Megatutorial 3.3 - Mysz i klawiatura.pdf - WinAPI - mrozek2002

MYSZ I KLAWIATURA

Wiele rzeczy wymyślono po to,

aby nie trzeba było dużo myśleć.

Regedit

Tytułowe dwa urządzenia wejściowe (ang. input devices ) są najintensywniej

wykorzystywanymi środkami do komunikacji użytkownika z komputerem. Historycznie

starsza jest klawiatura, jednak obecnie oba te sprzęty wzajemnie się uzupełniają, a

obsługa większości dobrych programów może być realizowana przy pomocy każdego z

nich.

Powstało naturalnie mnóstwo innych urządzeń wejściowych, do których należą choćby

joysticki czy tablety graficzne. Coraz więcej mówi się też o sterowaniu aplikacjami za

pomocą komend głosowych. Wydaje się jednak, że nawet jeśli ten nowe interfejsy

komunikacyjne zostaną w przyszłości udoskonalone, to tradycyjne klawiatury i myszki

(albo ich zastępniki, np. trackballe ) nigdy nie odejdą całkiem do lamusa. Praca z nimi jest

po prostu szybka i wygodna, a nadto dyskretna - i chyba nie zmienią tego żadne

nadchodzące nowniki. Klawiatury zyskają oczywiście więcej klawiszy, myszki - więcej

przycisków i rolek, ale zasadnicze przeznaczenie i wykorzystanie obu tych urządzeń

będzie przez cały czas takie same.

Skoro więc są one dzisiaj podstawową metodą porozumienia się użytkownika z

komputerem, nowoczesny system operacyjny w rodzaju Windows musi zapewniać

właściwą obsługę klawiatury i myszy. I rzeczywiście, środowisko aplikacji rodem z

Microsoftu daje bodaj wszystko, co jest potrzebne, by programista mógł zaoferować

użytkownikom swych produktów pełną współpracę z możliwościami tych dwóch

kluczowych urządzeń. Ta kooperacja jest realizowana w ramach Windows API, którego

część za to odpowiedzialną poznamy bliżej w tym oto rozdziale.

Obsługa myszy

Mysz jest urządzeniem wskazującym (ang. pointing device ), którego przeznaczeniem

jest współpraca z graficznym interfejsem użytkownika. Nie ma ono większego

zastosowania w konsoli tekstowej, gdzie prym cały czas wiedzie (i musi wieść) klasyczna

klawiatura.

Każda osoba posługująca się komputerem wie oczywiście, w jaki sposób działa myszka.

Nie wszyscy jednak wiedzą, że nie jest ona jedynym możliwym urządzeniem, za pomocą

którego można sterować kursorem na ekranie. Do innych należy chociażby trackball ; jego

obsługa polega na umiejętnym poruszaniu kulką, której obroty powodują ruch kursora na

ekranie. Urządzenie to ma sporą zaletę w postaci braku konieczności posiadania

specjalnej podkładki i dlatego jest szczególnie często wykorzystywane w komputerach

przenośnych.

Słowo ‘trackball’ weszło już na dobre do słownika komputerowego i nikt już nawet nie

próbuje go tłumaczyć. Ale jeszcze kilka lat można było okazjonalnie spotkać wyjątkowo

idiotyczne określenie dla tego urządzenia: otóz nazywano je kotem, chcąc je rzekomo

424

odróżnić od standardowej myszki. Wyjaśnienie to jest raczej dziwne, bo chociaż

komputerowa mysz może faktycznie budzić skojarzenia z pospolitym gryzoniem, to

przecież trackball nie różni się od niej prawie wcale. Słusznie więc zdaje się, że obecność

jednego komputerowego zwierzęcia w zupełności nam wystarczy.

Fotografia 3 i 4. Komputerowe urządzenia wskazujące: myszka oraz trackball

(fotografie pochodzą z serwisu internetowego firmy Logitech )

Jako przyjazny system operacyjny Windows zawiera naturalnie odpowiednią obsługę

urządzeń wskazujących - niezależnie od tego, czym one są. W WinAPI przyjęło się

aczkolwiek nazywać je wszystkie myszami, ponieważ tak jest po prostu wygodniej. My

również będziemy tak wobec tego czynić.

