May Karol - W Kraju Mahdiego 1.pdf - W kraju Mahdiego - JANUSZEK777

Karol May

W kraju Mahdiego

Część pierwsza

Łowca niewolników

Rozdział I

Chajal

Zwycięska „El Kahira” lub „Bauwaabe el bilad esz szark”, tj. Wrota Wschodu — tak brzmią

określenia, którymi Egipcjanin nazywa stolicę swojego kraju. O ile pierwsza nazwa od dawna już nie

odpowiada rzeczywistości, o tyle druga zupełnie jest słuszna, Kair bowiem istotnie „wrotami

Wschodu” nazwać można. Najbardziej z miast wschodnich będąc wystawiona na wpływy Zachodu,

zwycięska niegdyś „El Kahira” tak z wiekami osłabła, że dziś naporowi tych wpływów wcale nie

może się oprzeć. Z roku na rok Kair staje się miastem coraz bardziej frankońskim i tam, gdzie

dawniej na wysokim nawet stanowisku Europejczyk mógł doznać pchnięcia nożem za zwrócenie

tylko uwagi, że sułtan wchodzi w butach do Aja Sofia, tam dziś każdy może zwiedzić pięćset

dwadzieścia trzy meczety stolicy egipskiej, nie zdejmując obuwia.

Liczne hotele, jak np. Shephearda, „Hotel Nowy”, „Hotel d’ Orient”, „Hotel du Nil”, „Hotel des

Ambasadeurs” jako też liczne pensjonaty, restauracje i kawiarnie dają obcemu przybyszowi zupełne

zaspokojenie potrzeb, do których przyzwyczaił się w ojczyźnie. Ale za to trzeba dobrze, bardzo

dobrze zapłacić; zaś kto, jak ja, nie rozporządza dochodami lorda, niech się trzyma jak najdalej od

owych zbiorowisk krezusów europejskich.

Oczywiście łatwiej jest dać taką radę, aniżeli zastosować się do niej, gdyż chcąc uniknąć tych

domów, a jednak mieszkać w Kairze, trzeba się ulokować w domu prywatnym i być co dzień, ba,

nawet co godzina ofiarą oszustwa i zdzierstwa ze strony krajowców, jeśli się nie zna dokładnie

miejscowych stosunków i jako tako języka arabskiego. Na uczciwość tłumaczy i służących liczyć nie

można. Nawet taki służący, któremu by się mogło powierzyć majątek i być pewnym, że z niego nic nie

zginie, przy każdym zakupie oszuka swego pana na kilka par lub piastrów, co, rzecz prosta, z czasem

tworzy wcale pokaźną sumę. Z tłumaczami jest jeszcze gorzej. Ilekroć obcy przybysz pójdzie z

dragomanem na bazar, a sam nie zna języka, może być pewny, że dragoman jest w porozumieniu z

każdym kupcem i, dopomógłszy mu obedrzeć swego klienta, odbierze potem swój udział w zysku.

Toteż każdy obeznany z krajem ofiarowuje zazwyczaj trzecią część ceny, której od niego za towar

żądają. Dla sprawdzenia zasady ogólnie przyjętego tu względem przybyszów zdzierstwa, pewien

Francuz, władający językiem arabskim, udając jednak, że go nie rozumie, wziął ze sobą dragomana i

udał się z nim po zakupy. Zaledwie weszli do jednego z kupców, już handlarz przed podaniem

jeszcze klientowi zwyczajowej filiżanki kawy odezwał się do tłumacza: „No, bracie, trzeba tę świnię

chrześcijańską oskrobać; dam mu towar sheffieldzki, a niech płaci za damasceński”. Usłyszawszy to

Francuz oświadczył handlarzowi najpiękniejszą arabszczyzną, że ani świnią nie jest, ani też nic tu nie

kupi, i ku wielkiemu zdziwieniu tak kupca, jak i dragomana, wyszedł wzburzony ze sklepu.

Pewien słynny podróżnik pisze: „Dawniej trzeba było samemu starać się tu o wszelkie potrzeby

życia i, wszedłszy w rolę kucharki, kupować na rynku ryż, groch, mięso wędzone, drób i inne

wiktuały, wyliczone zazwyczaj w podręcznikach podróżniczych. Od kilku lat ten kłopot bierze na

siebie dragoman, jako też załatwia wiele innych rzeczy. Należy tylko zawrzeć z nim umowę, mocą

której obowiązany jest podać to a to na śniadanie, tyle a tyle potraw na obiad i tyle a tyle na kolację;

oprócz tego zaś ma dostarczyć światła, bielizny, usługi i środków lokomocji. Umowę taką sporządza

się w konsulacie tego kraju, którego się jest obywatelem. Sposób to doskonały, bo zabezpiecza obie

strony od wzajemnej krzywdy, a co najważniejsze, chroni od wyzysku nieświadomego przybysza, ho

chciwy przewodnik wie dobrze, że jeżeli swych zobowiązań nie spełni, może go zmusić konsul do

zwrotu strat z nadwyżką, a nawet materialnie zrujnować, bo usług jego już nikomu nie zaleci.

Otwartych oszustów nie ma tu prawie wcale, jednak przebiegli Arabowie starają się przy zawieraniu

umów zdobyć sobie jak największe korzyści, a jednocześnie zrzucić ze swoich barków na

podróżnego jak najwięcej kłopotliwych obowiązków, a czynią to z właściwą swej rasie

zręcznością”.

Przyznając przebiegłość tym ludziom, stwierdzam to, com rzekł o nich wyżej. Moim zdaniem

zresztą na jedno wychodzi, czy się jest okpionym przy zawieraniu umowy, czy też w następstwie.

Każdy, mający możność zawrzeć tego rodzaju umowę, jest godzien zazdrości, gdyż możność ta

dowodzi, że rozporządza on środkami, z jakich nie każdy podróżny korzystać może. Dobrze jest temu,

kto może w podobnych warunkach podróżować.

Zajechałem do hotelu „d’Orient” i kazałem sobie dać pokój najtańszy, z zamiarem korzystania z

niego tylko przez dzisiaj, a następnie wyszedłem na miasto, aby wyszukać sobie mieszkanie

prywatne. Hotel leży przy Esbekieh, najpiękniejszym placu w całym mieście. Dawnymi czasy

wezbrane wody Nilu zalewały ten plac, będący kotliną, na całej przestrzeni, aż do czasu, gdy

Mohamed Ali kazał dla zabezpieczenia od wylewów nilowych otoczyć go kanałem, a brzegi obsadzić

drzewami. Później Ismail–Basza przysypał całe to miejsce ziemią tak, iż plac został podniesiony do

poziomu miasta. Pewną część tej przestrzeni zabudowano domami, a resztę zamieniono na piękny

ogród z kawiarniami, teatrami i grotami. Po południu odbywają się tu często koncerty. Wschodnią

część placu zdobią gmachy ministerstw spraw zewnętrznych, wewnętrznych i skarbu, a w

południowej wznosi się teatr, poświęcony dramatowi i operze. Ogród zajmuje 32 tysiące metrów

kwadratowych obszaru. Patrząc na niezliczoną ilość znajdujących się przy tym placu restauracji,

piwiarni, kiosków z likierami i lodami, sal koncertowych wśród mnóstwa zdobnych latarni

gazowych, zapomnieć by można, że się człowiek znajduje u wrót Wschodu, gdyby nie zieleniejące i

kwitnące rośliny strefy południowej. Zwróciłem się na południowy wschód, w stronę Muski. Jest to

dawna frankońska dzielnica, w której za panowania Saladyna zamieszkali chrześcijanie, otrzymawszy

po raz pierwszy pozwolenie owego władcy na pobyt w Kairze. Tu znajdują się największe sklepy,

należące do Europejczyków; ruch niezwykły i tłok znamionują tę część miasta. Ulica wprawdzie jest

dość ciasna i duszna, jednak zanim powstały wspaniałe dzielnice Esbekieh, Ismailia i południowy

Addin, była ona jedyną szerszą ulicą w Kairze. Tu wszystko ma już polor europejski i zaledwie kilka

starych arabskich płaskich dachów, prawdziwie egipski brud i panująca wszędzie woń ruin i

spustoszenia przypominają podróżnemu, gdzie się znajduje.

Gdy się jednak zapragnie zobaczyć Wschód, nie zafałszowany polorem europejskim, trzeba się

udać do jednej z dzielnic arabskich, niezbyt stąd odległych. Przypomniałem sobie dawniejsze

wędrówki moje po Kairze i skręciłem w wąską boczną uliczkę. Łączyła się ona z inną, na którą

wszedłszy, ujrzałem z daleka na glinianym murze niskiego domu czterowierszowy napis:

Beer–house.

Cabaret ŕ bičre.

May Karol - W Kraju Mahdiego 1.pdf

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: