Analiza rzeźby – Nike z Samotraki
W paryskim Luwrze dużym zainteresowaniem wśród turystów cieszy się bezgłowa i bezręka, mierząca prawie 2,5m skrzydlata kobieta z marmuru, czyli Nike z Samotraki nazywana także Skrzydlatym Zwycięstwem z Samotraki. Jej autor, Pytokritos z Rodos, wyraźnie odwołał się do powszechnego wyobrażenia o tej majestatycznej bogini zwycięstwa, opiekunce wojowników i sportowców, dodając jej ogromne skrzydła oraz, jak przypuszczają znawcy mitologii i kultury antycznej, gałązkę oliwną lub róg w ręku. Genezą powstania tego posągu było prawdopodobnie uczczenie serii zwycięstw Rodyjczyków nad Antichem III, władcą państwa Seleucydów.
Tytuł dzieła odnosi się do miejsca, gdzie „okaleczony” posąg został odnaleziony – w roku 1863 francuski konsul i archeolog-amator - Charles Champoiseau – odnalazł rzeźbę na wyspie Samotraka, znajdującej się w północnej części Morza Egejskiego.
Nike z Samotraki do dzisiaj zachwyca artystów i krytyków mistrzostwem formy, ale przede wszystkim maestrią ruchu – jej wysunięta do przodu noga, uniesione w górę skrzydła oraz łopocząca na wietrze przemoczona szata sprawia wrażenie, jak gdyby stała ona na dziobie okrętu podczas silnego sztormu. Wśród badaczy istnieje opinia, iż mogła ona rzeczywiście zdobić jedną z licznych w tamtym okresie dierę, triakonerę lub pentekonerę.
Data powstania rzeźby przypada na okres hellenistyczny i jest określona na 220 – 180 r. p.n.e.. Posąg jest uważany za arcydzieło tego okresu, mimo widocznych na pierwszy rzut oka braków. Ukazuje on bowiem główny nurt i bogactwo epoki hellenistycznej – powrót do wzorców piękna, przepych, idealizm.
Do dzisiaj Nike z Samotraki inspiracją dla wielu twórców czy architektów, o czym świadczy ogromna liczba kopii, odniesień i odwołań do dzieła sprzed prawie 2300 lat. Skrzydlata postać wzorowana na antycznym posągu bogini zdobi luksusowe Rolls-Royce’y, staje się wzorem dla pierwszego trofeum piłkarskich Mistrzostw Świata i zdobi najsłynniejsze na świecie budowle, np. autorstwa Franka Lloyda Wrighta, uznawanego za najbardziej wybitnego amerykańskiego architekta w historii.
Nike z Samotraki sprawia, iż możemy docenić w pełni kunszt i dorobek artystów antyku. Duża doza realizmu sprawia, iż nawet dzisiaj, mimo swych braków, bogini nadal budzi należny jej respekt nie pozostawiając nam cienia wątpliwości – pamięć o opiekunce triumfatorów i zwycięzców przetrwa jeszcze przez wieki.
Ufo