W tym podrozdziale zajmiemy się więc tą częścią Windows API, która umożliwia

programom okienkowym wykorzystanie obecności myszy. Poznamy wpierw wszystkie

najważniejsze komunikaty o zdarzeniach myszy oraz reguły ich otrzymywania przez

okna. Później nauczymy się odczytywać stan myszy bezpośrednio, a nawet symulować

jego zmianę. Na sam koniec zostawimy sobie odczytywanie różnorakich parametrów

myszy.

Zdarzenia myszy

System Windows posługuje się łącznie kilkudziesięcioma (!) komunikatami o zdarzeniach

pochodzących od myszy. Spośród tej mnogości najważniejszych jest dla nas kilkanaście,

informujących przede wszystkim o wciśnięciu lub puszczeniu któregoś z przycisków

myszy, ruchu kursora lub też zmianie pozycji rolki (jeżeli jest obecna). Tymi właśnie

komunikatami zajmiemy się w tej sekcji.

One wszystkie posiadają przynajmniej jedną przyjemną cechę, związaną ze swymi

parametrami wParam i lParam . Otóż znaczenie tych parametrów jest dla wymienionych

zdarzeń zawsze takie samo: zmienne te zawierają mianowicie aktualną pozycję kursora

myszy oraz informację o tym, czy pewne klawisze są w danej chwili wciśnięte.

Pierwsza z tych danych zawarta jest w lParam . Pozioma i pionowa współrzędna kursora

jest w niej zapisana w dolnym i górnym słowie tej 32-bitowej wartości. Aby je uzyskać,

możemy zatem posłużyć się poznanymi makrami LOWORD() oraz HIWORD() . Windows API

deklaruje też dwa bardziej wyspecjalizowane makra:

nX = GET_X_LPARAM(lParam);

nY = GET_Y_LPARAM(lParam);

Jak wskazują ich nazwy, służą one właśnie do pobrania pozycji kursora z parametru

lParam . Aby z nich skorzystać, trzeba jeszcze dołaczyć nagłówek windowsx.h :

#include <windowsx.h>

425

Istnieje również makro MAKEPOINTS() , które zmienia lParam w strukturę POINTS - bardzo

podobną do poznanej wcześniej POINT , ale z polami typu SHORT (16-bitowymi).

Z kolei wParam zawiera nieco inną informację 120 . Jest to bowiem kombinacja bitowa

pewnych flag, które określają stan kilku ważnych klawiszy na klawiaturze oraz przycisków

myszy. Można tam znaleźć wartości stałych wymienionych w tabeli:

stała klawisz

MK_CONTROL Ctrl

MK_SHIFT Shift

MK_LBUTTON lewy przycisk myszy

MK_MBUTTON środkowy przycisk myszy

MK_RBUTTON prawy przycisk myszy

Tabela 42. Stałe parametru wParam komunikatów myszy, określające wciśnięte przy ich okazji

klawisze

Jako że są to flagi bitowe, wParam może mieć ustawioną więcej niż jedną taką stałą

naraz. Sprawdzenia, czy jakaś flaga jest tu zawarta, należy dokonywać za pomocą

odpowiedniej operacji bitowej:

if ((wParam & stała ) /* != 0 */ )

{

// stała jest ustawiona

}

Przykładowo, aby dowiedzieć się, czy w momencie zajścia zdarzenia myszy wciśnięty był

klawisz Shift , trzeba posłużyć się warunkiem:

if (wParam & MK_SHIFT)

Więcej informacji o flagach bitowych możesz znaleźć w Dodatku B, Reprezentacja danych

w pamięci .

To wszystko, jeżeli chodzi o parametry komunikatów myszy. Teraz wypadałoby przyjrzeć

się bliżej każdemu z tych ważnych zdarzeń.

Kliknięcia przycisków

Ewolucja komputerowych myszek, jaka następowała przez ostatnie dekady, polegała w

dużej mierze na dodawania kolejnych przycisków. Pierwsze urządzenia tego typu

posiadały tylko jeden taki przycisk, później standardem stały się dwa. Dzisiaj minimalna

liczba przycisków, potrzebna dla wygodnej pracy z każdą aplikacją, to trzy; jednak wiele

myszek posiada teraz nawet szerszy ich asortyment, z których wszystkie są często

konfigurowalne.

Liczbę dostępnych przycisków myszy można pobrać za pomocą wywołania

GetSystemMetrics(SM_CMOUSEBUTTONS) .

Wszystkie wersje Windows szeroko używane w chwili obecnej zapewniają standardową

obsługę dla trzech przycisków myszy:

120 W przypadku komunikatu WM_MOUSEWHEEL informacja ta zajmuje tylko młodsze słowo z wParam

( LOWORD(wParam) ), gdyż starsze jest przeznaczone na dane o pozycji rolki. Podobnie jest też z trzema

komunikatami WM_XBUTTON* w Windows 2000/XP.

426

¾ lewego, używanego zdecydowanie najczęściej. Kliknięcia tym przyciskiem są

standardową metodą wyboru elementów interfejsu użytkownika, jak na przykład

przycisków czy opcji menu

¾ prawego, służącego głównie do pokazywania menu podręcznego (ang. context

menu ) oraz specjalnych typów przeciągania (ang. dragging ) obiektów

¾ środkowego, którego działania jest zwykle zależne od aplikacji. Dla przykładu, w

programie 3ds max służy on między innymi do przewijania długich pasków

narzędzi; fani gry Saper zapewne znają zastosowanie tego przycisku w ich

ulubionej grze

Myszy dwuprzyciskowe symulują środkowy przycisk za pomocą jednoczesnego wciśnięcia

swego lewego i prawego przycisku.

Każdy z tych trzech przycisków myszy może z kolei generować trójkę związanych ze sobą

zdarzeń:

¾ wciśnięcie przycisku (ang. button down )

¾ zwolnienie przycisku (ang. button up )

¾ dwukrotne kliknięcie (ang. double click )

Zauważmy, że Windows nie generuje oddzielnego komunikatu dla pojedynczego

kliknięcia danym przyciskiem myszy. Takie kliknięcie jest bowiem interpretowane jako

dwa zdarzenia: wciśnięcia i zwolnienia przycisku, następujące po sobie.

Nazwy komunikatów

Trzy przyciski i trzy możliwe do wystąpienia akcje… Nie trzeba być specem od

matematyki, by wywnioskować, że łącznie daje to nam 9 komunikatów o zdarzeniach

myszy. Każdemu z nich odpowiada oczywiście pewna stała, której nazwę można łatwo

zbudować wedle następującego schematu:

WM_ przycisk BUTTON akcja

Etykiety przycisk i akcja powinny być w nim zastąpione fragmentami nazw,

odnoszącymi się do jednego z przycisków oraz do rodzaju występowanego zdarzenia.

Możliwe warianty w obu tych kwestiach przedstawiają dwie poniższe tabelki:

przycisk przycisk myszy

L lewy

M środkowy

Tabela 43 i 44. Fragmenty nazw komunikatów o zdarzeniach myszy

akcja zdarzenie przycisku

DOWN wciśnięcie przycisku

UP zwolnienie przycisku

DBLCLK dwukrotne kliknięcie

Budując z tych informacji wszystkie możliwe nazwy komunikatów, otrzymamy dziewięć

odpowiadających im stałych:

zdarzenie Æ

przycisk È

wciśnięcie przycisku zwolnienie przycisku dwukrotne kliknięcie

lewy

WM_LBUTTONDOWN

WM_LBUTTONUP

WM_LBUTTONDBLCLK

środkowy WM_MBUTTONDOWN

WM_MBUTTONUP

WM_MBUTTONDBLCLK

prawy

WM_RBUTTONDOWN

WM_RBUTTONUP

WM_RBUTTONDBLCK

Tabela 45. Nazwy komunikatów o zdarzeniach myszy

Windows 2000 i XP posiada też wbudowaną obsługę ewentualnych dwóch dodatkowych

przycisków myszy, oznaczanych jako X1 i X2. Związana jest z nimi aczkolwiek tylko

trójka stosownych komunikatów (zamiast sześciu); obydwa przyciski są bowiem

prawy

427

rozróżnianie przez wartość górnego słowa wParam .

Wszystkie informacje na temat możesz naturalnie znaleźć w MSDN przy opisach

komunikatów WM_XBUTTONDOWN , WM_XBUTTONUP i WM_XBUTTONDBLCLK .

Poznamy obecnie nieco bliżej wszystkie wymienione tu komunikaty.

Pojedyncze kliknięcia

Jak już nadmieniłem, Windows nie wyróżnia żadnego komunikatu do informowania o

pojedynczych kliknięciach przycisku myszy. Wysyła za to powiadomienia o wciśnięciu

oraz puszczeniu każdego z przycisków.

Szczególnie komunikaty o przyciśnięciach są dla nas interesujące. To właśnie ich używa

się, by reagować na kliknięcia w obszarze klienta okna.

Wśród tych zdarzeń zdecydowanie najczęściej jest z kolei wykorzystywane zawiadomienie

WM_LBUTTONDOWN . Jest to bowiem prosta droga reagowania na kliknięcia myszy dotyczące

okna. Na ten komunikat odpowiadaliśmy chociażby w przykładowym programie

TaskbarHider z poprzedniego rozdziału. Naciśnięcie lewego przycisku myszy powodowało

tam pokazywanie lub ukrywanie systemowego paska zadań.

Mówiąc na temat komunikatów o wciśnięciu lub zwolnieniu przycisków myszy trzeba

jeszcze zwrócić uwagę na pewien trudno uchwytny fakt. Otóż wystąpienie

WM_?BUTTONDOWN wcale nie musi pociągać za sobą późniejszego pojawienia się

WM_?BUTTONUP . Jeżeli bowiem użytkownik, wcisnąwszy przycisk, przeniesie kursor poza

obszar klienta okna programu, wówczas komunikat o puszczeniu przycisku nie trafi do

tego okna.

Niekiedy bywa to zachowaniem niepożądanym, ale na szczęście Windows oferuje

możliwość jego zmiany. Poznamy ją w jednym z następnych paragrafów.

Dwukrotne kliknięcia

Zdarzenie podwójnego kliknięcia występuje wtedy, gdy nastąpi dwukrotne, szybkie

wciśnięcie i zwolnienie jednego z przycisków myszy (nie tylko lewego). Musi to nastąpić

w odpowiednio krótkim czasie oraz przy stosunkowo niewielkiej lub żadnej zmianie

pozycji kursora.

Wiele modeli myszek umożliwia też przypisanie akcji dwukrotnego kliknięcia lewym

przyciskiem do jednego z dodatkowych przycisków myszy. Windows traktuje takie

emulowane kliknięcia identycznie jak normalne, jednak z wiadomych względów nie

stosują się do nich wymienione wyżej ograniczenia.

Restrykcyjność tych ograniczeń można oczywiście regulować i dopasować do swoich

potrzeb. Maksymalny interwał czasu jest ustawiany w Panelu Sterowania, zaś tolerowane

przesunięcie myszy przy pomocy narzędza Tweak UI.

Oba te parametry systemowe można też zmienić programowo poprzez Windows API -

tego również nauczymy się w tym podrozdziale.

Wróćmy jednak do samych komunikatów o dwukrotnych kliknięciach. Od razu trzeba

powiedzieć na ich temat dwie ważne kwestie.

Po pierwsze, żadnemu oknu nie jest bezwarunkowo dane odbieranie tych komunikatów.

Być może (mam nadzieję :D) pamiętasz, że w grę wchodzą tu style klasy okna.

Uściślając to stwierdzenie, trzeba powiedzieć, iż:

Tylko okna, których klasy zawierają styl CS_DBLCKLS , odbierają komunikaty o

dwukrotnych kliknięciach przyciskami myszy.

Megatutorial 3.3 - Mysz i klawiatura.pdf

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: