wiek przedszkolny.pdf

(1542 KB) Pobierz
wiek przedszkolny
Opracowanie:
Katarzyna Masýowska
Maýgorzata Oglijcka
Dzieci w wieku 3-4 lat:
  SĤ stosunkowo samodzielne, jednak wymagajĤ
pomocy dorosýych (mycie, ubieranie siij)
  ZnajĤ okoýo 1000 wyrazw
  UwielbiajĤ nowe sýowa, PoznajĤ je ze zrozumieniem.
  WyobraƉnia jest bardziej rozwiniijta niƋu dzieci z okresu poprzedniego,
ůwiadczĤ o tym rysunki (ábazgroýkiÑ), ktrym dzieci nadajĤ znaczenie.
  SĤ bardzo ruchliwe, przez co czijsto zmieniajĤ swj obiekt
zainteresowania.
Przedziaý wiekowy wg. Marii Przetacznikowej:
Ñ FAZA I (wczesna) Î od 3 do 4 lat
Ñ FAZA II (ůrednia) Î od 4 do 5,5 roku
Ñ FAZA III (pƉna) Î od 5,5 do 7 roku
1
2
Dzieci w wieku 4- 5,5 lat:
  SĤ bardziej samodzielne (nawiĤzujĤ znajomoůci z rwieůnikami)
  SĤ impulsywne, energiczne, czasem teƋ agresywne (w okresie tym moƋe
dochodziĘ do konfliktw z otoczeniem. MiýoůĘ moƋe szybko przerodziĘ siij w
nienawiůĘ)
  LubiĤ zabawy w grupie, ale same nie potrafiĤ tej zabawy zorganizowaĘ
  5 rok Ƌycia zwany jest áwiekiem pytaŚÑ (dziecko jest wůcibskie i dociekliwe)
  Rozwija siij aktywnoůĘ intelektualna rwnoczeůnie z aktywnoůciĤ poznania
(wycieczki, pogaduszki dzieĘmi i z paniĤ w przedszkolu)
  Dziecko nadal nie potrafi poýĤczyĘ zwiĤzkw przyczynowo-skutkowych i
logicznych w jednĤ caýoůĘ.
  Powstaje teoria umysýu
Ñ WyjĤtkowe zainteresowanie ůwiatem (roůlinami, zwierzijtami, zjawiskami Ƌycia
spoýecznego)
Ñ Zmienia siij sposb zdobywania wiedzy (lepsza praca w zespole, zdolnoůĘ
dýuƋszego skupienia uwagi)
Ñ UlubionĤ formĤ spijdzania czasu jest urozmaicona zabawa
Ñ Dzieci mogĤ wykonywaĘ proste zadania (np. domowe Î pomoc w zakupach,
sprzĤtanie)
3
4
12373337.055.png 12373337.066.png 12373337.077.png 12373337.088.png 12373337.001.png 12373337.006.png 12373337.007.png 12373337.008.png 12373337.009.png 12373337.010.png 12373337.011.png 12373337.012.png 12373337.013.png 12373337.014.png 12373337.015.png 12373337.016.png 12373337.017.png 12373337.018.png 12373337.019.png 12373337.020.png 12373337.021.png 12373337.022.png 12373337.023.png 12373337.024.png 12373337.025.png 12373337.026.png 12373337.027.png 12373337.028.png 12373337.029.png 12373337.030.png 12373337.031.png 12373337.032.png 12373337.033.png 12373337.034.png 12373337.035.png 12373337.036.png 12373337.037.png 12373337.038.png 12373337.039.png 12373337.040.png 12373337.041.png 12373337.042.png 12373337.043.png 12373337.044.png 12373337.045.png 12373337.046.png 12373337.047.png 12373337.048.png 12373337.049.png 12373337.050.png 12373337.051.png 12373337.052.png 12373337.053.png 12373337.054.png 12373337.056.png 12373337.057.png 12373337.058.png 12373337.059.png 12373337.060.png 12373337.061.png 12373337.062.png
FAZA II (4-5,5)
o UsprawniajĤ siijdýonie (lepsze rysunki, posýugiwanie siij drobnymi
narzijdziami)
o Nieznacznie powiijksza siij mzgowa czijůĘ czaszki. Rozrasta siij za to czijůĘ
twarzowa.
FAZA I ( 3-4)
o Rozrost organizmu- zwiijkszajĤ siij wymiary i masa ciaýa.
o Wzrost 3 latka: dziewczynki 94,5 cm., chýopcy 95,5 cm.
o Masa ciaýa: dziewczynki 14,5 kg., chýopcy 14,8 kg.
o WystijpujĤdysproporcje: krtkie nogi, duƋa gýowa.
o WraƋliwy i giijtki koůciec.
o DuƋa ruchomoůĘ staww
o Szczeglne zagroƋenie wadliwej postawy ciaýa.
FAZA III (5,5-7)
o W 6 roku Ƌycia dziewczynki mierzĤ 116,1 cm. Chýopcy 117,8 cm.
o Masa ciaýa; dziewczynki 20,9 kg. Chýopcy 21,8 kg.
o Wzrasta wydajnoůĘ serca i pýuc, oddech staje siij gýijbszy.
o Wzmacnia siij caýy koůciec
o UstalajĤ siij ostatecznie krzywizny krijgosýupa.
o ZaczynajĤwyƋynaĘ siij zijby staýýýýe.
5
6
Do podstawowych sprawnoůci ruchowych naleƋĤ; chd, bieg, skoki,
kopniijcia sprawnoůĘ koŚczyn, zdolnoůci manualne)
Najwiijkszy przyrost sprawnoůci widoczny jest miijdzy 4 a 5 rokiem
Ƌycia.
Wzrasta dýugoůĘ kroku ( u 3-latkw 38 cm. u 6-latkw do 80 cm.)
Dzieci w wieku 3-4: biegajĤ na caýych stopach i utrzymujĤ
wyprostowana postawij.
Rozwj ruchw narzijdziowych: ubieranie i rozbieranie przy pewnej
pomocy dorosýego ( czijůciej dziewczynki)
Dzieci w wieku 4-5,5 lat pochylajĤ siij bardziej ku przodowi. BiegajĤ
bardziej harmonijnie podnoszĤc wysoko kolana.
Utrzymanie rwnowagi statycznej i dynamicznej ( statyczna= bezruch
na caýej stopie. Dynamicznie= utrzymanie rwnowagi podczas
ĘwiczeŚ gimnastycznych, skokw, obrotw)
Dzieci 5-letnie samodzielnie nakýadajĤ odzienie ( z wyjĤtkiem
sznurowania butw)
Dzieci w wieku 6-7
Caýkowicie samodzielne ubieranie/rozbieranie (sznurowadýa, guziki)
Opanowanie kilku czynnoůci ruchowych jednoczeůnie.
Nauka jazdy na ýyƋwach, rolkach, rowerze, taŚca, wspinaczka po
drzewach.
DuƋa ruchliwoůĘ dzieci tzw. ágýd ruchuÑ. Dziecko przez dýuƋszy czas
nie potrafi skupiĘ siij na jednej czynnoůci.
Rozwija siij harmonia, siýa, pýynnoůĘ i rytmicznoůĘ ruchw.
Wzorce ruchowe z otoczenia.
RadoůĘ z osiĤgniijĘ ruchowych.
7
8
12373337.063.png 12373337.064.png 12373337.065.png 12373337.067.png 12373337.068.png 12373337.069.png 12373337.070.png
Sprawnoůci percepcyjne- zdolnoůci odbierania zjawisk za pomocĤ
zmysý ýý ýw.
PrzestrzeŚ
Ñ SPOSTRZEƊENIA
Ñ Kolory: W wieku 3 lat rozrƋnianie podstawowych kolorw. W wieku 5 lat
dokýadniejsze rozrƋnianie odcieni tych kolorw.
Ñ Wczesna i ůrednia faza: dziecko wyrƋnia z przedmiotu cechy silne
(charakterystyczne): mocna barwa, niezwykýy ksztaýt.
Ñ Jest spostrzegawcze w szczegýach, bo te wywoýujĤprzeƋycia emocjonalne
(strach przed cieniem, strach przed drewnianĤ figurkĤ)
Ñ W okresie przedszkolnym dziecko wiĤƋe poszczeglne miejsca z osobami,
obiektami i zdarzeniami (krzesýo, stý, lampa = kuchnia)
Ñ PojawiajĤ siij trudnoůci z odtworzeniem miejsc z przypadkowo umieszczonymi
przedmiotami
Ñ Obiektywne kodowanie przestrzeni (opisywanie jednych przedmiotw w
relacji do innych)
Ñ Egocentryczne kodowanie przestrzeni (opisywanie przedmiotw w relacji
do swojego ciaýa)
Ñ Litery: dzieci zaczynajĤrozpoznawaĘ litery jako zbiory punktw.
