Najkrótsza historia drugiej wojny światowej.doc

Najkrótsza historia drugiej wojny światowej

Lokarneńskie traktaty, z inicjatywy Fr w szwajcarskim mieście Locarno w 1925. E. Vanderwelde (Belgia), A. Briand (Francja), G. Stressemann (Niemcy), J.A. Chamberlain (W Br), B. Mussolini (Włochy) oraz E. Beneš (Czechosł) i A. Skrzyński (Polska).
Końcowe porozumienia konferencji podpisano 1 XII 1925 w Londynie. Ich częścią zasadniczą był tzw. pakt reński, w którym Belgia, Francja, Niemcy, Wielka Brytania i Włochy gwarantowały nienaruszalność granicy niemiecko-francuskiej i niemiecko-belgijskiej. Drogę rozstrzygania ewentualnych sporów między Niemcami a Belgią i Francją regulowały dwustronne umowy arbitrażowe.
Pakt pomijał całkowicie kwestię zachodnich granic Polski i Czechosłowacji, dotyczyły ich jedynie traktaty arbitrażowe, zobowiązujące strony do pokojowego rozwiązywania sporów. Traktaty gwarancyjne Francji z Polską i Czechosłowacją, mające charakter umów dwustronnych, były marginesem rozmów w Locarno, niewłączonym do oficjalnych dokumentów konferencji.
Traktaty lokarneńskie były podważeniem postanowień traktatu wersalskiego i stanowiły wielki sukces polityczny Niemiec, podkreślony obietnicą mocarstw rychłego przyjęcia ich do Ligi Narodów.

1.       Pakt reński – gwarancja między Belgią, Francją,W. Bryt, Włochami a Niemcami

2.       umowy arbitrażowe Belg-niem, fr-niem, pol-niem, czech-niem

3.       traktat wzajemnej gwarancji fr-pol, fr0czech

Różnicowały granice Niemiec: na zachodzie otrzymały bryt-włoskie gwarancje, nie otrzymały ich granice wsch z Polską i Czechosł.

Polityka traktatów kierowała ekspansję Niemiec na Wschód. Inspirowały utworzenie bloku antyradzieckiego.

Zapoczątkowały okres ustępstw mocarstw w stosunku do poczynań Niemiec i ułatwiła im przystąpienie do LN 1926.

1936 – Niemcy jednostronnie wypowiedziały pakt reński.

1932 lipiec – polsko-radziecki pakt o nieagresji.

Polsko-radziecki pakt o nieagresji, podpisany po długotrwałych rozmowach 25 VII 1932 w Moskwie, ratyfikowany w listopadzie.
W zawartym pakcie obie strony wyrzekały się wojny jako narzędzia polityki międzynarodowej, uznały podpisane przez każdą ze stron zobowiązania międzynarodowe, w przypadku zaatakowania jednej ze stron zobowiązały się nie udzielać agresorowi żadnej pośredniej i bezpośredniej pomocy.
Pakt podpisano na 3 lata, 9 V 1934 przedłużono o 10 lat. Postanowienia paktu złamał ZSRR, dokonując 17 IX 1939 agresji na Polskę.

Polska krajem satelickim Francji. 1933 luty – JP zaproponował Francji zapobiegawczą wyprawę na Niemcy.

1932 wizyta okrętu bryt Campbell. Rozkaz ostrzelania gmachów urzędowych w Gdańsku w razie przeszkód. Wicher.

Reichswehra – niemiecka armia zawodowa utw 1919 na podst traktatu wersalskiego ograniczona do 100 tyś, pozbawiona ciężkiego sprzętu i broni pancernej, lotnictwa i okrętów podwodnych.

1935 Hitler wprowadził powszechną służbę wojskową, a Reichswehra została zastąpiona przez Wehrmacht.

Hitler upatrywany jako mąż opatrznościowy przez Niemców.

Pakt czterech 1933 marzec - właściwie Pakt Porozumienia i Współpracy, próba porozumienia międzynarodowego podjęta w 1932 z inicjatywy BM, który po dojściu AH do władzy, obawiając się ekspansjonizmu niem, zaproponował zawarcie 10-letniego układu pomiędzy Fr, Niemcami, W Bryt i Włochami, w którym pragnął zagwarantować Włochom rolę arbitra w sporach międzynarodowych.
Propozycja obejmowała rewizję traktatów pokojowych zawartych po I w św, równouprawnienie w zbrojeniach i pokojową współpracę w rozwiązywaniu konfliktów kolonialnych. Pakt czterech miał funkcjonować niezależnie od LN. Nie został ratyfikowany przez III Rzeszę i Fr. Przestał mieć jakiekolwiek znaczenie wówczas, gdy Niemcy wystąpiły w październiku 1933 z LN.

