HUMANAE VITAE.pdf

PAPIEśPAWEŁVI

ENCYKLIKAHUMANAEVITAE

DOCZCIGODNYCHBRACIPATRIARCHÓW,

ARCYBISKUPÓW,BISKUPÓWORAZINNYCH

ORDYNARIUSZÓWZACHOWUJĄCYCHPOKÓJI

WSPÓLNOTĘZESTOLICĄAPOSTOLSKĄ,DO

DUCHOWIEŃSTWAIWIERNYCHŚWIATA

KATOLICKIEGO,JAKRÓWNIEśDOWSZYSTKICH

LUDZIDOBREJWOLI.

Czcigodnibraciaidrodzysynowie!Pozdrowieniei

apostolskiebłogosławieństwo.

PRZEKAZYWANIEśYCIA

1.BardzodoniosłyobowiązekprzekazywaniaŜycia

ludzkiego,dziękiktóremumałŜonkowiestająsięwolnymii

odpowiedzialnymiwspółpracownikamiBogaStwórcy,napełnia

ichzawszewielkąradością,zktórąjednakidąniekiedywparze

niemałetrudnościikłopoty.JeŜeliwkaŜdejepocepełnienietego

obowiązkustawiałoprzedsumieniemmałŜonkówtrudne

problemy,towspółczesnyrozwójspołeczeństwaludzkiego

spowodowałtakieprzemiany,Ŝepowstałynowezagadnienia,

którychKościołowiniewolnopomijaćmilczeniem,poniewaŜ

odnosząsięonedosprawtakściślezwiązanychzŜyciemi

szczęściemludzi.

Noweaspektyproblemuikompetencje

nauczycielskiegourzęduKościoła

2.Dokonaneprzemianysąrzeczywiścieidoniosłei

róŜnorodne.Chodzituprzedewszystkimoszybkiprzyrost

naturalnyWieluludziwyraŜaobawę,aŜebyludnośćświatanie

powiększałasięszybciej,aniŜeli.pozwalająnatopozostającedo

dyspozycjizasoby,iŜebyztegopowoduniezwiększyłysię

trudnościwielurodzininarodów,będącychnadrodzerozwoju.

NaskutektegowładzepaństwowełatwomogąbyćnaraŜonena

pokusę,abyzagraŜająceniebezpieczeństwozaŜegnaćnawetprzy

pomocyradykalnych.środków.Ponadtonietylkowarunkipracy

imieszkania,aletakŜewzrastającewymaganiawdziedzinie

zarównogospodarczej,jakteŜwdziedziniewychowaniai

kształceniamłodzieŜystwarzajątakiesytuacjeŜyciowe,w

którychzaradzeniepotrzebomwiększejilościdzieciokazujesię

dziśczęstorzecząuciąŜliwą.DająsięrównieŜzauwaŜyćpewne

zmianynietylkowoceniesamejosobykobietyijejzadańw

społeczeństwie,aletakŜewoceniewartościmiłościmałŜeńskiej

orazznaczeniastosunkówmałŜeńskichdlatejmiłości.NaleŜy

wreszciezwrócićszczególnąuwagęnato,Ŝeczłowiekdokonał

takzdumiewającegopostępuwopanowaniuiracjonalnym

wykorzystaniusiłprzyrody,Ŝeusiłujerozszerzyćtopanowanie

nacałeswojeŜycie,awięcnaswójorganizm,nasweduchowe

uzdolnienia,naŜyciespołeczne,wreszcienasameprawa

rządząceprzekazywaniemŜycia.

3.Wtymstanierzeczynarzucająsięnowepytania:czy

biorącpoduwagęzarównowarunkiwspółczesnegoŜycia,jaki

znaczeniestosunkówmałŜeńskichdlaharmoniiiwzajemnej

wiernościmiędzymałŜonkaminienaleŜałobypoddaćrewizji

obowiązującychdotądzasadmoralnych,szczególniejeŜelisię

zwaŜy,ŜemoŜnajezachowaćtylkozacenęwielkich,niekiedy

heroicznychpoświęceń.Ponadto,czystosującwtejkwestiitzw.

zasadęcałościowości,nienaleŜałobysądzić,ŜedąŜeniedo

mniejszejpłodności,alezatobardziejracjonalnej,moŜezaktów

fizycznieobezpłodnionychuczynićetyczniedozwoloneimądre

ograniczanieurodzeń?Innymisłowy,czyniewolnomniemać,Ŝe

prokreacjajakocelodnosisięraczejdocałościŜycia

małŜeńskiego,niŜdojegoposzczególnychaktów?Prócztego

stawiasiępytanie,czyzewzględunawiększepoczucie

odpowiedzialności,jakimsięodznaczająwspółcześniludzie,nie

nadszedłjuŜczas,abyzadanieprzekazywaniaŜyciapowierzyć

raczejichrozumowiiwoli,aniŜeliokreślonymprocesomich

organizmów?

KompetencjenauczycielskiegourzęduKościoła

4.Niewątpliwietegorodzajuzagadnieniawymagałyod

NauczycielskiegoUrzęduKościołanowegoipogłębionego

rozwaŜaniazasadmoralnejnaukiomałŜeństwie,opartejna

prawienaturalnym,naświetlonymiubogaconymprzez

ObjawienieBoŜe.Zapewneniktzwiernychniezamierza

przeczyć,ŜewkompetencjachNauczycielskiegoUrzędu

KościołaleŜyinterpretowanienaturalnegoprawamoralnego.Nie

ulegabowiemwątpliwości,Ŝejaktowielokrotnieoświadczali

NasiPoprzednicy 1 JezusChrystusczyniącPiotraiApostołów

uczestnikamiswojejboskiejwładzyiposyłającich,abynauczali

wszystkienarodyJegoprzykazań 2 ,ustanowiłichzarazem

autentycznymistraŜnikamiitłumaczamicałegoprawa

moralnego,awięcnietylkoewangelicznego,aletakŜe

naturalnego.PrawobowiemnaturalnejestrównieŜwyrazemwoli

BoŜejijegowierneprzestrzeganiejestludziomkoniecznedo

zbawienia 3 .KościółwypełniająctozadaniewkaŜdejepoce,

szczególniezaśczęstownowszychczasach,wydawał

odpowiedniedokumenty,omawiającezarównonaturę

małŜeństwa,jakteŜnaleŜytekorzystaniezprawmałŜeńskich

orazobowiązkimałŜonków 4 .

