ROZDZIAŁ 4
Rozwój myślenia przedoperacyjnego 2-7 r.ż
W coraz większym stopniu w trybie pojęciowym i przedstawieniowym, coraz zdolniejsze do umysłowego reprezentowania zdarzeń i coraz mniej zależne od swoich bieżących czynności sensomotorycznych.
REPREZENTACJA głównym osiągnięciem tego stadium
Zdolność do reprezentowania- przedstawiania przedmiotów i zdarzeń. Rodzaje reprezentacji:
W kolejności występowania: naśladownictwo odroczone(opóźnione), zabawa symboliczna, rysunek, obraz umysłowy(psychiczny) i mowa. Każdy z tych rodzajów reprezentacji zaczyna powst. Ok. 2 r.ż.
Pieget wiązał używanie znaków i symboli z funkcją symboliczną lub f. Semiotyczną. I tak symbole są to rzeczy(np.rysunki, sylwetki) podobne do tego co przedstawiają. Znaki są arbitralne i nie wykazują podobieństwa do tego co przedstawiają.(np.język, liczby)
A. Naśladownictwo odroczone- naśladowanie przedmiotów i zdarzeń, które przez jakiś czas były nieobecne(np. bawi się jak się bawil z rodzicami)
- od 3 mies.ż. można zauważyć próby naśladowania obecnych osób. Pierwsze prawdziwe formy umysłowej reprezentacji nie wcześniej niż 2 r.ż.
- ma już rozwiniętą zdolność umysłowego przedstawiania(pamiętania) imitowanego zachowania
- naśladowanie jest to głównie akomodacja- dziecko zwykle próbuje dokładnie kopiować uprzednie zachowania.
B. Zabawa symboliczna- naśladowcza, ale i forma wyrażania siebie przed samym sobą jako jedyną publicznością(np. klocek jest autem)
- nie ma tu zamysłu komunikowania się z innymi
- tworzy symbole, kreuje pomysły, które przedstawiają wszystko co chce.
- jest to asymilacja rzeczywistości do ja
- funkcją jest zaspokojenie ja poprzez przekształcenie tego co realne w to co upragnione
- znaczenie nadawane symbolicznej zabawie może być dla widza zrozumiale lub nie, można się domyślić, ale nie zawsze
- gdy mowa wydaje się dziecku niewystarczająca, dziecko używa zabawy symbolicznej do wyrażania czegoś, staje się ona forum dla mysli, idei, zainteresowań.
C. Rysunek
- na początku okresu przedoperacyjnego dziecko używa kredek, ołówka i pędzla tylko do bazgrania- nie zakłada z góry co rysunek będzie przedstawiał, chociaż czasem, w trakcie wyłaniają się jakieś kształty.
- w trakcie trwania stadium rysunki stają się coraz bardziej realistyczne
- do 8-9 r.z. rysują to co wiedzą o czymś, a nie to co widzą
- wg Luqueta rysunek dziecka do 8-9 r.z. jest realistyczny w zamierzeniu i przechodzi przez kolejne stadia: - realizm przypadkowy(bazgroty)- w trakcie rysowania odkrywa znaczenie, - realizm nieudany- elementy realistyczne nie skoordynowane w całość, - realizm intelektualny- rysunek ukazuje zamierzone cechy wzoru ale nie uwzględnia perspektywy, - realizm wizualny- ukazuje to co jest widziane z konkretnego punktu, uwzględnia proporcje i wzajemne położenie przedmiotów względem siebie
D. Obrazy umysłowe- wewnętrzne reprezentacje(symbole) przedmiotów i przeszłych doświadczeń percepcyjnych, nie są wiernymi odbiciami dośw.
- nie są kopiami spostrzeżeń przechowywanych w pamięci
- obrazy umysłowe są naśladowaniem spostrzeżeń , z konieczności są do nich podobne
- w okresie przedoperacyjnym te obrazy są głównie statyczne, a obrazy ruchów, przemieszczeń pojawiają się w stadium następnym- operacji konkretnych
- obrazy psychiczne w okresie przedoperacyjnym przypominają fotografie(statyczne)
E. Mowa
- ok. 2 r.z.(+- 5 mies.) zaczyna używać słów w charakterze symboli, zamiast przedmiotów, dźwięk(słowo)zaczyna reprezentować przedmiot
- początkowo zdania jednowyrazowe
- ok. 4 r.z. potrafi mówić i stosować większość reguł gramatycznych, rozumie, co się do niego mówi, jeśli wypowiedź zawiera znane mu słowa
- wcześniej(1 r.z) mówi „mama, tata” ale w charakterze reprezentowania przedmiotów, nie jest to mowa w znaczeniu reprezentacji
- w stadium przedoperacyjny gwałtowny rozwój mowy jako reprezentacji symbolicznej ułatwia szybki rozwój pojęciowy
- mowa ma 3 konsekwencje dla rozwoju psychicznego:1) możliwość słownej wymiany z innymi, która zwiastuje początek uspołecznienia działania, 2) uwewnętrznienie słów tj. występowanie myślenia samego w sobie, mowa wew., system znaków, 3) uwewnętrznienie działania- może być przedstawiane za pomocą obrazów, eksperymentów umysłowych, nie jest czysto percepcyjne i motoryczne, jak było do tej pory
ROZWÓJ MOWY
mamawojtusia2