Reakcja Polski b. ostra, ambasador polski ultimatum w Berlinie przed Hitlerem: wojna, albo rezygnacja z żądań pod adresem Polski.

1933 październik – Niemcy występują z LN. Propaganda antypolska i znów ostra odpowiedź, Hitler proponuje przymierze.

1934 styczeń – pakt o nieagresji pol-niem. Źle odebrany na Zachodzie, uważano, że wymierzony przeciw krajom zach. Zwłaszcza, że Polska nie chciała przystąpić do tzw paktu wschodniego.

Pakt wschodni, sojusz wojskowy w E Wsch, skierowany przeciw Niemcom, zaproponowany przez min spr zagr Fr L. Barthou 1934.
Zamierzał on powstrzymać agresywność A. Hitlera, z udziałem m.in. Pol, Niem i ZSRR. Pakt wschodni miał gwarantować trwałość granic w E Śrd-Wsch i w efekcie uzupełniać pakt reński (lokarneński traktaty). Francja nie byłaby stroną paktu, lecz podpisałaby układ dwustronny z ZSRR. Po zabiegach W Bryt i za cenę poparcia przez nią paktu do układu miały przystąpić Niemcy. Projekt został entuzjastycznie przyjęty w ZSRR, ale spotkał się ze sprzeciwem III Rzeszy, a także Polski, która domagała się zawarcia takiego paktu, który stanowiłby system zbiorowego bezpieczeństwa w Europie Środkowo-Wschodniej.
W wyniku niemieckich zbrojeń i ich agresywnej polityki doszło do podpisania w Moskwie w 1935 jedynie układu radziecko-francuskiego o pomocy wzajemnej oraz w tym samym roku paktu radziecko-czechosłowackiego.

1934 – zamordowanie kanclerza Austrii Dollfussa – sprzeciwiającego się włączeniu Austrii do Rzeszy. Tylko Mussolini wystąpił przeciwko projektowi włączenia Austrii wysyłając wojska na granicę. Fr i Anglia bierne.

1935 – wykorzystując bierność Anglii i Fr ogłosił przywrócenie powszechnej służby wojskowej.

1936 – wysłał wojska do Nadrenii. (zgodnie z traktatem wersalskim nie mogli trzymać tam wojska). Rząd polski gotowy był wypełnić postanowienia sojusznicze. Francuzi oddali jedynie sprawę do LN, gdzie sprawa utonęła. Polska uzyskała pożyczki na dozbrojenie od Fr. JP zm w V 1935 pozostawił politykę balansu między Niem i ZSRR, i oglądanie się na Londyn, ale ten był proniemiecki.

12 marca 1938 – przyłączenie Austrii. Włosi tym razem nie reagowali. Anglia i Fr tylko noty dyplomatyczne. Depesza Adolfa do Mussoliniego: „Mussolini, nigdy tego panu nie zapomnę”. Kokietowano Polskę wspólną wyprawą na ZSRR.

1938 akcja w Sudetach.

Monachijska konferencja 1938, konferencja odbyta w dniach 29-30 września 1938 w Monachium z udziałem szefów rządów Niemiec (A. Hitler), Włoch (B. Mussolini), Francji (E. Daladier) i W. Brytanii (A. N. Chamberlain).
Z inicjatywy B.M działającego na prośbę premiera bryt, który za wszelką cenę chciał uniknąć wojny. Była szczytowym punktem ustępstw polityki fr-bryt wobec Niemiec, zwanej "appeasement" (z angielskiego - "uspokojenie", "ugłaskanie").
Eskalacja żądań niemieckich zmusiła Czechosłowację, mimo początkowych ustępstw z jej strony, do wyrażenia 24 września 1938 sprzeciwu wobec nowych żądań dotyczących cesji Sudetów na rzecz Niemiec, a także ustępstw terytorialnych na rzecz Polski i Węgier. Bez udziału Czechosłowacji podpisano 30 września 1938 układ. Upoważnił on Niemcy do zaboru Sudetów.
Tereny te zajmowały powierzchnię 39 tys. km2 (1/5 terytorium) i zamieszkane były przez 3 mln 300 tys. ludzi, w większości Niemców sudeckich, w tym także przez 800 tys. Czechów. Rząd Czechosłowacji musiał także zwolnić ze służby w wojsku i policji Niemców sudeckich oraz zwolnić z więzień tych Niemców sudeckich, którzy odbywali kary za przestępstwa polityczne.
W zamian za to W Bryt i Fr zagwarantowały nowe granice czechosłowackie. Polska inkorporowała Zaolzie.