Ñ 3-4. Dzieci potrafiĤ odrƋniĘ pismo od tego co pismem nie jest (rysunek,
bazgrot)
Ñ 4-5,5. RƋnicowanie liter.
Ñ Gibson (1970) wskazuje na trudnoůĘ odrƋniania liter o podobnych ksztaýtach
(E F M W), oraz odzwierciedlane odbicia innych liter (p g b d)
Ñ Dzieci w wieku 6-7 Î rozpoczyna siij nauka czytania
Ñ Faza I: Dziecko dostrzega te cechy przedmiotw, ktre sĤ przez nie uƋywane.
Ñ Faza II: Dziecko potrafi ůledziĘ wzrokiem przedmiot zanim go uƋyje (ůledzi
wzrokiem poruszajĤcĤ siij piýkij i chwyta jĤ)
Ñ Faza III : Dziecko analizuje to co widzi.
Ñ SpostrzeƋenie analityczne
9
10
Gesell:
Ñ 3-latki rysujĤ figury geometryczne otwarte, czijsto o wydýuƋonych ksztaýtach
(spirala, ýuk). Kwadrat przypomina literij D, albo znieksztaýcone koýo.
Ñ 5-latki rysujĤ koýa nierwne, wklijsýe, jajowate.
Ñ 6-latki odtwarzajĤ koýo regularnie zaokrĤglone.
Sýuch muzyczny- zdolnoůĘ rozpoznawania melodii.
Û W 4 roku Ƌycia Î 40%
Û W 5 roku Ƌycia Î 50%
Û I Faza: dominujĤ improwizacje wokalne
Û Dzieci tupiĤ, taŚczĤ i podskakujĤ.
Û LubiĤ sýuchaĘ muzyki, potrafiĤůpiewaĘproste w ukýadzie piosenki.
Û II Faza: utrzymywanie tonacji i rytmu (KamiŚska 1995)
TEORIA PIAGETA, B. INHELDER
Ñ III Faza Î 7 rok Ƌycia
Ñ Dziecko rozrƋnia lewĤ stronij od prawej strony ( pozycja egocentryczna
pozwala mu na prawidýowe rozrƋnienie stron)
Ñ Dziecko ma problem z okreůleniem strony, kiedy ma przed sobĤ trzy
elementy (zachwiany egocentryzm)
Sýuch fonematyczny- umiejijtnoůĘ odrƋniania jednej gýoski od drugiej (np.
bal:bar), przy jednoczesnym wyrƋnieniu wymwieŚ i cech gýoski (szeptem,
gýosem, lub niskim, wysokim tonem) (Styczek 1982)
Û Sýuch fonemowy jest podstawĤ do opanowania umiejijtnoůci czytania i pisania.
11
12
12373337.071.png 12373337.072.png 12373337.073.png 12373337.074.png 12373337.075.png 12373337.076.png 12373337.078.png 12373337.079.png
Teoria Piageta
Û Egocentryzm czasowy- ujmowanie subiektywne czasu. Stawianie w centrum
zdarzeŚ rozgrywajĤcych siijw teraƉniejszoůci i dotyczĤcych jego samego.
Û 12 rok Ƌycia- racjonalna orientacja w czasie
ijĘ mimowolna Î okres 3-7
Û Celem dziecka nie jest zapamiijtanie przedmiotu dla pƉniejszego odtworzenia go.
ijĘ dowolna- koniec okresu przedszkolnego, okres szkolny i dalsze etapy
rozwoju.
Û Badania E.N. Istomina dzieci zapamiijtujĤ wiijcej podczas zabawy niƋpodczas
eksperymentu
Û Rozwija siijpamiijĘ ůwieƋa (bezpoůrednia) i pamiijĘ
Teoria Szumana (1958)
Û Dziecko orientuje siij najpierw w porach dnia
Û Nastijpnie: porach roku
Û Dniach tygodnia
Û Godzinach
Û Zdobywanie orientacji w czasie opiera siij na zasadzie przeciwieŚstwa.
RƋnicowanie przez dziecko dnia i nocy, lata i zimy, dnia powszedniego i ůwiijta.
PƉniej dopiero rƋnicuje zbliƋone do siebie okresy ( noc, wieczr, lato wiosna)
ijĘ trwaýýýýa.
ijĘ trwaýýýýa- dziijki niej dziecko zdobywa doůwiadczenie w zapamiijtywaniu
tekstw, piosenek, wierszykw.
Okres latencji- czas jaki upýywa miijdzy spostrzeƋeniem a rozpoznaniem danego
przedmiotu
Teoria Wilkening Levin, Druyan (1987)
Û Maýe dzieci zdolne sĤ do rozrƋniania czasu w czynnoůciach codziennych.
Û Dzieci w 6 roku Ƌycia uƋywajĤdo tego strategii liczenia
13
Badania Sterna:
Û Dzieci 3 letnie: rozpoznanie przedmiotw codziennego uƋytku i osb bliskich.
TrwaýoůĘ pamiijci kilka miesiijcy
Û Dzieci 4 letnie: trwaýoůĘ pamiijci okoýo roku
14
Û W okresie przedszkolnym uwaga nie jest ani zbyt trwaýa ani podzielna
Û Dziecko czijsto zmienia przedmioty zainteresowania, koncentruje siij na
atrakcyjnych dla niego bodƉcach. Uwaga mimowolna.
Û Najstarsze dzieci z przedszkola potrafiĤ dýuƋej sýuchaĘ wychowawczyni. ZaczĤtki
uwagi dowolnej.
Stadia rozwoju inteligencji wedýýýýug Piageta (zaleƋne od rozwoju
biologicznego dziecka, bez moƋliwoůci przyspieszenia)
Û 1. stadium sensoryczno-motoryczne Î od urodzenia do koŚca 2-go roku Ƌycia
Û 2. stadium przedoperacyjne - 2 rok Î 7 rok Ƌycia.
Û SpostrzeƋenia dominujĤ nad moƋliwoůciami intelektualnymi dziecka.
Û Egocentryzm- stawianie siebie w centrum myůli
Û Centracja- koncentrowanie siij na jednej wýaůciwoůci sytuacji i pomijaniu
innych. Eksperyment Piageta nad pojijciami staýoůci (niezmiennikami)
Û NieodwracalnoůĘ
WyobraƉnia
Û Przeksztaýcenie wyobraƉni mimowolnej w wyobraƉnie dowolnĤ, kierowanĤ i
twrczĤ
Û WyobraƉnia mimowolna- snucie swobodnych fantazji i obrazw. Jest to
wyobraƉnia luƉna.
Û 3latki. OdrƋniajĤůwiat fikcyjny od rzeczywistego- czyli to co widzi w tej chwili
od tego chciaýoby zobaczyĘ w wyobraƉni.
Û Pod koniec wieku przedszkolnego- pojawiajĤ siij pewne hamulce
wyobraƋeniowe.
ůĘ- niezdolnoůĘ dziecka powrotu (w myůlach) do punktu
wyjůcia rozumowania
ůůĘ
Û 3. stadium operacji konkretnych- 7-11 rok Ƌycia
Û Nabywanie odwracalnego myůlenia
Û ZdolnoůĘ do decentracji
Û ZdolnoůĘ dziecka do klasyfikacji i szeregowania
15
Û 4 operacje formalne- okoýo 11 roku Ƌycia
16
PamiijĘ
ijijĘ
PamiijĘ
ijijĘ
ijijĘ
PamiijĘ
ijijĘ
12373337.080.png 12373337.081.png 12373337.082.png 12373337.083.png 12373337.084.png 12373337.085.png 12373337.086.png 12373337.087.png 12373337.089.png 12373337.090.png 12373337.091.png 12373337.092.png
Myůlenie Î podziaý:
1. Porwnywanie
2. Szeregowanie
3. Klasyfikowanie
Klasyfikowanie: grupowanie przedmiotw wedýug ich rwnowaƋnikw.
Wykrywanie podobieŚstw miijdzy elementami zbiorw.
Porwnywanie obiektw: proces wstijpny. Wykrywanie i przeciwstawianie rƋnych
sobie cech w obiektach
Tworzenie zbiorw figuratywnych ( pomiijdzy okresem inteligencji
sensomotorycznej a inteligencji przedoperacyjnej). Tworzenie ukýadw na
zasadzie uƋytku ( z kwadratu i trjkĤta moƋna zbudowaĘ domek) Charakter
obrazowy a nie operacyjny.
Szeregowanie:
Ñ maýe szeregi; zestawianie obok siebie obiektw tej samej klasy, rƋniĤcych siij
wyraƉnie rozmiarem. Maýa i duƋa piýka. Piaget, Inhelder (1967) 4 rok Ƌycia; maýe
szeregi potrafi tworzyĘ 47% a w 5 roku Ƌycia 61% ( Ukýadanie szeregw z patyczkw
rƋnych dýugoůci)
Ñ szeregowanie empiryczne ( 5 rok Ƌycia) Î charakterystyczne dla inteligencji
przedoperacyjnej. Charakterystyczne jest zjawisko nazwane przez Piageta
dwoisto
klasyfikacja multiplikacyjna -wykorzystywanie kryterium ksztaýtu i koloru
(charakterystycznych cech)
Ś (patyczki)
Ñ Szeregowanie systematyczne- ( 5 rok Ƌycia, zastosowanie w 6 roku Ƌycia 32% dzieci)
Grupowanie elementw wedýug uporzĤdkowanych rƋnic miijdzy nimi. Relacja:
mniejsze-wiijksze w obu kierunkach jednoczeůnie. Wstawianie w szereg
dodatkowych elementw. Decentryzm w ujmowaniu zjawisk. Przewidywanie w
umyůle przyszýego wyglĤdu szeregu patyczkw.
Ĥ stanw i przeksztaýýýýce
klasyfikacja hierarchiczna- logiczne i iloůciowe porwnywanie zbiorw i
podzbiorw ( zwierzĤt jest wiijcej niƋptakw. Ptakw jest mniej niƋ nie-
ptakw. Wrbli jest mniej niƋ ptakw. Nie-ptakw wiijcej niƋ wrbli. Biaýych
wrbli jest mniej niƋ wrbli). Wedýug Piageta/ Inhelder zdolnoůĘ tak pojawia
siij w 7 roku Ƌycia.
17
18
Wedýug badaŚ E. Rosch (1973-78) Tworzenie ukýadu obiektw przez
porwnywanie ich do prototypw!
Piaget/ Inhelder (1967)
Û Obraz jest narzijdziem wiedzy
Û Obraz jest kopiĤ rzeczywistoůci.
Û Indywidualny charakter obrazw umysýowych. Pierwsze obrazy pojawiajĤ siij
okoýo 2 roku Ƌycia. Przypada na okres wyobraƋeŚ przedoperacyjnych.
Wedýýýýug J. Mendler (1992):
Û kategoria percepcyjna- wiedza o tym jak coů zrobiĘ (wiedza
proceduralna)
Û kategoryzacja konceptualna- wymaga wiedzy o podobieŚstwach (wiedza
deklaratywna)
OBRAZOWANIE PRZYCZYNOWO-SKUTKOWE
- Ujmowanie zdarzeŚ w czasie
- Dostrzeganie i rozumienie przemian obiektw
- Zwracanie uwagi na rƋnice miijdzy etapem poczĤtkowym i koŚcowym
Wedýug Wygockiego (1989)
Û myůlenie synkretyczne- przywoýywanie doůwiadczeŚ (noga + bucik.
Obraz + gwƉdƉ) Podlega przeksztaýceniom (okres 3-7)
Piaget ( 1928)
- Dzieci mieszajĤ oglne prawa fizyczne z wýasnym zegarem biologicznym (w
mniemaniu dziecka: sýoŚce zachodzi bo dziecko idzie spaĘ Î egocentryzm
intelektualny)
- Czijste traktowanie rzeczy martwych jak Ƌywych, wyposaƋonych w intencje
(Samochd spieszy siij)
- Przypisywanie zwierzijtom cech ludzkich w szczeglnoůci ludzkich odczuĘ
(Miů boi siij w nocy)
19
20
ůci
12373337.093.png 12373337.094.png 12373337.095.png 12373337.096.png 12373337.097.png 12373337.098.png 12373337.002.png 12373337.003.png 12373337.004.png 12373337.005.png
Zgłoś jeśli naruszono regulamin