Specjalnestudia

5.ŚwiadomośćtegowłaśnieobowiązkukazałaNam

zatwierdzićiposzerzyćKomisjępowołanąwmarcu1963r.

przezNaszegoPoprzednika,śp.JanaXXIII.Pozalicznymi

specjalistamizróŜnychdyscyplin,dotyczącychtegoprzedmiotu,

posiadałaonawswymgronierównieŜparymałŜeńskie.Komisja

tamiałanacelunietylkogromadzenieopiniiipostulatówna

tematnowychzagadnieńtyczącychŜyciamałŜeńskiego,a

szczególnieetycznejregulacjipoczęć',aleponadtodostarczenie

odpowiednichinformacji,abyNauczycielskiUrządKościoła

mógłudzielićwłaściwejodpowiedzinaoczekiwania,jakiewtej

sprawieŜywilizarównowierni,jakiinniludzienacałymświecie 5 .

Pracetychekspertów,uzupełnioneprzezopinieirady,jakich

juŜtospontanicznie,juŜtonaNasząprośbędostarczyliNam

licznieNasiBraciawepiskopacie,umoŜliwiłyNamlepsze

rozeznaniewszystkichaspektówtejzłoŜonejkwestii.ImteŜ

wszystkimwyraŜamyzatoNasząŜywąwdzięczność.

OdpowiedźnauczycielskiegourzęduKościoła

6.JednakŜewnioski,doktórychdoszłaKomisja,nie

mogłybyćuznaneprzezNaszapewneidefinitywne,aniteŜnie

mogłyzwolnićNaszosobistegoobowiązkurozwaŜeniatego

doniosłegoproblemu.Stałosiętakmiędzyinnymiztego

równieŜpowodu,ŜewłonieKomisjinieosiągniętopełnejzgody

codoproponowanychzasadmoralnych;szczególnie,zaś

dlatego,ŜeprzedłoŜonopewneśrodkiimetodyrozwiązania

zagadnienia,niezgodnezmoralnąnaukąomałŜeństwie,

głoszonązniezmiennąstanowczościąprzezNauczycielskiUrząd

Kościoła.Dlategoto,podokładnymprzestudiowaniu

przedłoŜonejNamdokumentacji,pobardzostarannym

przemyśleniuirozwaŜeniuzagadnienia,pogorącychmodlitwach

zanoszonychdoBoga,mocąpowierzonegonamprzezChrystusa

mandatu,uwaŜamyobecniezastosownedaćodpowiedźnate

waŜnepytania.

Integralnawizjaczłowieka

7.ProblemprzekazywaniaŜycia,podobniejakkaŜdy

innyproblemdotyczącyŜycialudzkiego,powinienbyćtak

rozpatrywany,abypozaaspektamicząstkowymi,naleŜącymido

porządkubiologicznego,psychologicznego,demograficznego

czysocjologicznegouwzględniłcałegoczłowiekaicałejego

powołanie,obejmującenietylkoporządeknaturalnyidoczesny,

alerównieŜnadprzyrodzonyiwieczny.Zuwaginato,Ŝewielu

obrońcówsztucznychmetodograniczanialiczbypotomstwa

odwołujesiędowymogówmiłościmałŜeńskiej,czyteŜ

odpowiedzialnegorodzicielstwa,koniecznąjestrzecząjasno

określićinaświetlićtedwazasadniczeelementyŜycia

małŜeńskiego.Zamierzamytouczynić,przypominajączwłaszcza

niedawny,wysocekompetentnywykładnatentematIISoboru

WatykańskiegowKonstytucjiduszpasterskiejGaudiumetspes.

MiłośćmałŜeńska

8.MiłośćmałŜeńskanajlepiejobjawianamswą

prawdziwąnaturęigodnośćdopierowtedy,gdyrozwaŜymy,Ŝe

początekswójczerpieonajakbyznajwyŜszegoźródłazBoga,

któryjestMiłością 6 iOjcem,"odktóregobierzesweimię

wszelkieojcostwonaniebieinaziemi" 7 .MałŜeństwobowiem

niejestwynikiemjakiegośprzypadkulubowocemewolucji

ślepychsiłprzyrody:BógStwórcaustanowiłjemądrzei

opatrznościowowtymcelu,abyurzeczywistniaćwludziachswój

planmiłości.DlategomałŜonkowiepoprzezwzajemneoddanie

sięsobie,imtylkowłaściweiwyłączne,dąŜądotakiejwspólnoty

osób,abydoskonalącsięwniejwzajemnie,współpracować

równocześniezBogiemwwydawaniunaświatiwychowywaniu

nowychludzi.DlaochrzczonychzaśmałŜeństwonabiera

godnościsakramentalnegoznakułaski,poniewaŜwyraŜazwiązek

ChrystusazKościołem.

Jejcechycharakterystyczne

9.Gdysiętesprawywidziwewłaściwymświetle,stają

sięoczywistecharakterystycznecechyiwymogimiłości

małŜeńskiej.IchwłaściwezrozumieniejestrzecząnajwyŜszej

wagi.Jesttoprzedewszystkimmiłośćnawskroś1udzka,awięc

zarazemzmysłowaiduchowa.ToteŜniechodzitutylkoo

zwykłyimpulspopędulubuczuć,aletakŜe,anawetprzede

wszystkim,oaktwolnejwoli,zmierzającydotego,abymiłośćta

wradościachitrudachcodziennegoŜycianietylkotrwała,lecz

jeszczewzrastała,takaŜebymałŜonkowiestawalisięniejako

jednymsercemijednądusząirazemosiągaliswąludzką

doskonałość.Chodzinastępnieomiłośćpełną,toznaczyotę

szczególnąformęprzyjaźni,poprzezktórąmałŜonkowie

wielkoduszniedzieląmiędzysobąwszystko,bez

niesprawiedliwychwyjątkówiegoistycznychrachub.Kto

prawdziwiekochaswegowspółmałŜonka,niekochagotylkoze

względunato,coodniegootrzymuje,aledlaniegosamego,

szczęśliwy,ŜemoŜegowzbogacićdaremzsamegosiebie.Prócz

tegomiłośćmałŜeńskajestwiernaiwyłącznaaŜdokońcaŜycia;

toznaczyjesttaka,jakjąrozumielimałŜonkowiewtymdniu,w

którymwolniiwpełniświadomi,wiązalisięwęzłem

małŜeńskim.ChoćbytawiernośćmałŜeńskanapotykałaniekiedy

natrudności,tojednaknikomuniewolnouwaŜaćjejza

niemoŜliwą:wręczprzeciwnie,jestzawszeszlachetnaipełna

zasług.PrzykładytaklicznychwciąguwiekówmałŜonków

dowodząnietylkotego,Ŝewiernośćjestzgodnaznaturą

małŜeństwa,leczponadto,Ŝestanowionaniejakoźródło,z

któregopłyniegłębokieitrwałeszczęście.Jesttowreszcie

miłośćpłodna,któraniewyczerpujesięwewspólnocie

małŜonków,alezmierzarównieŜkuswemuprzedłuŜeniui

wzbudzeniunowegoŜycia."MałŜeństwoimiłośćmałŜeńskaz

naturyswejskierowanesąkupłodzeniuiwychowywaniu

potomstwa.DziecisąteŜnajcenniejszymdaremmałŜeństwai

samymrodzicomprzynosząnajwięcejdobra" 8 .

Odpowiedzialnerodzicielstwo

10.ZtychtopowodówmiłośćmałŜonkówdomagasię

odnich,abypoznalinaleŜycieswojezadaniewdziedzinie

odpowiedzialnegorodzicielstwa.PoniewaŜdziśsłuszniekładzie

sięnanietakwielkinacisk,dlategomusionobyćnaleŜycie

rozumiane.RozpatrzyćjeprzetonaleŜypodróŜnymi,ściślez

sobąpowiązanymiisłusznymiaspektami.Biorącnajpierwpod

uwagęprocesybiologiczne,odpowiedzialnerodzicielstwo

oznaczaznajomośćiposzanowaniewłaściwychimfunkcji;

rozumczłowiekabowiemodkrywawzdolnościdawaniaŜycia

prawabiologiczne,któresączęściąosobyludzkiej 9 .Następnie,

gdychodziowrodzonepopędyinamiętności,toodpowiedzialne

rodzicielstwooznaczakoniecznośćopanowaniaichprzezrozum

iwolę.JeŜelizaśzkoleiuwzględnimywarunkifizyczne,

ekonomiczne,psychologiczneispołeczne,naleŜyuznać,Ŝeci

małŜonkowierealizują.odpowiedzialnerodzicielstwo,którzy

kierująsięroztropnymnamysłemiwielkodusznością,decydują

sięnaprzyjęcieliczniejszegopotomstwa,alboteŜ,dlawaŜnych

przyczyniprzyposzanowaniunakazówmoralnych,postanawiają

okresowolubnawetnaczasnieograniczonyunikaćdalszego

dziecka.Cowięcej,odpowiedzialnerodzicielstwo,októrymteraz

mówimy,wszczególniejszysposóbwiąŜesięzinną,itobardzo

głębokąideąnaleŜącądoobiektywnegoporządkumoralnego,

ustanowionegoprzezBoga,któregotoporządkuprawdziwym

tłumaczemjestprawesumienie.Dlategodozadań

odpowiedzialnegorodzicielstwanaleŜy,abymałŜonkowieuznali

sweobowiązkiwobecBoga,wobecsiebiesamych,rodzinyi

społeczeństwa,przynaleŜytymzachowaniuporządkurzeczyi

hierarchiiwartości.Konsekwentnie,wpełnieniuobowiązku

przekazywaniaŜycianiemogąonipostępowaćdowolnietak,jak

gdybywolnoimbyłonawłasnąrękęiwsposóbniezaleŜny

określaćpoprawnemoralniemetodypostępowania;przeciwnie,

sąonizobowiązanidostosowaćswojepostępowaniedoplanu

BogaStwórcy,wyraŜonegozjednejstronywsamejnaturze

małŜeństwaorazwjegoaktach,azdrugiejokreślonegow

stałymnauczaniuKościoła 10 .

WewnętrznyładstosunkumałŜeńskiego

11.Stosunki,przezktóremałŜonkowiejednocząsięw

sposóbintymnyiczystyiprzezktóreprzekazujesięŜycie

ludzkie,sąjaktoprzypomniałniedawnoSobór"uczciwei

godne" 11 .Nieprzestająbyćmoralniepoprawne,nawetgdyby

przewidywano,ŜezprzyczynzupełnieniezaleŜnychodwoli

małŜonkówbędąniepłodne,poniewaŜnietracąswojego

przeznaczeniadowyraŜaniaiumacnianiazespoleniamałŜonków.

Wiadomozresztązdoświadczenia,ŜeniekaŜdezbliŜenie

małŜeńskieprowadzidozapoczątkowanianowegoŜycia.Bóg

bowiemtakmądrzeustaliłnaturalneprawapłodnościijej

okresy,ŜejuŜsameprzezsięwprowadzająoneprzerwy

pomiędzykolejnymipoczęciami.JednakŜeKościółwzywając

ludzidoprzestrzeganianakazówprawanaturalnego,które

objaśniaswojąniezmiennądoktryną,naucza,Ŝekoniecznąjest

rzeczą,abykaŜdyaktmałŜeńskizachowałswojewewnętrzne

przeznaczeniedoprzekazywaniaŜycialudzkiego 12 .