Niemcy zajmując Sudety uzyskały dobrze umocnione tereny, a także wielkie zakłady przemysłowe, w tym zakłady wojskowe Škoda o zdolności produkcyjnej równej ówczesnemu przemysłowi zbrojeniowemu Anglii.

2 XI 1938 - I arbitraż wiedeński - Węgrzy zajęli południową Słowację i Ruś Zakarpacką.

30 VIII 1940 – II arbitraż wiedeński – rozstrzygnięto spór

- węg-rum - Węgry uzyskały Siedmiogród

- bułg-rum – Bułgaria odebrała płd Dobrudżę.

Hitler liczył, że po zajęciu Zaolzia Polska utraci zaufanie na Zachodzie – otwarte wystąpienie Ribbentropa o korytarz i włączenie Gdańska do Rzeszy. Józef Beck trzymający się konsekwentnie polityki balansu i wystąpił zdecydowanie wobec Niemiec..

1938 grudzień – fr-niem pakt o nieagresji – miał uśpić czujność Francji.

Józef Beck był na Riwierze francuskiej zaproszony przez min spr zagr Fr Bonnet. Wracał przez Niemcy, Hitler żądania Gdańska, eksterytorialnej autostrady i oferta wyprawy na Moskwę. Próba włączenia Polski do paktu antykomiternowskiego.

Antykominternowski pakt, układ dotyczący walki ze zorganizowaną działalnością Międzynarodówki Komunistycznej, zawarty 1936 pomiędzy Niemcami a Japonią. 1937-1941 Włochy i Hiszpania oraz państwa satelickie Niemiec. Wymierzony również w mocarstwa zachodnie. Faktycznym celem zbliżenia się Japonii i Włoch do Niemiec była walka o światową hegemonię.

AH oferował Polsce Ukrainę, chciał najpierw zaatakować Fr a potem ZSRR z Polską. W I 1939 Ribbentrop chciał namówić Polskę do neutralności wobec niem ataku na Fr i przygotowań w wyprawie na ZSRR. Odmowa przyczyną wznowienia antypolskiej propagandy.

W Polsce tradycyjna koncepcja trzymania linii obrony opierającej się na piechocie i kawalerii zgodnie z wytycznymi JP.

Dotychczas polityka obronna nastawiona gł na linii wschodniej przeciw ZSRR (długo zakładano militarną słabość Niemców), od czasu zajęcia Sudetów, następca JP Rydz-Śmigły reorientacja planów.

Pierwsze militarne zwycięstwo Niem i Włoch w wojnie domowej w Hiszpanii 1936-1939. Upadek republiki wspomaganej tylko przez ZSRR, rebeliantów wspomagał Mussolini i Hitler. Państwa Zachodu neutralne. Poligon dla Niemców.

15 III 1939 Niemcy w Pradze. Z Czech i Moraw utw Protektorat Rzeszy. Czesi poddali się bez wystrzału. Niemcy uzyskali sprzęt. Polska uzyskała 2 wioski Spisz i Orawa. Poparli Węgrów, którzy uzyskali cz Ukrainy Zakarpackiej – utw granicę pol-węg.

22 III Niemcy zagarnęli Kłajpedę Litwinom, potem wymusili układ podporządkowujący im gospodarkę.

W kwietniu rozmowy pol-bryt na temat sojuszu obronnego.

7 kwietnia Mussolini atakuje Albanię. (1935, wcześniej zdobył po 8-miesiącach bosonodzy Abisynię). Polska (min Beck, pierwsza odrzuciła sankcje gospodarcze wobec Włoch, Polska uznała zabór Austrii i utw marionetkowego państwa słowackiego, zagarnęła Zaolzie, popierała Franco – nielubiany, nieobliczalny w Paryżu: Mefistofeles polityki europ, ostatecznie powiedział Niemcom – nie!).

28 kwietnia - po furii Hitlera na wieści o układach pol-bryt, Hitler zrywa pol-niem pakt o nieagresji i bryt-niem układ morski. Równocześnie po raz pierwszy wysunął publicznie żądania wobec Polski. Odpowiedź Becka w radio – Polska od Bałtyku odepchnąć się nie da. My w Polsce nie znamy, co to jest pokój za wszelką cenę. – Przekreślenie polityki balansu. Zjednanie opinii i ludności.

Rozpoczęła się cicha mobilizacja sił pol, najpierw rezerwistów.

11 kwietnia Hitler podpisał plan Fall Weiss – plan ataku bez wypowiedzenia wojny.

Fall Weiss (j. nie wariant biały), kryptonim planu wojny przeciwko Polsce. Zakładał niespodziewane, bez wypowiedzenia wojny, uderzenie głównych sił Wehrmachtu i szybkie pokonanie wojska pol, co miało uchronić Niemcy przed prowadzeniem wojny na 2 frontach. Od południa siły niemieckie miały uderzyć z terenu Słowacji, na północy, jak najszybciej nawiązać łączność między Pomorzem i Prusami Wsch. Termin ukończenia przygotowań Fall Weiss wyznaczony na 1 IX 1939.

Zdecydowanie Brytyjczyków obudziło Francję. Podpisano protokół, wypowiedzenie wojny w 3 dniu, w 15 ofensywa.

Przyznano nam chude pożyczki na dozbrojenie. Panował dziwny optymizm w Polsce. Wiara w sojusze.

Polacy w okresie 1934-1939 wydali 1.300 mlr $ naciągając budżet, gdy Niemcy wydali ich 40 mlr.

W czerwcu rząd polski uciekł się do pożyczki wew. Przyniosła ok. 400 ml zł, starczyłoby na zakup ok. 1000 myśliwców.

Rząd bryt i fr prowadzili rozmowy w Moskwie, ale ta uzależniała pomoc od Polski, która miała udzielić przemarsz wojsk przez kraj.

Beck stanowczo odmówił.

23 sierpnia ZSRR pakt z Niemcami o nieagresji.

Pakt Ribbentrop-Mołotow, niemiecko-radziecki układ zawarty 23 VIII 1939 w Moskwie, podpisany przez ministrów spraw zagranicznych obu państw (Niemiec - J. von Ribbentropa i ZSRR - W.M. Mołotowa).
Składał się z dwóch części:

Jawny: oba państwa zobowiązały się do powstrzymywania się od działań agresywnych, zachowania neutralności, gdyby druga strona "stała się przedmiotem działań wojennych ze strony trzeciego państwa".

Tajny: dodatkowy protokół podejmował kwestię "rozgraniczenia obustronnych stref interesów w Europie Wschodniej".
Strefa wpływów III Rzeszy obejmowała Litwę (z Wileńszczyzną), część Polski na zachodzie od linii rzek: Narew, Wisła, San, większość obszaru Rumunii. Strefa wpływów ZSRR obejmowała państwa bałtyckie (Estonię i Łotwę), zach cz Polski i Besarabię.
Po agresji obu państw na Polskę (1 września Niemiec, 17 września ZSRR) zawarto 28 września układ o "granicy przyjaźni" (tzw. czwarty rozbiór Polski), w którym dokonano zmiany rozgraniczenia stref wpływów - do strefy radzieckiej włączono Litwę, natomiast do niemieckiej tereny między Wisłą a Bugiem. Ustalono przesiedlenie Niemców ze strefy radzieckiej oraz Białorusinów i Ukraińców ze strefy niemieckiej.
Zobowiązano się wzajemnie do współpracy w zwalczaniu polskich dążeń niepodległościowych. Pakt miał obowiązywać, do 1949, lecz został zerwany przez III Rzeszę 22 VI 1941 napaścią na ZSRR.

Hitler wydał rozkaz ataku na Polskę 26 VIII, przewidywał dymisję rządów zachodnich i chaos polityczny w E. Wzywał do bezwzględności do zabijania kobiet i dzieci. Gauleiter Forster od dawna miał przygotowany obóz w Stuthoffie.

25 sierpnia w Londynie pakt polsko-bryt, w Berlinie dezorientacja. Min spr zagr Halifax do końca liczył na ustępstwa Polaków.

Po stronie Hitlera działał bryt ambasador w Berlinie Henderson.

29 VIII ogłoszono w Polsce powszechną mobilizację. Zaraz odwołano by nie prowokować Niemców. Ambasador polski w Berlinie Lipski 31 sierpnia chciał podjąć jeszcze pol-niem rozmowy. Ribbentrop zapytał czy ma pełnomocnictwa, nie miał.

Sfingowany napad w Gliwicach na radiostację niemiecką. Polacy wyprowadzili flotę z Bałtyku: 3 niszczyciele: Burza, Grom i Błyskawica (Wicher poszedł na dno na Bałtyku), 6 okrętów podwod.

Felicjan Sławoj-Składkowski – ostatni premier w Polsce.

Edward Rydz-Śmigły – mrszł, Naczelny Wódz.

Ignacy Mościki – prezydent RP.

Przewaga sił gł techniczna, siły polskie ok. 1100 tyś, Niemców ok. 1600 tys.

Niemcy 2 armie Północ gen von Bock, Południe gen von Rundstedta. Dow naczelnym był feldm Walter von Brauchitsch.

Polacy: Armia Narew, Modlin, Pomorze, Poznań, Łódź, Kraków – najsilniejsza, Karpaty, obwodowa armia Prusy (dowództwo porzucił gen Stefan Dąb-Biernacki zdegradowany później do szeregowca, oświadczył, że w bałaganie nie chce narażać swej sławy).

Kalkulowano od razu gł obronę na linii Wisła-Dunajec, ale obawiano się, że Niemcy dojdą do tej linii i ogłoszą światu, że swój cel osiągnęli. Społeczeństwo niemieckie było raczej nieprzychylne wojnie, obawiano się interwencji Zachodu.

Pokojowa inicjatywa Mussoliniego.

3 IX premier Chamberlain ogłosił stan wojny z Niemcami. Kilka godzin później wojnę wypowiedziała Francja.

Hitler wierzył w odosobnienie Polski i rozprawy z nią niejako na marginesie.

Dowódca twierdzy Modlin potem W-wy Juliusz Rommel, dow twierdzy Modlin Wiktor Thommee.

20 IX - najkrwawsza bitwa pod Bzurą, gen Tadeusz Kutrzeba.

Bierność Fr i Anglii, Jodl oświadczył, że gdyby wojska wkroczyły, jeszcze w tym roku upadłby hitleryzm w Niemczech.

17 IX – wkraczają Rosjanie.

W nocy z 17/18 kraj opuszczają władze polskie przez granicę rumuńską (6 IX ogłosiła neutralność). Zgodnie z prawem kraju nie mógł opuścić naczelny wódz, Rydz- Śmigły zapomniał o tym. Pułapka rumuńska – bojówka prohitlerowska zamordowała premiera Calinescu, przyjaciela Polski. Unieruchomiono kierownictwo polskie.

Droit de passage – prawo tranzytu, przez Rumunię.

Droit de residence – prawo pobytu i funkcjonowania.

28 IX kapitulacja W-wy. 2 X Hel.

Beck nie lubiany na Zachodzie, a Rydz-Śmigły popełnił polityczne samobójstwo opuszczając walczące jeszcze oddziały. Opuszczając kraj stawał się automatycznie internowany.

Rząd Składkowskiego – piłsudczyk, postrzegany rządem klęski.

Rząd polski uziemiony, ministrowie rozlokowani w różnych częściach Rumunii. Państwo może istnieć bez terytorium, ale nie bez rządu.

Konstytucja kwietniowa 1935 dawała prawo mianowania następcy prezydentowi Mościckiemu, był nim mrszł Rydz-Śmigły, w chwili, gdy był internowany – mianował Władysława Raczkiewicza.

Jedyną osobą akceptowaną przez Francuzów Władysław Sikorki. Zostaje dowódcą sił zbrojnych formowanych we Francji.

30 IX nowy prezydent powierzył Sikorskiemu utw gabinetu.

Niemcy zastosowali w Polsce blitzkrieg – wojna błyskawiczna – natychmiastowy atak bez wypowiedzenia wojny (co jest zabronione przez prawo międzynarodowe) i natarcie klinów wojsk pancernych wspieranych przez lotnictwo i desant. Zawiodła po wyrównaniu sił i wygaśnięciu czynnika zaskoczenia.

Zachód zastosował sitzkrieg...