkodz krazka...
teresawawa