NierozerwalnośćpodwójnejfunkcjiznakuwzbliŜeniu

małŜeńskim

12.Naukata,wielokrotnieprzezNauczycielskiUrząd

Kościołapodanawiernym,maswojąpodstawęwustanowionym

przezBoganierozerwalnymzwiązkuktóregoczłowiekowinie

wolnosamowolniezrywaćmiędzydwojakimznaczeniem

tkwiącymwstosunkumałŜeńskim:międzyoznaczaniemjedności

ioznaczaniemrodzicielstwa.AlbowiemstosunekmałŜeńskiz

najgłębszejswojejistoty,łączącnajściślejsząwięziąmęŜaiŜonę,

jednocześnieczyniichzdolnymidozrodzenianowegoŜycia,

zgodniezprawamizawartymiwsamejnaturzemęŜczyznyi

kobiety.JeŜelizatemzostanązachowanetedwaistotneelementy

stosunkumałŜeńskiego,awięcoznaczaniejednościi

rodzicielstwa,towtedyzatrzymujeonwpełniswojeznaczenie

wzajemnejiprawdziwejmiłościorazswojeodniesieniedo

bardzowzniosłegozadania,doktóregoczłowiekzostaje

powołanyamianowiciedorodzicielstwa.Sądzimy,Ŝeludzie

naszejepokisąszczególnieprzygotowanidozrozumienia,jak

bardzotanaukajestzgodnazludzkimrozumem.

WiernośćwobecplanuBoŜego

13.Słuszniezwracasięuwagęnato,ŜewspółŜycie

płciowenarzuconewspółmałŜonkowibezliczeniasięzjego

stanemorazzjegouzasadnionymiŜyczeniami,niejest

prawdziwymaktemmiłościidlategosprzeciwiasiętemu,czego

słuszniedomagasięładmoralnywewzajemnejwięzimiędzy

małŜonkami.Podobnie,jeŜelisięsprawędobrzerozwaŜy,trzeba

przyznać,Ŝetakiaktwzajemnejmiłościdokonanyz

uszczerbkiemdlazdolnościprzekazywaniaŜyciaktórąBóg

Stwórcawszechrzeczyzwiązałztymaktemspecjalnymiprawami

pozostajewsprzecznościzarównozplanemBoŜym,według

któregomałŜeństwozostałoustanowione,jakizWolą

PierwszegoTwórcyludzkiegoŜycia.JeŜeliwięcktośkorzystaz

daruBoŜegopozbawiającgo,choćbytylkoczęściowo,

właściwegomuznaczeniaicelowości,działawbrewnaturzetak

męŜczyzny,jakikobiety,atakŜewbrewgłębokiemuich

zespoleniu.IwłaśniedlategosprzeciwiasięteŜplanowiBogai

Jegoświętejwoli.Ktonatomiastkorzystazdarumiłości

małŜeńskiejzposzanowaniemprawprzekazywaniaŜycia,ten

uznaje,ŜeniejestpanemźródełŜycia,aleraczejsługąplanu

ustalonegoprzezStwórcę.Jakbowiemczłowiek,ogólniebiorąc,

nieposiadanieograniczonejwładzynadswoimciałem,tak

równieŜitowzgołaszczególniejszysposóbniemaonjejnad

zdolnościąrozrodczą,poniewaŜznaturyswojejodnosisięona

doprzekazywaniaŜycialudzkiego,któregopoczątkiemjestsam

Bóg."śycieludzkiejaktoprzypomniałNaszPoprzednik,śp.

JanXXIIIwinniwszyscyuwaŜaćzarzeczświętą,poniewaŜod

samegopoczątkuzakładaonodziałanieBogaStwórcy" 13 .

Niedopuszczalnesposobyograniczaniailości

potomstwa

14.Woparciuotepodstawowezasadyludzkieji

chrześcijańskiejnaukiomałŜeństwieczujemysięwobowiązku

razjeszczeoświadczyć,ŜenaleŜybezwarunkowoodrzucićjako

moralnieniedopuszczalnysposóbograniczaniailościpotomstwa

bezpośrednienaruszanierozpoczętegojuŜprocesuŜycia,a

zwłaszczabezpośrednieprzerywanieciąŜy,choćbydokonywane

zewzględówleczniczych 14 .PodobniejaktojuŜNauczycielski

UrządKościoławielokrotnieoświadczyłodrzucićnaleŜy

bezpośrednieobezpłodnienie, * czytostałe,czyczasowe,

zarównomęŜczyzny,jakikobiety 15 .OdrzucićrównieŜnaleŜy

wszelkiedziałanie,którebądźtowprzewidywaniuzbliŜenia

małŜeńskiego,bądźpodczasjegospełniania,czywrozwojujego

naturalnychskutkówmiałobyzaceluniemoŜliwieniepoczęcia

lubprowadziłobydotego 16 .NiemoŜnateŜdla

usprawiedliwieniastosunkówmałŜeńskichzrozmysłem

pozbawionychpłodnościodwoływaćsiędonastępujących,

rzekomoprzekonywającychracji:Ŝemianowiciezdwojgazłego

naleŜywybieraćto,którewydajesięmniejsze;alboŜetakie

stosunkipłciowetworząpewnącałośćzestosunkamipłodnymi,

którejepoprzedziłylubponichnastąpią,takŜeprzejmująod

nichtęsamąwartośćmoralną.WrzeczywistościbowiemchociaŜ

wolnoniekiedytolerowaćmniejszezłomoralnedlauniknięcia

jakiegośzławiększegolubdlaosiągnięciawiększegodobra 17 ,to

jednaknigdyniewolno,nawetdlanajpowaŜniejszychprzyczyn,

czynićzła,abywynikłozniegodobro 18 .Innymisłowy,nie

wolnowziąćzaprzedmiotaktuwolitego,cozeswejistoty

naruszaładmoralnyacotymsamymnaleŜyuznaćzaniegodne

człowiekanawetwwypadku,jeślizostajetodokonanew

zamiarzezachowanialubpomnoŜeniadóbrposzczególnych

ludzi,rodzinczyspołeczeństwa.Błądziłbyzatemcałkowicieten,

ktobymniemał,ŜepłodnestosunkipłciowecałegoŜycia

małŜeńskiegomogąusprawiedliwićstosunekmałŜeńskiz

rozmysłuobezpłodnionyidlategozistotyswejmoralniezły.

Moralnadopuszczalnośćstosowaniaśrodków

leczniczych

15.KościółnatomiastuwaŜazamoralniedopuszczalne

stosowanieśrodkówleczniczych,niezbędnychdoleczenia

chorób,choćbywynikaćstądmiałaprzeszkoda,nawet

przewidywana,dlaprokreacji,bylebytaprzeszkodaniebyłaz

jakichśmotywówbezpośredniozamierzona 19 .

Moralnadopuszczalnośćkorzystaniazokresów

niepłodności

16.TemunauczaniuKościołanatematmoralnego

postępowaniawŜyciumałŜeńskimprzeciwstawiajądziś

niektórzyjaktojuŜwyŜejzaznaczyliśmy(wp.3)twierdzenie,

iŜrozumludzkimaprawoizadanieopanowywaćsiły,jakichmu

dostarczanierozumnanatura,iskierowywaćjekucelom

odpowiadającymdobruczłowieka.Stądniektórzystawiają

pytanie,czywdanymwypadku,zuwaginatyleróŜnych

okoliczności,niejestrzeczązgodnązrozumemsztuczna

kontrolaurodzeń,jeŜeliosiągasięprzezniąwiększyspokóji

zgodęrodzinnąorazstwarzalepszewarunkidowychowania

dziecijuŜurodzonych.Wodpowiedzinatopytanietrzeba

stwierdzićzcałąjasnością:Kościółniedasięnikomu

prześcignąćwchwaleniuizalecaniukorzystaniazrozumuw

działaniu,coczłowiekajakorozumnestworzenietakściśle

zespalazjegoStwórcą.StwierdzawszakŜejednocześnie,Ŝe

winnosiętodokonywaćzposzanowaniemustalonegoprzez

Bogaporządku.Jeśliwięcistniejąsłusznepowodydo

wprowadzeniaprzerwymiędzykolejnymiurodzeniamidzieci,

wynikającebądźzwarunkówfizycznychczypsychicznych

małŜonków,bądźzokolicznościzewnętrznych,Kościółnaucza,

ŜewolnowówczasmałŜonkomuwzględniaćnaturalną

okolicznośćwłaściwąfunkcjomrozrodczymipodejmować

stosunkimałŜeńskietylkowokresachniepłodności,regulującw

tensposóbilośćpoczęć,bezłamaniazasadmoralnych,które

dopierocowyłoŜyliśmy 20 .Kościółjestzgodnyzsamymsobąi

zeswojąnaukązarównowtedy,gdyuznajezadozwolone

uwzględnianieprzezmałŜonkówokresówniepłodności,jaki

wtedy,gdypotępia,jakozawszezabronione,stosowanie

środkówbezpośredniozapobiegającychpoczęciu,choćbynawet

tenostatnisposóbpostępowaniausprawiedliwionoracjami,

któremogłybysięwydawaćuczciweipowaŜne.W

rzeczywistościmiędzytymidwomasposobamipostępowania

zachodziistotnaróŜnica.WpierwszymwypadkumałŜonkowie

wsposóbprawidłowykorzystajązpewnejwłaściwościdanejim

przeznaturę.Wdrugimzaśstawiająoniprzeszkodęnaturalnemu

przebiegowiprocesówzwiązanychzprzekazywaniemŜycia.Jest

prawdą,ŜewobydwuwypadkachmałŜonkowieprzyobopólneji

wyraźnejzgodziechcądlasłusznychpowodówuniknąć

przekazywaniaŜyciaichcąmiećpewność,Ŝedzieckonie

zostaniepoczęte.JednakŜetrzebarównocześnieprzyznać,Ŝe

tylkowpierwszymwypadkumałŜonkowieumiejązrezygnować

zewspółŜyciawokresachpłodności(ilekroćzesłusznych

powodówprzekazywanieŜycianiejestpoŜądane);podejmujązaś

współŜyciemałŜeńskiewokresachniepłodnościpoto,aby

świadczyćsobiewzajemnąmiłośćidochowaćprzyrzeczonej

wzajemnejwierności.Postępującwtensposóbdająoni

świadectwoprawdziwejiwpełniuczciwejmiłości.

PowaŜnenastępstwasztucznejkontroliurodzeń

17.Uczciwiludziemogąnabraćjeszczemocniejszego

przekonaniaotym,jakbardzouzasadnionajestnauka,którą

Kościółwtejdziedziniegłosi,jeślizwrócąuwagęnanastępstwa,

dojakichprowadziprzyjęcieśrodkówimetodsztucznego

ograniczaniaurodzeń.Niechuprzytomniąsobieprzede

wszystkim,jakbardzotegorodzajupostępowanieotwiera

szerokąiłatwądrogęzarównoniewiernościmałŜeńskiej,jaki

ogólnemuupadkowiobyczajów.NietrzebateŜdługiego

doświadczenia,byzdaćsobiesprawęzesłabościludzkieji

zrozumieć,Ŝeludzizwłaszczamłodych,takbardzopodatnych

nawpływynamiętnościpotrzebaraczejpobudzaćdo

zachowaniaprawamoralnego,aprzetowprostniegodziwością

jestułatwiaćimsamonaruszanietegoprawa.NaleŜyrównieŜ

obawiaćsięitego,ŜemęŜczyźni,przyzwyczaiwszysiędo

stosowaniapraktykantykoncepcyjnych,zatracąszacunekdla

kobietilekcewaŜącichpsychofizycznąrównowagę,sprowadząje

Kościółobrońcąautentycznychwartościludzkich

18.Zgórydasięprzewidzieć,Ŝeniewszyscychyba

łatwoprzyjmąpodanąnaukę,skorojuŜpodniosłosiętyle

głosów,którekorzystajączpomocynowoczesnychśrodków

propagandy,sprzeciwiająsięnauceKościoła.KościółwszakŜe

niedziwisiętemu,ŜepodobniejakBoskijegoZałoŜyciel,

postawiony"jestnaznak,któremusprzeciwiaćsiębędą" 22 .Nie

zaniedbaztegopowodubynajmniejnałoŜonegomuobowiązku

głoszeniazpokorąistanowczościącałegoprawamoralnego,tak

naturalnego,jakewangelicznego.PoniewaŜKościółniejest

twórcąobydwutychpraw,dlategoteŜniemoŜebyćichsędzią,

leczjedyniestróŜemitłumaczem.Niewolnomuwięcnigdy

ogłaszaćzadozwolonetego,cowrzeczywistościjest

niedozwolone,gdyŜznaturyswejstoizawszewsprzecznościz

prawdziwymdobremczłowieka.Kościółjestwpełniświadom,

Ŝebroniącnienaruszalnościprawamoralnegoodnośniedo

małŜeństwa,przyczyniasiędoumocnieniawśródludzi

prawdziwejkultury:ponadtozachęcaczłowieka,abynie

rezygnowałzeswychobowiązków,zdającsięnaśrodki

techniczne.CzyniąctakKościółzabezpieczagodność

małŜonków.TakimwłaśniepostępowaniemKościół,wierny

nauceiprzykładowiZbawiciela,okazuje,Ŝeobejmujeludzi

szczerąibezinteresownąmiłością,usiłującichwspomagaćw

ziemskiejpielgrzymce,aby"posynowskuuczestniczyliwŜyciu

BogaŜywego,Ojcawszystkichludzi" 23 .

Kościółmatkainauczycielka

19.PowyŜszeNaszesłowaniebyłybywiernym

wyrazemmyśliitroskKościoła,MatkiiNauczycielkiwszystkich

ludów,gdybyzachęciwszynajpierwludzidoprzestrzeganiai

poszanowaniaprawaboskiegowmałŜeństwie,nieniosłyzsobą

równieŜpokrzepienianadrodzepoprawnejmoralnieregulacji

poczęć,takŜewtrudnychwarunkachŜycia,podktórych

brzemieniemuginająsiędziśrodzinyinarody.Kościółbowiem

niemoŜeodnosićsiędoludziinaczejaniŜeliBoskiOdkupiciel:

znawięcichsłabości,mawspółczuciedlarzeszludzkich,

przygarniagrzeszników;niemoŜeonjednakuchylaćsięod

nauczaniaprawa,którewrzeczysamejjestprawemludzkiego

Ŝyciaprzywróconegodopierwotnejprawdyipoddanego

działaniuDuchaBoŜego 24 .

MoŜliwośćzachowaniaprawaBoŜego

20.NaukaKościołaonaleŜytejregulacjipoczęć,będąca

promulgacjąsamegoprawaBoŜego,wydasięniewątpliwiedla

wielutrudna;więcejnawetzupełnieniemoŜliwadozachowania.

Borzeczywiście,jakwszystkierzeczyszlachetneipoŜyteczne,

takitoprawowymagamocnychdecyzjiiwieluwysiłkówod

poszczególnychludzi,odrodzinispołecznościludzkiej.Co

więcej,zachowaćjemoŜnatylkozpomocąłaskiBoŜej,która

wspieraiumacniadobrąwolęludzi.KtojednakuwaŜniejsięnad

tymzastanowi,dostrzeŜe,Ŝeowewysiłkinaprawdępodnoszą

godnośćczłowiekaiprzysparzajądobracałejludzkości.

Panowanienadsobą

21.Etyczniepoprawnaregulacjapoczęćtegonajpierw

odmałŜonkówwymaga,abywpełniuznawaliidoceniali

prawdziwewartościŜyciairodzinyorazbynauczylisię

doskonalepanowaćnadsobąinadswymipopędami.Nieulega

Ŝadnejwątpliwości,Ŝerozumneiwolnekierowaniepopędami

wymagaascezy,aŜebyznakimiłości,właściwedlaŜycia

małŜeńskiego,zgodnebyłyzetycznymporządkiem,co

koniecznejestzwłaszczadlazachowaniaokresowej

wstrzemięźliwości.JednakŜetoopanowanie,wktórymprzejawia

sięczystośćmałŜeńska,nietylkonieprzynosiszkodymiłości

małŜeńskiej,leczwyposaŜająwnoweludzkiewartości.Wymaga

onowprawdziestałegowysiłku,aledziękijegodobroczynnemu

wpływowimałŜonkowierozwijająwsposóbpełnyswoją

osobowość,wzbogacającsięowartościduchowe.Opanowanie

toprzynosiŜyciurodzinnemuobfiteowocewpostaciharmoniii

pokojuorazpomagawprzezwycięŜaniuinnychjeszcze

trudności;sprzyjatrosceowspółmałŜonkaibudzidlaniego

szacunek,pomagatakŜemałŜonkomwyzbyćsięegoizmu,

sprzeciwiającegosięprawdziwejmiłości,orazwzmacniawnich

poczucieodpowiedzialności.Awreszciedziękiopanowaniu

siebierodziceuzyskujągłębszyiskuteczniejszywpływ

wychowawczynapotomstwo;wtedydzieciimłodzieŜdorastając

właściwieoceniająprawdziwe,ludzkiewartościispokojnieoraz

prawidłoworozwijająswojeduchoweifizycznesiły.

Tworzenieklimatusprzyjającegoczystości

22.Pragniemyprzytejokazjizwrócićuwagę

wychowawcówitychwszystkich,którychprawemi

obowiązkiemjeststaraćsięowspólnedobrospołeczności

ludzkiej,nakoniecznośćtworzeniaklimatusprzyjającego

czystościtak,bydziękipełnemuprzestrzeganiuzasadporządku

moralnego,prawdziwawolnośćzapanowałanadswawolą.

Wszystkowięc,cowdziedzinietzw.nowoczesnychśrodków

społecznegoprzekazupodniecazmysłyipodsycarozwiązłość

obyczajów,atakŜewszelkieformypornografiioraz

nieprzyzwoitychwidowisk,powinnyspotkaćsięzotwartymi

jednogłośnympotępieniemzestronytychwszystkich,którzy

bądźtotroszcząsięorozwójkulturyspołecznej,bądźteŜmają

obowiązekbronićnajwyŜszychwartościduchowych.

Bezpodstawniebowiempróbowałbyktośusprawiedliwićtego

rodzajudemoralizację,powołującsięnarzekomewymogi

artystycznelubnaukowe 25 ,czyteŜuzasadniaćjąswobodą,na

jaką,byćmoŜe,zezwalająwładzedanegokraju.

Apeldowładzpublicznych

23.PragniemywięczwrócićsiędoRządcówNarodów,

poniewaŜimtoprzedewszystkimpowierzonezostało

najwaŜniejszezadanieochronydobrawspólnegoionimogątak

wieleuczynićdlaratowaniadobrychobyczajów:niedopuśćcie

nigdydoupadkudobrychobyczajówwśródwaszychnarodów!

Niepozwólciestanowczo,ŜebywŜycierodziny,tejpodstawowej

komórkispołeczeństwa,wprowadzonoustawowopraktyki

sprzecznezprawemnaturalnymiboskim!Zagadnieniabowiem,

jakiełącząsięzewzrostemliczbyludności,władzapaństwowa

moŜeipowinnarozwiązaćwinnysposób:mianowicie,przez

prawodawstwonacechowanetroskąorodzinyiprzeztakmądre

dorolinarzędzia,słuŜącegozaspokajaniuswojejegoistycznej

Ŝądzy,awkonsekwencjiprzestanąuwaŜaćjezagodneszacunku

imiłościtowarzyszkiŜycia.TrzebawreszciepilnierozwaŜyćito,

jakbardzoniebezpiecznemoŜliwościprzyznałobysięwten

sposóbkierownikompaństw,nietroszczącymsięoprawa

moralne.KtóŜmógłbywtedyobwinićwładzępaństwowąo

stosowaniewskalicałegospołeczeństwatakichrozwiązań,które

przyznanobymałŜonkom,jakogodziwewrozwiązywaniu

problemówwystępującychwposzczególnychrodzinach?KtóŜ

zabroniłbyrządcompaństwpropagowaćmetody

antykoncepcyjne,jeśliuznalibyjezaskuteczniejsze;cowięcej,

nawetnakazywaćichstosowanieczłonkomspołeczeństwa,

ilekroćuwaŜalibytozakonieczne?Wtensposóbdoszłobydo

tego,Ŝeludziepragnącyuniknąćtrudnościzwiązanychz

przestrzeganiemprawaBoŜegowŜyciuindywidualnym,

rodzinnymczyspołecznympozwolilibywładzypaństwowej

ingerowaćwnajbardziejosobisteiintymnesprawymałŜonków.

JeŜeliwięcobowiązkuprzekazywaniaŜycianiechcesię

pozostawićsamowoliludzkiej,trzebakoniecznieuznaćpewne

nieprzekraczalnegranicewładzyczłowiekanadwłasnymciałemi

jegonaturalnymifunkcjami;granice,którychniktniemaprawa

przekraczać:aniosobaprywatna,aniwładzapubliczna.Granice

tezostałyustanowionewłaśniezewzględunaszacuneknaleŜny

ludzkiemuciałuorazjegonaturalnymfunkcjom,stosowniedo

zasadwyŜejprzypomnianychizgodnieznaleŜytymrozumieniem

tzw."zasadycałościowej",którąwyłoŜyłNaszPoprzednikPius

XII 21 .

wychowanienarodów,aŜebyzostałynienaruszonezarówno

prawomoralne,jakiwolnośćobywateli.Jesteśmywpełni

świadomi,iletrudnościsprawataprzysparzawładzom

państwowym,szczególniewkrajachbędącychnadrodze

rozwoju.Dostrzegającichuzasadnionetroskiogłosiliśmy

encyklikęPopulorumprogressio.TerazzaśzaNaszym

Poprzednikiem,śp.JanemXXIII,powtarzamy:"Problemyte[...]

taknaleŜyrozwiązywać,abyczłowiekniestosowałśrodkówani

nieprzyjmowałzasadsprzecznychzjegogodnością,jakie

ośmielająsiępropagowaćci,którzyuwaŜają,Ŝeczłowiekaijego

ŜycienaleŜybezresztysprowadzićdomaterii.Sądzimy,Ŝe

problemtentylkowtedymoŜebyćrozwiązany,jeŜelipostęp

ekonomicznyispołecznybędziesłuŜyłzarównoposzczególnym

obywatelom,jakicałejludzkościijeślibędziezmierzałdo

pomnaŜaniaprawdziwychwartości" 26 .Bezwątpieniabyłoby

powaŜnąniesprawiedliwością,jeślibyprzypisywałosię

OpatrznościBoskiejto,cowrzeczywistościzdajesięwynikaćz

wadliwegoustrojuspołecznegolubzniedostatecznegopoczucia

sprawiedliwościspołecznej,zsamolubnegogromadzenia

bogactw,czywreszciezopieszałejniechęcidopodjęcia

odpowiednichpraciwysiłkówcelempodniesieniapoziomu

Ŝycianaroduiwszystkichjegosynów 27 .Obywszystkiewładze,

doktórychtonaleŜy,ponowiłyzewzmoŜonąenergiąwysiłkii

staraniajaktoniektóreznichtakwspanialejuŜczyniąioby

nieustawałagorliwośćwudzielaniusobiewzajemnejpomocy

wśródwszystkichczłonkówwielkiejrodzinyludzkiej.Otwiera

siętu,jaksądzimy,nieograniczonepoledziałaniadlawielkich

organizacjimiędzynarodowych.

Doludzinauki

24.Pragniemyterazzwrócićsięzesłowamizachętydo

ludzinauki,którzy"wielemogąoddaćusługdobrumałŜeństwai

rodzinyorazspokojowisumień,jeśliprzezwspólnywkładswych

badańbędąsięgorliwiestaraćwszechstronniewyjaśnićróŜne

warunkisprzyjającewłaściwemuregulowaniuludzkiej

rozrodczości" 28 .PrzedewszystkimtegonaleŜypragnąć,aby

zgodniezŜyczeniemwyraŜonymjuŜprzezPiusaXIImedycyna

zdołaławypracowaćwystarczającopewnąmetodępoprawnej

moralnieregulacjipoczęć,opartejnauwzględnianiunaturalnego

rytmupłodności 29 .Wtensposóbludzienauki,awszczególności

uczenikatoliccy,wykaŜązeswejstrony,iŜrzeczymająsiętak,

jakKościółnaucza,Ŝemianowicie"niemoŜebyćrzeczywistej

sprzecznościmiędzyboskimiprawamidotyczącymizjednej

stronyprzekazywaniaŜycia,azdrugiejpielęgnowania

prawdziwejmiłościmałŜeńskiej" 30 .

DomałŜonkówchrześcijańskich

25.Terazzaśnaszeorędziewszczególnysposób

kierujemydotychNaszychDzieci,któreBógpowołuje,by

słuŜyłyMuwstaniemałŜeńskim.Kościółbowiemnauczająco

nienaruszalnychwymogachprawaBoŜego,jednocześnie

obwieszczazbawienieipoprzezSakramentyotwieradrogiŁaski,

mocąktórejczłowiekstajesięnowymstworzeniemzdolnymw

miłościiprawdziwejwolnościodpowiedziećnaboskiplan

StworzycielaiZbawcyorazodczućsłodyczChrystusowego

jarzma 31 .NiechwięcmałŜonkowiechrześcijańscy,posłuszni

Jegogłosowi,pamiętają,ŜeichpowołaniedoŜycia

chrześcijańskiego,zrodzoneprzezchrzest,zostałorozwiniętei

umocnionewsakramenciemałŜeństwa.Tenbowiemsakrament

dajeimmociniejakoichkonsekruje,bywierniewypełnialiswe

o6owiązki,byswepowołaniedoprowadzilidowłaściwejmu

doskonałościorazbydawali,jaknanichprzystało,

chrześcijańskieświadectwowobecświata 32 .Takiebowiem

powierzaimzadanie,abyukazywaliludziomświętośćisłodycz

tegoprawa,dziękiktóremuichwzajemnamiłośćwiąŜesięściśle

ztąichfunkcją,przezktórąwspółdziałająonizmiłościąBoga,

TwórcyludzkiegoŜycia.Niezamierzamytubynajmniej

przemilczaćtrudności,niejednokrotniepowaŜnych,naktóre

napotykaŜyciechrześcijańskichmałŜonków.Dlanichbowiem,

jakidlakaŜdegoznas,"ciasnajestbramaiwąskajestdroga,

którawiedziedoŜywota" 33 .JednakŜeniechnadziejategoŜywota,

nibynajjaśniejszeświatło,oświecaimdrogę,gdymęŜnie

decydująsięnato,bynatymświecieŜyć"wtrzeźwości,

sprawiedliwościipoboŜności" 34 ,świadomiwpełni,iŜ"przemija

postaćtegoświata" 35 .NiechŜewięcmałŜonkowieochotnie

podejmąwyznaczoneimzadania,wspieraniprzezwiaręi

nadzieję,któraniezawodzi"poniewaŜmiłośćBoŜarozlanajest

wsercachnaszychprzezDuchaŚwiętego,któryzostałnam

dany" 36 .Wytrwałązaśmodlitwąniechwypraszająsobiepomoc

BoŜą,aprzedewszystkimniechczerpiąłaskiimiłośćznie

wysychającegoźródła,którymjestEucharystia.Jeślizaśsą

jeszczeuwikłaniwgrzechy,niechnieupadająnaduchu,alez

pokorąiwytrwałościąuciekająsiędomiłosierdziaBoŜego,

któregoSakramentPokutyobficieudziela.Wtensposóbbędą

onimogliosiągnąćdoskonałośćmałŜeńskiegoŜycia,którą

Apostołprzedstawiatymisłowami:"MęŜowie,miłujcieŜony

wasze,jakChrystusumiłowałKościół(...)mająmęŜowie

miłowaćsweŜony,jakwłasneciało.KtoswąŜonęmiłuje,

samegosiebiemiłuje.Niktnigdyniemiałwnienawiściwłasnego

ciała,leczkarmijeiotaczatroskliwąopieką.TakczyniteŜ

ChrystuszKościołem(...)Wtymzawartajestwielkatajemnica:a

mamnamyślistosunekChrystusadoswegoKościoła.W

kaŜdymraziewinienkaŜdyzwasmiłowaćswąŜonę,jaksiebie

samego;aŜonamapowaŜaćswegomęŜa" 37 .

Apostolatrodzinwśródrodzin

26.Wśródowoców,któredojrzewają,gdyprawoBoŜe

jestgorliwieprzestrzegane,niezwyklecennyjestten,Ŝesami

małŜonkowieczęstopragnąpodzielićsięzinnymiwynikami

swoichdoświadczeń.Dziękitemuwszerokichramach

powołaniaświeckichznajdziesięnowainiezwykledoniosła

formaapostolatu,wktórejrówniusługująrównym.Wtedy

bowiemsamimałŜonkowiepodejmujązadaniaapostolskie,

względeminnychmałŜonków,pełniącrolęichprzewodników.

Wśródtyluformchrześcijańskiegoapostolatutawydajesię

obecnienajpotrzebniejsza 38 .

DolekarzyisłuŜbyzdrowia

27.Wysokimuznaniemdarzymytychlekarzyi

członkówsłuŜbyzdrowia,którzywpełnieniuswojegozawodu

ponadwszelkąludzkąkorzyśćprzenoszą.to,czegowymagaod

nichszczególnywzglądnachrześcijańskiepowołanie.Niech

niezachwianietrwająwzamiarzepopieraniazawszetych

rozwiązań,którezgadzająsięzwiarą.iprawymrozumem,oraz

niechstarająsiędlatychrozwiązańzjednaćuznanieiszacunekze

stronywłasnegośrodowiska.NiechponadtouwaŜajązaswój

zawodowyobowiązekzdobywaniewtejtrudnejdziedzinie

niezbędnejwiedzy,abymałŜonkomzasięgającymopiniimogli

słuŜyćnaleŜytymiradamiiwskazywaćwłaściwądrogę;czego

słusznieisprawiedliwiesięodnichwymaga.

Dokapłanów

28.Aterazzcałąufnościązwracamysiędowas,drodzy

NasiSynowie,Kapłani,którzyzuwaginapełnioneprzezwas

święteposłannictwojesteściedoradcamiiprzewodnikami

duchowymitakposzczególnychosób,jakirodzin.Waszym

bowiemszczególnymobowiązkiemjestazwracamysiętu

zwłaszczadowykładowcówteologiimoralnejpodawaćw

całościiotwarcienaukęKościołaomałŜeństwie.Spełniającten

waszobowiązek,pierwsidajcieprzykładszczerego

posłuszeństwa,jakiewewnętrznieizewnętrznienaleŜyokazywać

NauczycielskiemuUrzędowiKościoła.RozumiecieprzecieŜ,Ŝe

takieposłuszeństwowiąŜewasnietylezewzględunaracje,

któreśmywyŜejprzytoczyli,ileraczejzewzględunaświatło

DuchaŚwiętego,którymciesząsięszczególniePasterzeKościoła

wnauczaniuPrawdy 39 .WiecierównieŜdobrze,jakwielkie

znaczeniedlazachowaniapokojusumieńijednościludu

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: